Systemy pisma CJK
 | Ten artykuł od 2017-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Systemy pisma CJK – używane w informatyce określenie systemów pisma wywodzących się z pisma chińskiego (języki chińskie – tradycyjne i uproszczone pismo chińskie, japoński – pismo japońskie) oraz pisma koreańskiego.
 | Zobacz publikację CJK w Wikibooks |
Skrót CJK pochodzi od pierwszych liter nazw pism:
- chińskiego (hanzi)
- japońskiego (kanji, kana)
- koreańskiego (hangul i hancha)
Cechy tych systemów w porównaniu do pisma łacińskiego:
| Systemy pisma CJK | Łaciński system pisma | |
|---|---|---|
| Rozmiar zestawu znaków | Duży | Niewielki |
| Tworzenie nowych znaków | Zwykle przez łączenie dwóch istniejących, historycznie częste, obecnie bardzo rzadkie | Dodawanie znaków diakrytycznych do znaku bazowego |
| Zapis na podstawie mowy | Jednoznaczny w przypadku pisma koreańskiego, silnie wieloznaczny w przypadku japońskiego i chińskiego | Jednoznaczny (np. chorwacki) lub umiarkowanie wieloznaczny (np. polski, angielski) |
| Odczyt na podstawie pisma | Jednoznaczny w przypadku pisma koreańskiego, umiarkowana wieloznaczność w przypadku japońskiego i chińskiego | Prawie jednoznaczny (np. polski) lub umiarkowanie wieloznaczny (np. angielski) |
| Szerokość znaków | Stała, każdy znak zajmuje osobne kwadratowe pole | Zmienna, znaki mogą nawet zachodzić na siebie |
| Kierunek pisania | Historycznie z góry do dołu, z prawej do lewej, obecnie również z lewej do prawej, z góry do dołu | Z lewej do prawej, z góry do dołu |
| Kolejność znaków | Brak standardowej kolejności, wiele systemów | W każdym języku standardowa kolejność, drobne różnice między poszczególnymi językami |
| Znak oznacza zwykle | Sylabę, często koduje znaczenie | Głoskę, znaki bez semantyki |
| Zależności między kolejnymi znakami | Słabe, znaki czytane oddzielnie | Silne, częste wieloznaki, czytanie zależne od kontekstu (ang. cat a. cent) |
| Interpunkcja | Historycznie brak, obecnie występuje, w pismach chińskim i japońskim brak przerw między wyrazami, w koreańskim, pisanym alfabetem hangul, obowiązkowe przerwy | Obowiązkowe przerwy między wyrazami, dużo znaków interpunkcyjnych |
- p
- d
- e
| W innych krajach | |
|---|---|
| Współczesne odmiany | |
| Zobacz też |
|
- p
- d
- e
| Alfabetyczne |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Spółgłoskowe (abdżady) | |||||||||||
| Półalfabetyczne | |||||||||||
| Alfabetyczno-sylabiczne (abugidy) |
| ||||||||||
| Sylabiczne |
| ||||||||||
| Logograficzne |
| ||||||||||
| Nieodczytane (nieznana struktura) | |||||||||||
| Protopisma | |||||||||||
| Alfabety fonetyczne | |||||||||||
| Pseudoalfabety | |||||||||||
| Zapis liczb | |||||||||||
| Projekty ideograficzne |
|
