Język średnio-dolno-niemiecki

Język średnio-dolno-niemiecki
Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Kody języka
ISO 639-3 gml
IETF gml
Glottolog midd1318
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język średnio-dolno-niemiecki (niem. Mittelniederdeutsch) – etap rozwoju języka dolnoniemieckiego pomiędzy starosaksońskim a współczesnym. Powstał ze starosaksońskiego po XII wieku[1].

Język średnio-dolno-niemiecki to nazwa przyjęta dla dialektów używanych w okresie 1150 – 1650 na północ od granicy zasięgu staro-wysoko-niemieckiej przesuwki spółgłoskowej (althochdeutsche Lautverschiebung)[2]. Pod koniec XIII wieku kancelarie nowo powstałych miast północnoniemieckich przechodzą z łaciny na dolnoniemiecki. Jednak już od połowy XIV wieku w niektórych kancelariach zaczyna być używany język wysokoniemiecki[2]. Język średnio-dolno-niemiecki był używany przez handlowy związek miast hanzeatyckich, czyli Hanzę. Dolnoniemiecki język pisany był wówczas językiem znanym w całej Europie Północnej. Cechy charakterystyczne języka Hanzy to m.in.: brak staro-wysoko-niemieckiej przesuwki (dat, rike zamiast das, reich), brak dyftongizacji (up zamiast auf)[3].

Do najważniejszych zabytków pisanych należy Sachsenspiegel („Zwierciadło saskie”), w którym Eike von Reptow zapisał ówczesne prawo krajowe jego ojczyzny[2][4].

Wraz z upadkiem Hanzy ok. r. 1500 język średnio-dolno-niemiecki zaczyna tracić na znaczeniu. Nowy impuls uzyskał w okresie Reformacji, jednak po roku 1650 mówiony język dolnoniemiecki istniał już tylko w komunikacji prywatnej[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. Saskia Pronk-Tiethoff: The Germanic loanwords in Proto-Slavic. Rodopi, 2013-10-25, s. 12. ISBN 94-012-0984-7.
  2. a b c Norbert Morciniec: Historia języka niemieckiego. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, 2021, s. 93. ISBN 978-83-7977-607-8.
  3. a b Norbert Morciniec: Historia języka niemieckiego. Wrocław 2021, s. 94.
  4. Astrid Stedje: Deutsche Sprache gestern und heute. 5. Aufl. München: Wilheöm Fink Verlag, 1989, s. 108. ISBN 3-7705-2514-0.
  • p
  • d
  • e
wschodniogermańskie †
zachodniogermańskie
północnogermańskie
  • Język pragermański nie jest językiem germańskim, ale przodkiem wszystkich języków germańskich
  • p
  • d
  • e
Rozwój
W krajach niemieckojęzycznych
W innych krajach
Język dolnoniemiecki[D]
Dialekty zachodniodolnoniemieckie
  • dialekt północnodolnosaksoński
  • dialekt westfalski[A]
  • dialekt ostfalski
Dialekty wschodniodolnoniemieckie
Język wysokoniemiecki
D. środkowoniemieckie
D. zachodniośrodkowoniemieckie
Dialekt środkowofrankoński
Dialekt reńsko-frankoński
D. wschodniośrodkowoniemieckie
D. górnoniemieckie
Dialekt wysokofrankoński
  • gwary wschodniofrankońskie
  • gwary południowofrankońskie
Dialekt bawarski[A]
  • gwary północnobawarskie
  • gwary środkowobawarskie
  • gwary południowobawarskie
Dialekt alemański
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Kod ISO 639-3.
  2. a b Uznawany za osobny język z kodem ISO 639-1.
  3. Nie mylić z językiem lotaryńskim (oïl).
  4. Kod ISO 639-2.
Kontrola autorytatywna (język historyczny):
  • GND: 4039698-8
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: topic/Middle-Low-German
  • SNL: middelnedertysk