1655

Wydarzenia w Polsce

• 2 stycznia – Stefan Czarniecki został hetmanem polnym koronnym.
• 29 stycznia-1 lutego – wojna polsko-rosyjska: armia polsko-tatarska pokonała wojska rosyjskie w bitwie pod Ochmatowem.
• 4 kwietnia – pożar zniszczył doszczętnie Górowo Iławeckie.
• 3 lipca – wojna polsko-rosyjska: mające ogromną przewagę armie rosyjskie podjęły ofensywę w Wielkim Księstwie Litewskim. Rosjanie zajęli Mińsk i spalili miasto.
• 19 lipca – potop szwedzki: wojska szwedzkie wkroczyły na teren Polski.
• 24 lipca – potop szwedzki: rozpoczęła się bitwa pod Ujściem.
• 25 lipca – potop szwedzki: kapitulacja pod Ujściem pospolitego ruszenia szlachty z Wielkopolski przed wojskami szwedzkimi Karola Gustawa. Początek potopu szwedzkiego.
• 4 sierpnia - z rąk Szwedów zginął biskup Jan Branecki, ponieważ nie wyraził zgody na odprawienie protestanckiego nabożeństwa w katedrze w Poznaniu^[1].
• 8 sierpnia – wojna polsko-rosyjska: Rosjanie zajęli Wilno – pierwszy raz w historii miasto dostało się pod obce panowanie. Rzeź mieszkańców trwała trzy dni, a miasto płonęło przez 17 dni.
• 18 sierpnia – potop szwedzki: Janusz Radziwiłł i Bogusław Radziwiłł poddali Wielkie Księstwo Litewskie królowi szwedzkiemu Karolowi X Gustawowi.
• 2 września – potop szwedzki: zwycięstwo Szwedów w bitwie pod Sobotą.
• 8 września – potop szwedzki: Szwedzi zajęli Warszawę.
• 11 września – potop szwedzki: potyczka wojsk szwedzkich i polskich pod Opocznem
• 16 września – potop szwedzki: Szwedzi pokonali armię polską pod Żarnowem, co umożliwiło im zajęcie Małopolski.
• 19 września – do Krakowa przybył Jan Kazimierz w towarzystwie kilku tysięcy żołnierzy oraz pospolitego ruszenia.
• 20 września
  • rada senatu, na której król i senatorowie zapewnili się o wytrwałości wobec niebezpieczeństw. Początkowo król polski Jan Kazimierz myślał o pozostaniu w mieście i obronie Krakowa, jednak pomysł ten wyperswadowali mu senatorowie.
  • potop szwedzki: rozpoczęła się bitwa pod Nowym Dworem.
• 24 września – nocą Jan Kazimierz opuścił Kraków, powierzając obronę miasta Stefanowi Czarnieckiemu. Marszałek wielki koronny Jerzy Lubomirski wywiózł insygnia koronacyjne i inne klejnoty Skarbca Koronnego do zamku w Lubowli na Spiszu.
• 25 września – potop szwedzki: wojska szwedzkie zajęły przedmieścia oraz Kazimierz i rozpoczęły oblężenie Krakowa.
• 29 września – wojna polsko-rosyjska: Rosjanie i Kozacy odnieśli zwycięstwo w bitwie pod Gródkiem Jagiellońskim.
• 29 września - wojna polsko-rosyjska: Bitwa pod Perebrodami (Bitwa pod Stolinem), w której Dymitr Wołkoński rozbił wojska polskie i następnie spalił Stolin
• 30 września – potop szwedzki: zwycięstwo Szwedów w bitwie pod Nowym Dworem.
• 3 października – potop szwedzki: zwycięstwo Szwedów w bitwie pod Wojniczem.
• 4 października – II wojna północna: siły polskie pod dowództwem Krzysztofa Żegockiego zdobyły Kościan.
• 13 października – potop szwedzki: decyzja o kapitulacji Krakowa i zakończenie oblężenia.
• 17 października – potop szwedzki: formalna kapitulacja Krakowa.
• 19 października – potop szwedzki: wymarsz wojsk polskich z Krakowa; po południu król Karol Gustaw wjechał do zdobytego miasta.
• 20 października – Kiejdany: książę Janusz Radziwiłł zerwał unię Litwy z Koroną i podpisał pakt wiążący Wielkie Księstwo Litewskie ze Szwecją, za co król szwedzki zobowiązywał się odzyskać dla Litwy ziemie stracone przez nią w wojnie z Rosją (układ w Kiejdanach).
• 25 października – wojna polsko-rosyjska: rozpoczęło się oblężenie Lwowa.
• 8 listopada
  • potop szwedzki: wojska szwedzkie po raz pierwszy próbowały zająć klasztor na Jasnej Górze.
  • wojna polsko-rosyjska: wojska rosyjsko-kozackie po otrzymaniu okupu zakończyły oblężenie Lwowa.
• 10-12 listopada – wojna polsko-rosyjska: bitwa pod Jezierną.
• 12 listopada – potop szwedzki: zawarto układ w Ryńsku.
• 18 listopada – potop szwedzki: początek oblężenia twierdzy na Jasnej Górze.
• 20 listopada – po przegranej bitwie pod Jezierną Bohdan Chmielnicki został zmuszony do podpisania traktatu, zobowiązującego go do udzielenia pomocy Rzeczypospolitej i do zerwania ugody z Rosją.
• 30 listopada – król Polski Jan Kazimierz wydał uniwersał opolski wzywający naród do oporu przeciwko Szwedom.
• 2 grudnia – potop szwedzki: kapitulacja Torunia.
• 7 grudnia – potop szwedzki: chorągiew pułkownika Gabriela Wojniłłowicza odbiła Krosno.
• 18 grudnia – Jan II Kazimierz powrócił wraz z wiernymi sobie oddziałami do Polski z austriackiego Śląska.
• 20 grudnia – oblężenie Jasnej Góry: obrońcy pod wodzą Stefana Zamojskiego dokonali brawurowego wypadu z twierdzy, podczas którego zagwoździli dwa szwedzkie działa i wybili kopiących tunel olkuskich górników.
• 22 grudnia – potop szwedzki: wojska szwedzkie zdobyły Elbląg.
• 26 grudnia – potop szwedzki: zakończyła się obrona Jasnej Góry.
• 27 grudnia – potop szwedzki: wojska szwedzkie odstąpiły od oblężenia klasztoru na Jasnej Górze.
• 29 grudnia – Tyszowce: polska szlachta zawiązała konfederację tyszowiecką, skierowaną przeciw Szwedom w obronie króla Jana Kazimierza.
• 31 grudnia – w oblężonym przez wojska polskie zamku w Tykocinie zmarł Janusz Radziwiłł.

