Fizyka medyczna

Fizyka medyczna – dział fizyki wykorzystujący pojęcia, teorie i metody fizyczne w zastosowaniach medycznych (profilaktyka, diagnostyka, terapia, rehabilitacja).

Historia rozwoju fizyki medycznej^[1]

 Osobny artykuł: Fizyk medyczny.

• Za ojca fizyki medycznej uważa się Hermanna von Helmholtza, który zajmował się zarówno fizyką (był profesorem na Uniwersytecie Berlińskim), jak i medycyną (profesor na Uniwersytecie w Heidelbergu). Historia nauki zna wiele innych przypadków wybitnych ludzi zajmujących się zagadnieniami z pogranicza fizyki i medycyny m.in.: Mikołaj Kopernik, Galileusz. Po raz pierwszy termin fizyka medyczna wprowadził prawdopodobnie Neil Arnott w XIX wieku, ale właściwy rozwój tej dyscypliny rozpoczął się wraz z odkryciem przez W. Röntgena promieniowania X i promieniotwórczych pierwiastków przez małżeństwo Curie.
• Pierwszą polską uczelnią kształcącą fizyków medycznych była Politechnika Warszawska, gdzie w 1946 roku prof. Cezary Pawłowski zorganizował studia w tym kierunku na Wydziale Elektrycznym.
• Obecnie w Polsce fizyka medyczna jest tzw. kierunkiem zamawianym^[2].
• Od 2013 roku 7 listopada, czyli w dniu urodzin Marii Skłodowskiej-Curie z inicjatywy Międzynarodowej Organizacji Fizyki Medycznej(inne języki) obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Fizyki Medycznej^[3].

Działy fizyki medycznej

Radiodiagnostyka

Pod tym pojęciem rozumiemy wszelkie nieinwazyjne metody obrazowania mające na celu wykrycie ognisk chorobowych (m.in. nowotwory, złamania itp.). Główne metody obrazowania to:

• Rentgenodiagnostyka wykorzystująca promieniowanie X (m.in. tomografia komputerowa, mammografia),
• USG,
• EEG i MEG,
• Diagnostyka radioizotopowa (m.in. PET),
• Termografia,
• rezonans magnetyczny (MRI).

Radioterapia

 Osobny artykuł: Radioterapia.

Jest to jedna z trzech podstawowych metod leczenia nowotworów wykorzystująca promieniowanie jonizujące (pozostałe to chemioterapia i hormonoterapia). Może być stosowana jako samodzielna metoda leczenia, bądź jako jedna z części tzw. leczenia skojarzonego.

Medycyna nuklearna

 Osobny artykuł: Medycyna nuklearna.

Elektrofizjologia

 Osobne artykuły: Elektrokardiografia, Elektroencefalografia, Elektromiografia, Elektroretinografia, Elektrookulografia, Elektrokochleografia i Potencjały wywołane.

Ważną częścią ich działalności są wszelkie prace mające za zadanie zrozumienie działania ludzkiego mózgu.

Fizykoterapia

 Osobny artykuł: Fizykoterapia.

Jedna z form fizjoterapii i część medycyny fizykalnej, w której na organizm oddziałuje się rozmaitymi bodźcami fizycznymi, pobieranymi z natury (Słońce, borowina) lub wytwarzanymi specjalnymi urządzeniami (krioterapia, prądy różnego rodzaju).

Zakres zainteresowań fizyki medycznej

Oprócz wyżej wymienionych działów osoby zajmujące się fizyką medyczną odpowiadają m.in. za kontrolę jakości, czy dozymetrię i ochronę radiologiczną.

Zobacz też

• Polskie Towarzystwo Fizyki Medycznej
• Fizyk medyczny

Przypisy

Linki zewnętrzne

• „Fizyka medyczna – fizyka w praktyce medycznej”
• XXXV Zjazd Fizyków Polskich, Białystok, 20–23 września 1999

Nagrania na YouTube [dostęp 2023-11-30]:

• Paweł Moskal, Bliżej Nauki: Diagnozowanie nowotworów za pomocą antymaterii, kanał FAIS UJ na YouTube, 12 czerwca 2017.
• Karolina Głowacka i Bożena Jasińska, Fizyka w medycynie – co się tak naprawdę dzieje w rezonansie?, kanał „Radio Naukowe”, 3 sierpnia 2023.