Frederik Willem de Klerk
Frederik Willem de Klerk (2012) | |||
Data i miejsce urodzenia | 18 marca 1936 | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 11 listopada 2021 | ||
7. Prezydent Republiki Południowej Afryki | |||
Okres | od 15 sierpnia 1989 | ||
Przynależność polityczna | Partia Narodowa | ||
Poprzednik | Pieter Willem Botha | ||
Następca | Nelson Mandela | ||
Odznaczenia | |||
|
Frederik Willem de Klerk (wym. [ˈfriə̯dərək ˈvələm dəˈklɛrk]; ur. 18 marca 1936 w Johannesburgu, zm. 11 listopada 2021 w Kapsztadzie[1]) – południowoafrykański polityk, prawnik, prezydent Południowej Afryki w latach 1989–1994, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1993 (z Nelsonem Mandelą).
Życiorys
Od 1972 zasiadał w parlamencie z ramienia Partii Narodowej, od 1978 r. minister kilku resortów. W 1989 r., po ustąpieniu Pietera Bothy, został kolejno przewodniczącym Partii Narodowej (luty) i prezydentem (sierpień). Już w 1988 r. wyraził jako pierwszy czołowy polityk rządzącej partii opinię, że żadna wspólnota nie powinna dominować nad inną. 2 lutego 1990 r. wygłosił przemówienie, nazwane później przemówieniem o przełomie, które zapoczątkowało kurs łagodzenia i ostatecznie likwidacji apartheidu w Południowej Afryce. Podjął decyzje o zniesieniu stanu wyjątkowego oraz uwolnieniu więźniów politycznych, w tym Nelsona Mandeli. W 1994 r. doprowadził do pierwszych wolnych wyborów parlamentarnych i prezydenckich, na skutek których władzę w Południowej Afryce uzyskała czarnoskóra większość.
Działania na rzecz zniesienia apartheidu przyniosły mu Pokojową Nagrodę Nobla w 1993 r., wspólnie z Nelsonem Mandelą. Po wyborach z 1994 r. został zastąpiony przez Mandelę na stanowisku prezydenta, pozostał jeszcze do 1996 r. na stanowisku II wiceprezydenta (I wiceprezydentem został Thabo Mbeki). W 1997 r. wycofał się z życia politycznego.
W późniejszych latach głośne były sprawy rozwodu de Klerka (1998) oraz zabójstwa (prawdopodobnie na tle rabunkowym) jego byłej żony (2001).
Został wybrany Człowiekiem Roku 1993 magazynu „Time” wspólnie z Nelsonem Mandelą, Jaserem Arafatem i Icchakiem Rabinem.
Przypisy
- ↑ ''FW de Klerk: South Africa’s former president dies at 85'' [online], bbc.com [dostęp 2021-11-11] (ang.).
Bibliografia
- Beata Tarnowska (red.), Nagrody Nobla. Leksykon PWN, Warszawa 2001
- Almanach świata'95. Fakty, liczby, ludzie, Warszawa-Kraków 1994
- p
- d
- e
- p
- d
- e
Okres apartheidu (1961–1994) |
|
---|---|
Okres od 1994 |
- p
- d
- e
Okres apartheidu (1961–1994) | |
---|---|
od 1994[A] |
|
- ↑ funkcja zastępcy prezydenta
- p
- d
- e
XX wiek |
|
---|---|
XXI wiek |
|
- ISNI: 0000000122778233
- VIAF: 29521885
- LCCN: n91091885
- GND: 119025434
- LIBRIS: hftwqsv111q4nbg
- BnF: 12241018x
- SUDOC: 03113565X
- SBN: UM1V007168
- NLA: 35449578
- BNE: XX5405625
- NTA: 082774315
- BIBSYS: 90756309
- Open Library: OL2485121A
- PLWABN: 9810686290005606
- NUKAT: n2016148490
- J9U: 987007442507505171
- WorldCat: lccn-n91091885
- PWN: 3922891
- Britannica: biography/F-W-de-Klerk
- Universalis: frederik-willem-de-klerk
- NE.se: f-w-de-klerk
- SNL: Frederik_Willem_de_Klerk
- VLE: frederik-willem-de-klerk
- Catalana: 0246502
- DSDE: Frederik_de_Klerk
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 31858