Jerzy Grzegorzewski

Ten artykuł od 2015-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Jerzy Grzegorzewski

Data i miejsce urodzenia	29 czerwca 1939 Łódź
Data i miejsce śmierci	9 kwietnia 2005 Warszawa
Zawód	reżyser, scenograf
Lata aktywności	1966–2005
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Jerzy Grzegorzewski (ur. 29 czerwca^[1] 1939 w Łodzi, zm. 9 kwietnia 2005 w Warszawie) – polski reżyser i scenograf teatralny.

Życiorys

Studiował w PWSSP w Łodzi (bez dyplomu). W roku 1966 ukończył studia na Wydziale Reżyserskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie (dyplom w roku 1968). Jako reżyser zadebiutował w roku 1966.

Po studiach współpracował z Teatrem im. Stefana Jaracza Olsztyn-Elbląg. W latach 1970–1976 był etatowym reżyserem Teatru im. Stefana Jaracza Łodzi, a w latach 1976–1982 był reżyserem Starego Teatru w Krakowie.

W latach 1978–1981 był dyrektorem artystycznym Teatru Polskiego we Wrocławiu. W latach 1982–1997 był dyrektorem Centrum Sztuki Studio im. S.I. Witkiewicza w Warszawie. W latach 1990–1997 był także dyrektorem naczelnym tego teatru (wcześniej tę funkcję pełnił Waldemar Dąbrowski). W latach 1997–2003 był dyrektorem artystycznym Teatru Narodowego. Był pierwszym dyrektorem Narodowego po trwającej 12 lat odbudowie (teatr spłonął w 1985 roku).

W swoich inscenizacjach Grzegorzewski nie korzystał z tradycyjnych elementów scenografii teatralnej. Scenografię tworzył sam, wykorzystując gotowe przedmioty z życia codziennego, jak skrzydła samolotów, części instrumentów muzycznych. Przenosił akcję sztuki np. do szatni czy foyer, zamieniał scenę z widownią. Tradycję łączył z awangardą.

Laureat wielu nagród, m.in. dwukrotnie nagrody im. Konrada Swinarskiego – przyznawanej przez redakcję miesięcznika „Teatr” (za sezon 1990/1991 za inscenizację „Śmierci Iwana Iljicza” według Lwa Tołstoja w Centrum Sztuki Studio im. Witkiewicza w Warszawie i Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie; za sezon 2002/2003 za reżyserię spektaklu „Morze i zwierciadło” W.H. Audena w Teatrze Narodowym w Warszawie).

Wystąpił w roli Jana Matejki w pierwszym odcinku serialu Z biegiem lat, z biegiem dni....

Kawaler Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski. Doktor honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi.

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A30-tuje-17)^[2].

Po śmierci Grzegorzewskiego, Piotr Gruszczyński napisał w „Tygodniku Powszechnym”: „To była wyspa w archipelagu polskiego teatru zupełnie odrębna, oblana wielkim morzem, które dzieliło ją od innych lądów. Panował na niej Król-Duch, poeta, niebywale arystokratyczny, oderwany od szybkiego rytmu zdarzeń, wsłuchany w tym rzeczy istotnych i własne wizje, tworzący stale nowy świat z przedmiotów przeniesionych, wyjętych z ich codziennego kontekstu, czasem bardzo wzniosłego, które w teatrze jego wyobraźni nabierały nowej mocy, zaskakiwały siłą rażenia. Wyspy już nie ma. Odys powrócił do Itaki jedyną możliwą drogą, przez śmierć. Bardzo ubyło teatru w Polsce.”^[3]

Ważniejsze realizacje

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. śmierci Jerzego Grzegorzewskiego

• Tak zwana ludzkość w obłędzie na podstawie Witkacego
• Król umiera Eugène Ionesco
• Sen nocy letniej Szekspira
• Śmierć w starych dekoracjach Różewicza
• Ameryka według Kafki
• Szewcy Witkacego
• Powolne ciemnienie malowideł według Lowry’ego
• La Bohème według Wesela i Wyzwolenia Wyspiańskiego
• Wesele i Noc listopadowa Wyspiańskiego
• Nie-Boska komedia Krasińskiego
• Operetka i Ślub Gombrowicza
• Nowe Bloomusalem według Joyce’a
• Morze i zwierciadło według W.H. Audena
• Hamlet Stanisława Wyspiańskiego
• Duszyczka według Tadeusza Różewicza
• On. Drugi powrót Odysa według Wyspiańskiego i Antoniny Grzegorzewskiej (ostatni spektakl Grzegorzewskiego)

Nagrody

• 2002: Nagroda im. Konrada Swinarskiego – za reżyserię spektaklu „Morze i zwierciadło” Wystana H. Audena w Teatrze Narodowym w Warszawie^[4]

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Grzegorzewski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [dostęp 2021-04-11] .
• Jerzy Grzegorzewski 1939–2005, na witrynie Archiwum Jerzego Grzegorzewskiego
• Jerzy Grzegorzewski, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22] .
• Zbigniew Taranienko, Jerzy Grzegorzewski w Teatrze Studio, Warszawa 2006.
• Elżbieta Morawiec, Jerzy Grzegorzewski: mistrz światła i wizji, Kraków 2006.
• Małgorzata Sugiera, Między tradycją a awangardą. Teatr Jerzego Grzegorzewskiego, Kraków 1993.
• Danuta Kuźnicka, Obszary zwątpień i nadziei. Inscenizacje Jerzego Grzegorzewskiego 1966–2005, Warszawa 2006.
• Kubły, kubły, miliony kubłów w zupie!, red. Paweł Płoski, Mateusz Żurawski, Warszawa 2008.

Linki zewnętrzne

• Gdy wreszcie pozwolono mi pójść do teatru... – artykuł Jerzego Grzegorzewskiego