Asterysk
Asterysk (łac. asteriscus „gwiazdka”, od stgr. ἀστερίσκος asterískos „gwiazdka”) – znak pisarski w kształcie gwiazdki, najczęściej pięcio- lub sześciopromiennej, umieszczony w przybliżeniu pomiędzy średnią i górną linią pisma. Stosowany do różnych celów – najczęściej jako znak umowny (np. symbol odsyłacza do przypisu, wieloznacznik ogólny, asteronim), pionowy (międzyakapitowy) lub poziomy (międzywyrażenowy) separator tekstu, oraz jako element ozdobny[1]. Nazwa pochodzi od greckiego αστερíσκος ‘gwiazdka’, a to od αστήρ (astḗr) ‘gwiazda’.
Asterysk stosowano przy sporządzaniu kopii tekstów biblijnych. Oznaczano nim te fragmenty, które w oparciu o tekst hebrajski Starego Testamentu były dodane do tekstu greckiego, a których nie było w pierwotnym tłumaczeniu Biblii na j. grecki, tj. Septuagincie. Znak taki wstawiano na początku dodanego tekstu[2].
W piśmie odręcznym asterysk budowany jest jako sześcioramienny krzyżyk utworzony ze skrzyżowania trzech prostych kresek, a na klawiszach klawiatur urządzeń (maszyn do pisania, klawiatur komputerowych, w telefonach komórkowych, pilotach itp.) jako pięciopromienna gwiazdka – niezależnie od tego, jaki znak jest wyświetlany bądź drukowany. Asterysk może przybierać też inne kształty: koniczynki, rozetki lub regularnej gwiazdy; w krojach kursywnych i pisankowych spotyka się kształt asterysku odchylony od pionu, a nawet lekko obrócony.
Potocznie asterysk nazywany jest „gwiazdką”, podczas gdy termin „krzyżyk” zarezerwowany jest dla symbolu o nazwie kratka (#) lub dagger (†).
Sześcioramienny asterysk wywołuje skojarzenia z sześciopromienną Gwiazdą Dawida (szczególnie u nieżydów, Arabów), stąd w standardzie Unicode zamieszczono alternatywny znak dla asterysku – arabską gwiazdę pięciopromienną (ang. Arabic Five Pointed Star) na pozycji U+066D (٭). W przypadku kroju pisma, w którym dla asterysku użyto gwiazdki 5-promiennej, gwiazda arabska ma często formę gwiazdki 8-promiennej. Znany jest również asterysk cerkiewnosłowiański[potrzebny przypis] (꙳ ) o numerze unikodu U+A673 (ang. Slavonic Asterisk)[3][4].
W językoznawstwie asterysk stosowany jest do oznaczania form odtworzonych lub niepoprawnych.
Użycie w systemach komputerowych
| Ta sekcja od 2016-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji. |
W systemach operacyjnych DOS, Windows oraz w Linuksie lub Uniksie asterysk użyty podczas wyszukiwania oznacza dowolny znak lub dowolny ciąg znaków. W składni wyrażeń regularnych asterysk oznacza, że poprzedzający znak może wystąpić zero lub więcej razy.
W poczcie elektronicznej i na usenecie fragment tekstu między asteryskami jest rozumiany jako pisany czcionką wytłuszczoną (np. zdanie *to jest przykład* w programie obsługującym tę konwencję będzie pokazane jako *to jest przykład* lub to jest przykład).
W czatach asterysk jest używany do oznaczenia drobnej poprawki (przeważnie literówek bądź błędów ortograficznych), na przykład:
15:00 Wrzuciłem ten tekst na Wkipedię 15:01 *Wikipedię
W języku programowania C++ służy do oznaczenia zmiennej wskaźnikowej.
W zapisie komputerowym, ze względu na łatwy dostęp z klawiatury, asterysku używa się często jako symbolu mnożenia (wchodzi w skład kodowania ASCII na pozycji 42 (U+002A)), jednak prawidłowym symbolem operatora asterysku jest znak na pozycji U+2217. Dla ułatwienia wprowadzania go na stronach internetowych istnieje w HTML specjalne odwołanie znakowe ∗
.
W Unikodzie asterysk występuje w wersjach:
Znak | Unicode | Kod HTML | Nazwa unikodowa | Nazwa polska |
---|---|---|---|---|
* | U+002A | * lub * | ASTERISK | asterysk |
٭ | U+066D | ٭ lub ٭ | ARABIC FIVE POINTED STAR | arabska gwiazdka 5-promienna |
꙳ | U+A673 | ꙳ lub ꙳ | SLAVONIC ASTERISK | asterysk cerkiewnosłowiański |
∗ | U+2217 | ∗ lub ∗ lub ∗ | ASTERISK OPERATOR | operator asterysk |
Inne znaki asterysku dostępne w Unikodzie:
Znak | Unicode | Kod HTML | Nazwa unikodowa | Nazwa polska |
---|---|---|---|---|
⁎ | U+204E | ⁎ lub ⁎ | LOW ASTERISK | asterysk niski |
﹡ | U+FE61 | ﹡ lub ﹡ | SMALL ASTERISK | asterysk mały |
* | U+FF0A | * lub * | FULLWIDTH ASTERISK | asterysk szeroki |
(Windows, układ QWERTY) | ||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Esc | F1 | F2 | F3 | F4 | F5 | F6 | F7 | F8 | F9 | F10 | F11 | F12 | PrtSc/ SysRq | ScrLk | Pause/ Break | |||||||||
Ins | Home | PgUp | Num | / | * | - | ||||||||||||||||||
Del | End | PgDn | 7 | 8 | 9 | + | ||||||||||||||||||
4 | 5 | 6 | ||||||||||||||||||||||
↑ | 1 | 2 | 3 | Ent | ||||||||||||||||||||
← | ↓ | → | 0 | . |
Zobacz też
Zobacz hasło asterysk w Wikisłowniku |
- asteryzm
Przypisy
- p
- d
- e
Podstawowe litery i litery używane w językach słowiańskich | |
---|---|
Inne litery | |
Litery nieużywane współcześnie | |
Digrafy |
|
Trigrafy | |
Tetragrafy |
|
Pentagrafy | |
Elementy systemu liczbowego i inne znaki |
|
- Zobacz też
- Lista liter cyrylicy
- Głagolica
- ISO 9
- p
- d
- e
podstawowe typy liczb | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
działania |
| ||||||||
ułamki | |||||||||
symbole |
| ||||||||
reguły zapisu | |||||||||
prawa działań | |||||||||
narzędzia |
| ||||||||
powiązane pojęcia | |||||||||
rozszerzenia |
- p
- d
- e
Znaki interpunkcyjne |
| ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Znaki (symbole) |
| ||||||||
Znaki niedrukowalne |
- Wstawianie znaków z klawiatury komputerowej: Alt-kody (CP852, Windows-1250)
- Unicode