Undekan

Undekan
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
undekan
Inne nazwy i oznaczenia
n-undekan
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C11H24

Inne wzory

CH
3(CH
2)
9CH
3

Masa molowa

156,31 g/mol

Wygląd

bezbarwna ciecz

Identyfikacja
Numer CAS

1120-21-4

PubChem

14257

SMILES
CCCCCCCCCCC
InChI
InChI=1S/C11H24/c1-3-5-7-9-11-10-8-6-4-2/h3-11H2,1-2H3
InChIKey
RSJKGSCJYJTIGS-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Gęstość
0,7402 g/cm³ (20 °C)[1]; ciecz
Rozpuszczalność w wodzie
0,000004 g/kg (25 °C)[2]
w innych rozpuszczalnikach
mieszalny bez ograniczeń z etanolem i eterem dietylowym[1]
Temperatura topnienia

−25,54 °C[1]

Temperatura wrzenia

195,9 °C[1]

Punkt krytyczny

365 °C[3]; 2,01 MPa[3]; 683 cm³/mol ≈ 0,229 g/cm³[3]

Lepkość

1,098 mPa·s (25 °C, 1 atm)[4]

Napięcie powierzchniowe

24,41 mN/m (25 °C, 1 atm)[5]

Prężność pary

0,05 kPa (25 °C)[6]

Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2018-03-05]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanego źródła[7]
Płomień Zagrożenie dla zdrowia
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H226, H304, EUH066

Zwroty P

P210, P301+P310+P331

NFPA 704
Na podstawie
podanego źródła[8]
2
2
0
 
Temperatura zapłonu

69 °C[6]

Numer RTECS

YQ1525000

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Undekan, C
11H
24 – organiczny związek chemiczny z grupy alkanów.

Posiada potencjalnie 159 izomerów strukturalnych, nazywanych tradycyjnie undekanami. Według nomenklatury IUPAC nazwę undekan ma jedynie izomer liniowy, zwany zwyczajowo n-undekanem – pozostałe natomiast rozgałęzione izomery są alkilowymi pochodnymi niższych alkanów.

Undekan jest łagodnym feromonem płciowym dla motyli nocnych oraz niektórych gatunków karaczanów, natomiast u wielu gatunków mrówek jest przekaźnikiem sygnału ostrzegawczego[9]. W chromatografii gazowej stosowany jest w charakterze wzorca wewnętrznego[10] oraz jako składnik roztworów służących do ewaluacji kapilarnych kolumn chromatograficznych[11].

Izomery undekanu

 Osobny artykuł: Lista izomerów undekanu.

Przypisy

  1. ↑ a b c d Haynes 2016 ↓, s. 3-544.
  2. ↑ Haynes 2016 ↓, s. 5-166.
  3. ↑ a b c Haynes 2016 ↓, s. 6-82.
  4. ↑ Haynes 2016 ↓, s. 6-247.
  5. ↑ Haynes 2016 ↓, s. 6-194.
  6. ↑ a b Haynes 2016 ↓, s. 16-31.
  7. ↑ Undecane (nr U407) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2021-07-01]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  8. ↑ Undecane (nr U407) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2018-03-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  9. ↑ B.B. Hölldobler B.B., E.O.E.O. Wilson E.O.E.O., The Ants, Harvard University Press, 1990, s. 287, ISBN 0-674-04075-9 .
  10. ↑ Manual on Hydrocarbon Analysis, E.W.E.W. Drews (red.), wyd. 6, Baltimore: ASTM, 1998, s. 784, ISBN 0-8031-2080-X .
  11. ↑ Eugene F.E.F. Barry Eugene F.E.F., Robert L.R.L. Grob Robert L.R.L., Columns for Gas Chromatography: Performance and Selection, Heboken: John Wiley & Sons, 2007, s. 118, ISBN 978-0-471-74043-8 .

Bibliografia

  • CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, ISBN 978-1-4987-5429-3  (ang.).
  • p
  • d
  • e
Niższe alkany (C1–C10)
Wyższe alkany (>C10)