Wydarzenia na świecie

• 5 stycznia – Go-Sai wstąpił na tron Japonii jako 111 cesarz.
• 25 marca – Christiaan Huygens, holenderski matematyk, fizyk oraz astronom, odkrył największy księżyc Saturna, który nazwano Tytan.
• 4 kwietnia – w bitwie pod Porto Farina angielska eskadra pod wodzą admirała Roberta Blake’a pokonała berberyjskich piratów.
• 7 kwietnia – Fabio Chigi został wybrany papieżem; przyjął imię Aleksander VII.
• 26 kwietnia – Holenderska Kompania Zachodnioindyjska odmówiła ostatniemu gubernatorowi Nowej Holandii (Manhattan) Peterowi Stuyvesant prawa do wykonywania kary śmierci na Żydach.
• 28 kwietnia – admirał Robert Blake poważnie osłabił Beja Tunisu niszcząc nabrzeżny arsenał i 9 algierskich okrętów. Pierwszy przypadek, kiedy okrętom wojennym udało się zniszczyć naziemne baterie bez konieczności wysadzania desantu.
• 10 maja – Anglicy rozpoczęli inwazję na hiszpańską Jamajkę, zajmując ją następnego dnia.
• 11 maja – admirał William Penn zajął Jamajkę. Wyspa przeszła z rąk hiszpańskich pod władanie Wielkiej Brytanii.
• 21 czerwca – VI wojna wenecko-turecka: zwycięstwo floty weneckiej w bitwie w Cieśninie Dardanelskiej.
• 27 lipca
  • Żydzi z Nowego Amsterdamu wnieśli petycję do władz miejskich o otwarcie osobnego cmentarza żydowskiego.
  • Niderlandy i Brandenburgia podpisały porozumienie pokojowe.
• 14 października – założono uniwersytet w Duisburgu.
• 7 listopada – ukazał się pierwszy numer „London Gazette”, najstarszego dziennika w Wielkiej Brytanii.

