Louis Agassiz

Jean Louis Rodolphe Agassiz

Data i miejsce urodzenia

28 maja 1807
Môtier, Szwajcaria

Data i miejsce śmierci

14 grudnia 1873
Cambridge

Zawód, zajęcie

zoolog, paleontolog, geolog, glacjolog

Multimedia w Wikimedia Commons

Jean Louis Rodolphe Agassiz (ur. 28 maja 1807 w Môtier, Szwajcaria, zm. 14 grudnia 1873 w Cambridge, Massachusetts, Stany Zjednoczone) – szwajcarsko-amerykański naukowiec: zoolog, paleontolog, geolog i glacjolog. Laureat Medalu Copleya.

Kariera naukowa

Od 1832 r. profesor uniwersytetu w Neuchâtel w Szwajcarii^[1], od 1846 uniwersytetu Harvarda w Cambridge. Założyciel Muzeum Zoologii Porównawczej w Cambridge. Przeciwnik darwinizmu^[1]^[2]. Przyczynił się do rozwoju systematyki kopalnych mięczaków i ryb. Uważał, że gatunki nie ulegały przekształceniu, ale były niszczone w kolejnych katastrofach. Jako pierwszy rozpowszechnił hipotezę stworzoną przez Jensa Esmarka o istnieniu wielkiego zlodowacenia w czwartorzędzie. Był rasistą; uważał, że poszczególne rasy ludzkie wywodzą się od różnych przodków (poligenizm), przy czym tylko biała pochodzi od Adama^[2]. W latach 1865 i 1871 odbył ekspedycje naukowe do Ameryki Południowej^[1].

Życiorys

Urodził się jako Jean Louis Rodolphe Agassiz w miejscowości Môtier we francuskojęzycznym kantonie Neuchâtel, jako syn Rodolphe Agassiza, pastora protestanckiego i Rose Mayor. Edukację rozpoczął w szkołach elementarnych w Biel i Lozannie. Louis wcześnie odrzucił presję rodziny, aby zostać biznesmenem i planował poświęcić się profesjonalnemu badaniu przyrody. Następnie studiował medycynę na uniwersytetach w Zurychu, Heidelbergu i Monachium. Przepowiedział, że w wieku 21 lat stanie się pierwszym przyrodnikiem swoich czasów, dobrym obywatelem i dobrym synem… Czuję w sobie siłę całego pokolenia do pracy w tym celu^[3]. W 1829 r. otrzymał tytuł doktora filozofii uniwersytetu w Erlangen, w 1830 r. doktora medycyny na uniwersytecie w Monachium. Od 1846 r. przebywał w USA, gdzie wyjechał dzięki jednorazowemu stypendium króla pruskiego; został obywatelem amerykańskim oraz profesorem zoologii i geologii na Uniwersytecie Harvarda w Cambridge^[1].

Dwukrotnie żonaty: z Cécile Braun (1832-1848, od 1845 r. w separacji) i Elizabeth Cabot Cary (od 1850 r.). Pierwszy związek przyniósł mu dwie córki i syna^[1].

Na jego cześć nazwano plejstoceńskie Jezioro Agassiz.

W XIX wieku wykłady Agassiza Plan stworzenia. Odczyty o podstawach przyrodzonych powinowactwa ze zwierzętami na język polski przetłumaczył Karol Jurkiewicz, a wydał je Maurycy Orgelbrand w Warszawie w 1876 roku^[4].

Zobacz też

Joell Asaph Allen

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Andrzej Kajetan Wróblewski. Przyrodnik przez przypadek. „Wiedza i Życie”. 2020 (4), s. 71. Prószyński Media. ISSN 0137-8929.
↑ ^a ^b Siddhartha Mukherjee: Gen. Ukryta historia. Wołowiec: Czarne, 2017, s. 365. ISBN 978-83-8049-493-0.
↑ EdwardE. Lurie EdwardE., Agassiz, Louis (1807-1873), zoologist and geologist, American National Biography Online, Oxford University Press, luty 2000, DOI: 10.1093/anb/9780198606697.article.1300016 [dostęp 2022-02-21] .
↑ Cyfrową wersję pierwszego wydania udostępnia serwis Polona.pl