Łacinka białoruska
 | Ten artykuł od 2011-08 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Łacinka białoruska, łacinka (biał. лацінка, łacinka) – wariant alfabetu łacińskiego, który został przystosowany do zapisu języka białoruskiego.
Współczesna łacinka białoruska oparta jest o alfabet łaciński, używany w Rzeczypospolitej Obojga Narodów z dodatkiem znaków charakterystycznych dla alfabetu husyckiego oraz litery ŭ.
Po upadku Związku Radzieckiego i uzyskaniu niepodległości przez Białoruś rozpoczęto pracę nad przywróceniem łacinki do zapisu języka białoruskiego, ale używana jest ona bardzo rzadko. Posługuje się nią na przykład środowisko skupione wokół tygodnika „Nasza Niwa” i pisma Arche oraz zespół N.R.M. - większość tytułów ich płyt i piosenek jest zapisana właśnie łacinką.
Alfabet
| Litera | Wymowa |
|---|---|
| A a | a |
| B b | b |
| C c | c; w wersji miękkiej - przed i - dźwięk wymawiany jak cj w końcówce -cja |
| Ć ć | dźwięk wymawiany jak „syczące” cj |
| Č č | cz (zawsze twarde) |
| D d | d (zawsze twarde) |
| E e | e |
| F f | f |
| G g | g |
| H h | dźwięczne h |
| I і | i; po spółgłosce a przed samogłoską tylko jako znak zmiękczenia |
| J j | j |
| K k | k |
| L l | jak polskie miękkie l |
| Ł ł | kresowe (welaryzowane) ł |
| M m | m |
| N n | n; w wersji miękkiej (przed i), jak ń |
| Ń ń | ń |
| O o | o |
| P p | p |
| R r | r (zawsze twarde) |
| S s | s; w wersji miękkiej - przed i - dźwięk wymawiany jak sj w końcówce -sja |
| Ś ś | dźwięk wymawiany jak „syczące” sj |
| Š š | sz (zawsze twarde) |
| T t | t (zawsze twarde) |
| U u | u |
| Ŭ ŭ | u[1] niezgłoskotwórcze |
| V v | w |
| Y y | y |
| Z z | z; w wersji miękkiej (przed i), dźwięk wymawiany jak zj w końcówce -zja |
| Ź ź | dźwięk wymawiany jak „syczące” zj |
| Ž ž | ż (zawsze twarde) |
| Dwuznaki | |
| Ch ch | ch |
| Dz dz | dz; w wersji miękkiej (przed і), dźwięk wymawiany jak dzj w końcówce -dzja |
| Dź dź | dźwięk wymawiany jak „syczące” dzj |
| Dž dž | dż (zawsze twarde) |
Transliteracja tekstu z cyrylicy na łacinkę
| Cyrylica | na początku wyrazu; po samogłosce | po spółgłosce | po miękkim znaku; po apostrofie | po spółgłosce л |
|---|---|---|---|---|
| а | a | a | - | a |
| э | e | e | - | e |
| і | i | i | ji | i |
| о | o | o | - | o |
| у | u | u | - | u |
| ы | - | y | - | y |
| я | ja | ia | ja | a |
| е | je | ie | je | e |
| ё | jo | io | jo | o |
| ю | ju | iu | ju | u |
| Cyrylica | Normalnie | przed ь; przed: п, б, в, ф, м, с, з, ц, дз, л, н + я, е, ё, ю, ь |
|---|---|---|
| б | b | b |
| в | v | v |
| г | h, w wyrazach obcych g | h, w wyrazach obcych g |
| д | d | - |
| ж | ž | - |
| з | z | ź |
| й | j | j |
| к | k | k |
| л | ł | l (także przed і, я, е, ё, ю) |
| м | m | m |
| н | n | ń |
| п | p | p |
| р | r | - |
| с | s | ś |
| т | t | - |
| ў | ŭ | ŭ |
| ф | f | f |
| х | ch | ch |
| ц | c | ć |
| ч | č | - |
| ш | š | - |
| ь | - | - |
| ' | - | - |
Przykład literacki
Wiersz Natalli Arsieńniewy pt. „Mahutny Boża”
| Cyrilica: Магутны Божа
| Łacinka: Mahutny Boža
| Tłumaczenie Wszechmocny Boże
|
Przypisy
- ↑ Zasady pisowni i interpunkcji. [dostęp 2010-01-08].
 | Zobacz multimedia związane z tematem: Łacinka białoruska |
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Strona o języku białoruskim (ang.)
- Keyboard Lithuaniae 1009—2009 i Litwinska-biełaruskaja lacinskaja abeceda
- лацiнка (раскладка клавіятуры) для "чайнікаў"
- Latynizator - online konwerter stron internetowych z cyrylicy na łacinkę
- p
- d
- e
Alfabety łacińskie
| Języki indoeuropejskie |
| ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Języki uralskie | |||||||||||||
| Języki turkijskie |
| ||||||||||||
| Inne |
- p
- d
- e
| Alfabetyczne |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Spółgłoskowe (abdżady) | |||||||||||
| Półalfabetyczne | |||||||||||
| Alfabetyczno-sylabiczne (abugidy) |
| ||||||||||
| Sylabiczne |
| ||||||||||
| Logograficzne |
| ||||||||||
| Nieodczytane (nieznana struktura) | |||||||||||
| Protopisma | |||||||||||
| Alfabety fonetyczne | |||||||||||
| Pseudoalfabety | |||||||||||
| Zapis liczb | |||||||||||
| Projekty ideograficzne |
|