Urodzili się

• 1 stycznia – Christian Thomasius, niemiecki filozof (zm. 1728)
• 6 stycznia – Eleonora Magdalena von Pfalz-Neuburg, księżniczka palatyńska, cesarzowa rzymsko-niemiecka, królowa Czech i Węgier (zm. 1720)
• 13 stycznia – Bernard de Montfaucon, benedyktyński mnich i francuski uczony, paleograf (zm. 1741)
• 21 stycznia – Antonio Molinari, malarz i grafik wenecki (zm. 1704)
• 4 maja – Bartolomeo Cristofori, włoski muzyk i twórca instrumentów muzycznych (zm. 1731)
• 13 maja – Papież Innocenty XIII (zm. 1724)
• 4 czerwca – Tomasz z Cori, włoski franciszkanin, święty katolicki (zm. 1729)
• 29 lipca – Fulvio Astalli, włoski kardynał (zm. 1721)
• 13 sierpnia – Johann Christoph Denner, niemiecki konstruktor instrumentów dętych, wynalazca klarnetu (zm. 1707)
• 10 września – Caspar Bartholin młodszy, duński anatom (zm. 1738)
• 29 września – Ferdinand Franz von Auersperg, książę ziębicki (zm. 1706)
• 7 października – Caspar Castner, niemiecki jezuita, matematyk (zm. 1709)
• 24 listopada – Karol XI, król Szwecji (zm. 1697)

• data dzienna nieznana:
  • Zumbi, przywódca Quilombo dos Palmares, państwa zbiegłych niewolników w Brazylii (zm. 1695)

Zmarli

• 1 stycznia – Jan Chryzostom Zamoyski, polski duchowny katolicki, biskup przemyski
• 7 stycznia – Innocenty X, włoski duchowny katolicki, od 1644 papież (ur. 1574)
• 9 maja – Karol Ferdynand Waza, biskup (ur. 1613)
• 7 grudnia – Krzysztof Opaliński, pisarz i polityk (ur. 1609)
• 31 grudnia – Janusz Radziwiłł, hetman wielki litewski, główny stronnik Szwedów na Litwie (ur. 1612)

• data dzienna nieznana:
  • Hiacynt Przetocki SI, polski jezuita i poeta (ur. ok. 1599)
  • Herman van Swanevelt, holenderski malarz, rysownik i akwaforcista barokowy (ur. ok. 1603)

Święta ruchome

• Tłusty czwartek: 4 lutego
• Ostatki: 9 lutego
• Popielec: 10 lutego
• Niedziela Palmowa: 21 marca
• Wielki Czwartek: 25 marca
• Wielki Piątek: 26 marca
• Wielka Sobota: 27 marca
• Wielkanoc: 28 marca
• Poniedziałek Wielkanocny: 29 marca
• Wniebowstąpienie Pańskie: 6 maja
• Zesłanie Ducha Świętego: 16 maja
• Boże Ciało: 27 maja

Przypisy

Zobacz multimedia związane z tematem: 1655