Trzmielina brodawkowata

Trzmielina brodawkowata
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

dławiszowce

Rodzina

dławiszowate

Rodzaj

trzmielina

Gatunek

trzmielina brodawkowata

Nazwa systematyczna
Euonymus verrucosus Scop.
Fl. carniol. ed. 2, 1:166. 1772
Synonimy
  • Euonymus pannonicus Scop. ex C. F. Ludw
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

najmniejszej troski
Multimedia w Wikimedia Commons
Pokrój

Trzmielina brodawkowata (Euonymus verrucosus Scop.) – gatunek krzewu należący do rodziny dławiszowatych (Celastraceae R.Br.), zdecydowanie rzadziej spotykany niż trzmielina pospolita. Występuje w Europie i Azji, w Polsce osiąga północną i zachodnią granicę zasięgu.

Morfologia

Pokrój
Niezbyt gęsty krzew, osiągający wysokość 2,5 m.
Łodyga
Zielone gałązki bez przetchlinek, bardzo cienkie, gęsto pokryte brunatnymi brodawkami, obłe. Rozgałęzia się pod prostym kątem. Pączki szczytowe największe, pączki przyliściowe znacznie mniejsze, wszystkie mają okrywy zielone z brązowym obrzeżeniem, zwłaszcza w górnej części.
Liście
Jasnozielone, naprzeciwległe, eliptyczne, obustronnie zaostrzone, o delikatnie i nierówno piłkowanych brzegach. Nerwów bocznych wyraźnie widocznych mają nie więcej, niż 3-4. Blaszki o długości do 6 cm i szerokości do 3,5 cm o nerwacji pierzastej. Ogonek liściowy krótki do 3 mm. Liście usychające w sposób naturalny stają się jasnożółte, w zielniku zachowują barwę.
  • Pęd z brodawkami
    Pęd z brodawkami
  • Liście
    Liście
  • Liście jesienią
    Liście jesienią
Kwiaty
Cztero- lub pięciokrotne, drobne, zielonawe z czerwonobrunatnym nakrapianiem płatków, zebrane do 3 w jednym kwiatostanie.
Owoc
Czterograniasta, zielonawożółta później czerwieniejąca torebka, zawierająca 3 kulistawe, połyskujące, brązowo-czarne nasiona wystające z krwistoczerwonej osnówki i po dojrzeniu zwisające na sznureczkach poniżej torebki.
  • Kwiat
    Kwiat
  • Płatek kwiatu
    Płatek kwiatu
  • Owoc
    Owoc

Biologia i ekologia

Rozwój
Roślina wieloletnia, nanofanerofit. Kwitnie w maju i czerwcu. Owoce dojrzewają w drugiej połowie sierpnia i w różnym czasie opadają.
Siedlisko
Lasy i zarośla na całym niżu i w niższych położeniach górskich, na glebie przewiewnej.
Fitosocjologia
Gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Querco-Fagetea ?, Cl. Rhamno-Prunetea ?, gatunek wyróżniający dla Ass. Tilio-Carpinetum[4].
Czynniki fitochemiczne
Roślina silnie trująca: Wszystkie części rośliny, ale przede wszystkim owoce zawierają glikozydy: ewobiozyd, ewomonozyd i ewonozyd[5]. Zatrucie trzmieliną zwyczajną powoduje osłabienie, wymioty, biegunkę, dreszcze, konwulsje, zaburzenia w pracy serca, paraliż, a w końcu śmierć[6]. Za śmiertelną dla dorosłego człowieka dawkę uważa się 35 owoców[6]. Korzenie rośliny zawierają do 32% gutaperki[7].

Przypisy

  1. ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20]  (ang.).
  2. ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-12-19]  (ang.).
  3. ↑ Euonymus verrucosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species  (ang.).
  4. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  5. ↑ Jan Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: PWRiL, 1982. ISBN 83-200-2415-3.
  6. ↑ a b Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.
  7. ↑ Leokadia Witkowska-Żuk: Rośliny leśne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2013. ISBN 978-83-7073-359-9.

Bibliografia

  • W. Kulesza: Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa: PWRiL, 1955.
  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  • p
  • d
  • e
Rodzime drzewa i krzewy Polski na podstawie Roślin naczyniowych Polski (Mirek i in. 2020)
Nagonasienne
Drzewa i krzewy
Okrytonasienne
Krzewy i pnącza
Drzewa
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
  • EoL: 2888852
  • EUNIS: 168408
  • Flora of China: 200012827
  • GBIF: 7265642
  • identyfikator iNaturalist: 117299, 117298, 117297, 117296
  • IPNI: 161173-1
  • NCBI: 1089408
  • identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2803688
  • Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:161173-1
  • identyfikator Tropicos: 6600789