Kościół św. Mikołaja w Rostocku

Kościół św. Mikołaja w Rostocku

Nikolaikirche (Rostock)

Kościół św. Mikołaja
Państwo	Niemcy
Miejscowość	Rostock
Wyznanie	luterańskie
Kościół	Ewangelicko-Luterański w Północnych Niemczech
Wezwanie	św. Mikołaj
Historia Data rozpoczęcia budowy 1230 Data zakończenia budowy 1257 Data poświęcenia 1312 Aktualne przeznaczenie miejskie centrum duchowo-kulturalne Data zniszczenia • przez 23–27 kwietnia 1942 działania wojenne Data odbudowy 1991-1994 Poprzednie wyznanie katolickie
Dane świątyni Styl gotyk ceglany Architekt nieznany Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Liczba naw 3
Położenie na mapie Meklemburgii-Pomorza Przedniego Kościół św. Mikołaja w Rostocku
Położenie na mapie Niemiec Kościół św. Mikołaja w Rostocku
54°05′16″N 12°08′48″E/54,087778 12,146667
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Kościół św. Mikołaja w Rostocku (niem. Nikolaikirche) – kościół ewangelicko-luterański, położony w centrum hanzeatyckiego Rostocku. Jeden z czterech głównych niegdyś kościołów Starego Miasta obok kościoła Mariackiego, kościoła św. Piotra i kościoła św. Jakuba, zniszczonego w wyniku drugiej wojny światowej i wyburzonego w 1960.

Rozpoczęcie budowy kościoła św. Mikołaja datuje się na rok 1230; jest on więc jednym z najstarszych, zachowanych do dziś kościołów halowych w basenie Morza Bałtyckiego. Jest też jednym z trzech zachowanych do dziś wielkich kościołów parafialnych Rostocku. Otrzymał wezwanie św. Mikołaja, patrona rybaków i żeglarzy.

Historia

Kościół św. Mikołaja został wzniesiony w stylu północnoniemieckiego gotyku ceglanego na podmurówce z kamienia polnego, poszerzony od wschodu o prezbiterium a od zachodu o jedno przęsło potężnej wieży wzniesionej w XV w. na planie kwadratu. Pierwotny kościół był trzynawowy ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym, wspartym na okrągłych filarach. Kościół pod wezwaniem św. Mikołaja jest wymieniony po raz pierwszy w 1257. Konsekracja świątyni miała miejsce w 1312.

Prezbiterium zostało zbudowane wyżej, ponad poziomem gruntu, aby zrobić pod nim bramę przejazdową, przekrytą łękiem. Ten przejazd, nad którym w niszy widnieje obraz św. Mikołaja, jest zachowywany do dziś. Od strony północnej dobudowano do kościoła zakrystię, tzw. kaplicę Gerbera, wzmiankowaną po raz pierwszy w 1431.

Wieża kościelna była pierwotnie zwieńczona wysokim, szpiczastym hełmem, wysokim na 132 m, wówczas najwyższym w mieście. Hełm ten został zniszczony w wyniku huraganu w 1706 i zastąpiony niewysokim dachem czterospadowym, zwieńczonym barokową latarnią utrzymaną w stylu epoki. W 1758 poświęcono organy i ukończono ambonę.

Podczas trwającego cztery noce bombardowania w dniach 23 – 27 kwietnia 1942 wieża i nawa kościelna spłonęły doszczętnie a sklepienia runęły, ocalały tylko sklepienia prezbiterium. Zniszczeniu uległy również organy, jedyna w swoim rodzaju na terenie Rostocku ambona oraz płyty nagrobne i epitafia^[1]. Udało się uratować jedynie kilka drewnianych rzeźb (św. Mikolaja i Chrystusa) oraz jeden z gotyckich ołtarzy, który, odrestaurowany, stoi dzisiaj w północnym ramieniu transeptu kościoła Mariackiego w Rostocku. W kościele św. Mikołaja zachowała się część dawnych malowideł ściennych z początku XV w.

W 1948 poświęcono prezbiterium jako tymczasowy kościół. Korpus kościoła i wieża stały do 1976 jako ruiny, zabezpieczone jedynie prowizorycznym zadaszeniem. Ich odbudowa stała długo pod znakiem zapytania.

W 1974 wspólnoty parafialne św. Piotra i św. Mikołaja połączyły się. Postanowiono przy tym o zaprzestaniu używania kościoła św. Mikołaja jako kościoła parafialnego. Po 1976 rozpoczęła się jego zakrojona na szeroką skalę rekonstrukcja. W wieży kościelnej urządzono biura i pomieszczenia służbowe dla pracowników administracji kościelnej. Niezwykły jak na owe czasy projekt zrealizowano przy odbudowie dachu kościoła – zbudowano w nim trzy kondygnacje mieszkalne. Zaniechano przy tym rekonstrukcji sygnaturki po stronie wschodniej. Zrekonstruowano jednakże zniszczony wschodni szczyt nawy.

Po 1991 rozpoczęto prace przy odbudowie sklepień, zainstalowaniu systemu grzewczego, i wyłożeniu posadzki kościoła płytami z wapienia.

5 lipca 1994 miało miejsce uroczyste, ponowne otwarcie wnętrza świątyni; towarzyszyło temu wykonanie mszy h-moll Johanna Sebastiana Bacha.

Obecne organy, zbudowane w 1971, są darem Philipps-Kirche z bawarskiego Rummelsberg. Poświęcono je 21 kwietnia 2002. Pod posadzką kościoła znajduje się krypta grobowa z sarkofagiem Casimira Albrechta von Moltke i jego żony.

Kościół św. Mikołaja nie pełni już funkcji sakralnej – nie jest kościołem parafialnym i nie są w nim obecnie odprawiane niedzielne nabożeństwa. Służy natomiast jako ponadwspólnotowe centrum duchowo-kulturalne w Rostocku, otwarte na różne inicjatywy kościelne i kulturalne. Jest wykorzystywany przeważnie jako sala koncertowa.

Osobliwości architektury kościelnej

• brama przejazdowa pod prezbiterium
• mieszkania w dachu kościoła

Zobacz też

• Europejski Szlak Gotyku Ceglanego

Przypisy

Bibliografia

• Strona kościoła św. Mikołaja

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie panoramiczne 360° wnętrza kościoła. deutschland-panorama.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-18)].