Tiomersal

Tiomersal
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
2-(etylortęciomerkapto)salicylan sodu
Inne nazwy i oznaczenia
farm.

łac. thiomersalum, natrium aethylhydrargyrithiosalicylicum

inne

mertiolat, merkurotiolanian sodu

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C9H9HgNaO2S

Masa molowa

404,81 g/mol

Wygląd

lekki, żółtawobiały, krystaliczny proszek[1]

Identyfikacja
Numer CAS

54-64-8

PubChem

16682923

DrugBank

DB11590

SMILES
CC[Hg]SC1=CC=CC=C1C(=O)[O-].[Na+]
Właściwości
Gęstość
0,5 g/cm³[2][3]; ciało stałe
Rozpuszczalność w wodzie
1000 g/l (20 °C)[2]
w innych rozpuszczalnikach
etanol: łatwo[1]
Temperatura rozkładu

234 °C[2][3]

Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2017-10-15]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanej karty charakterystyki
Czaszka i skrzyżowane piszczele Zagrożenie dla zdrowia Środowisko
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H300+H310+H330, H373, H410

Zwroty P

P260, P273, P280, P301+P310+P330, P302+P352+P310, P304+P340+P310

Temperatura zapłonu

250 °C (zamknięty tygiel)[3]

Numer RTECS

OV8400000

Dawka śmiertelna

LD50 75 mg/kg (szczur, doustnie)[2][3]

Podobne związki
Podobne związki

etylortęć, dimetylortęć, kwas tiosalicylowy

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

A03BA01, S01FA01

Stosowanie w ciąży

kategoria X

Farmakokinetyka
Działanie

bakteriostatyczne

Procent wchłaniania

b. wysoki

Biodostępność

b. wysoka

Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania

domięśniowo

Multimedia w Wikimedia Commons

Tiomersalmetaloorganiczny związek chemiczny, sól sodowa kwasu etylortęciotiosalicylowego, odznaczający się znaczną toksycznością. Substancja konserwująca używana w starszych typach szczepionek, niektórych maściach i innych postaciach leku. Ponadto w recepturze aptecznej jako konserwant leków okulistycznych. Bardzo rzadko jako lek przeciwgrzybiczy w dermatologii.

Tiomersal szybko i dobrze wchłania się po podaniu. Jest metabolizowany do etylortęci i kwasu tiosalicylowego, które następnie podlegają dalszym przemianom (ważne znaczenie ma tworzenie kompleksu z cysteiną) i wydaleniu. Etylortęć, w przeciwieństwie do bardziej szkodliwej dimetylortęci, nie wykazuje skłonności do bioakumulacji w organizmie człowieka. Jony rtęciowe Hg2+
, powstałe w wyniku częściowego metabolizmu etylortęci, pozostają w organizmie znacznie dłużej; czas całkowitej eliminacji z organizmu wynosi ok. 120 dni[4][5]. W tym czasie jony te mogą być m.in. metylowane i podlegać innym przemianom w znacznie bardziej toksyczne związki, np. metylortęć[5].

W jednym z badań przeprowadzonych w Norwegii wykazano występowanie alergii na tiomersal u 1,9% populacji w testach płatkowych[6], natomiast w badaniu w Niemczech stwierdzono uczulenie kontaktowe wśród 6,6% badanej populacji[7]. Związek ten wzbudza kontrowersje z powodu podejrzeń o przyczynianie się do rozwoju autyzmu[8], jednak nie znajduje to potwierdzenia w żadnych badaniach naukowych[9][10].

Przypisy

  1. a b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
  2. a b c d Merthiolate, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 492342 [dostęp 2017-10-15]  (niem. • ang.).
  3. a b c d Tiomersal (nr T5125) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2017-10-15]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  4. T.W.T.W. Clarkson T.W.T.W., The three modern faces of mercury, „Environmental Health Perspectives”, 110 (S-1), 2002, s. 11–23, DOI: 10.1289/ehp.02110s111, PMID: 11834460, PMCID: PMC1241144 .
  5. a b T.W.T.W. Clarkson T.W.T.W., L.L. Magos L.L., The toxicology of mercury and its chemical compounds, „Critical Reviews in Toxicology”, 36 (8), 2006, s. 609–662, DOI: 10.1080/10408440600845619, PMID: 16973445 .
  6. L.K.L.K. Dotterud L.K.L.K., T.T. Smith-Sivertsen T.T., Allergic contact sensitization in the general adult population: a population-based study from Northern Norway, „Contact Dermatitis”, 56 (1), 2007, s. 10–15, DOI: 10.1111/j.1600-0536.2007.00980.x, PMID: 17177703 .
  7. W.W. Uter W.W. i inni, The prevalence of contact allergy differed between population-based and clinic-based data, „Journal of Clinical Epidemiology”, 57 (6), 2004, s. 627–632, DOI: 10.1016/j.jclinepi.2003.04.002, PMID: 15246132 .
  8. S.D.S.D. Sugarman S.D.S.D., Cases in vaccine court--legal battles over vaccines and autism, „The New England Journal of Medicine”, 357 (13), 2007, s. 1275–1277, DOI: 10.1056/NEJMp078168, PMID: 17898095 .
  9. A.A. Doja A.A., W.W. Roberts W.W., Immunizations and autism: a review of the literature, „Canadian Journal of Neurological Sciences”, 33 (4), 2006, s. 341–346, PMID: 17168158 .
  10. B.B. Taylor B.B., Vaccines and the changing epidemiology of autism, „Child: Care, Health and Development”, 32 (5), 2006, s. 511–519, DOI: 10.1111/j.1365-2214.2006.00655.x, PMID: 16919130 .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

  • p
  • d
  • e
  • p
  • d
  • e
D08: Środki antyseptyczne i dezynfekujące
D08A – Środki antyseptyczne
i dezynfekujące
D08AA – Pochodne akrydyny
D08AC – Biguanidy i amidyny
D08AE – Fenol i jego pochodne
D08AF – Pochodne nitrofuranu
  • nitrofural
D08AG – Preparaty zawierające jod
D08AH – Pochodne chinoliny
D08AJ – Czwartorzędowe
związki amoniowe
D08AK – Związki rtęci
  • amidochlorek rtęci
  • boran fenylortęci
  • chlorek rtęci
  • merbromin
  • metaliczna rtęć
  • tiomersal
  • jodek rtęci
D08AL – Związki srebra
D08AX – Inne
Encyklopedia internetowa (rodzaj indywiduum chemicznego):
  • Britannica: science/thimerosal
  • Catalana: 0122929