Rośliny przyprawowe

Rośliny przyprawowe – rośliny i ich części (korzenie, kłącza, cebule, kora, kwiaty, owoce, nasiona) w stanie świeżym, wysuszonym lub po obróbce mechanicznej, stosowane jako przyprawy. Ze względu na specyficzny smak i aromat stosowane są jako dodatki do pożywienia w celu poprawienia smaku, nierzadko przypisuje się im równocześnie działanie lecznicze^[1].

Ważniejsze rośliny przyprawowe^[1][2][3][4]

• Owoce baldaszkowatych:
  • biedrzeniec anyż (Pimpinella anisum) – anyż,
  • kminek zwyczajny (Carum carvi) – kminek,
  • kolendra siewna (Coriandrum sativum) – kolendra,
  • fenkuł włoski (Foeniculum vulgare) – koper włoski,
  • koper ogrodowy (Anethum graveolens)
  • kmin rzymski (Cuminum cyminum) – kmin, kminek rzymski,
  • adżwan (Trachyspermum ammi) – ajowan,
  • selery zwyczajne (Apium graveolens) – owoce selerów.

• Owoce inne:
  • badian właściwy (Illicium verum) – anyż gwiaździsty,
  • berberys pospolity (Berberis vulgaris),
  • borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaea),
  • chmiel zwyczajny (Humulus lupulus),
  • cytrus (Citrus sp.) – naowocnia (egzokarp) zwłaszcza cytryny (C. limon) i pomarańczy (C. sinensis) – skórka cytrynowa i pomarańczowa,
  • dereń jadalny (Cornus mas),
  • granatowiec właściwy (Punica granatum) – granat,
  • jałowiec pospolity (Juniperus communis) – szyszkojagody, tzw. jagody jałowca,
  • jarząb pospolity (Sorbus aucuparia) – jarzębina,
  • korzennik lekarski (Pimenta dioica) – ziele angielskie,
  • melonowiec właściwy (Carica papaya) – papaja,
  • oliwka europejska (Olea europaea),
  • papryka (Capsicum sp.) – m.in. pieprz cayenne,
  • pieprz czarny (Piper nigrum),
  • pieprz długi (Piper longum),
  • pieprz kubeba (Piper cubeba),
  • pomidor zwyczajny (Lycopersicon esculentum) – keczup,
  • rokitnik zwyczajny (Hippophaë rhamnoides),
  • róża dzika (Rosa canina),
  • sumak garbarski (Rhus coriaria),
  • wanilia płaskolistna (Vanilla planifolia) – wanilia, laski wanilii,
  • wawrzyn szlachetny (Laurus nobilis) – owoce wawrzynu,
  • winorośl właściwa (Vitis vinifera) – wino, rodzynki.

• Nasiona:
  • czarnuszka siewna (Nigella sativa) – czarnuszka, czarny kminek,
  • gorczyca biała (Sinapis alba),
  • gorczyca biała gardalska (Sinapis alba subsp. dissecta) – gorczyca gardalska,
  • kapusta czarna (Brassica nigra) – gorczyca czarna,
  • kapusta sitowata (Brassica juncea) – gorczyca sarepska, gorczyca brunatna, gorczyca chińska,
  • kardamon malabarski (Elettaria cardamomum) – kardamon zielony,
  • kakaowiec właściwy (Theobroma cacao) – kakao,
  • kawa arabska (Coffea arabica),
  • kola zaostrzona (Cola acuminata),
  • kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum) – kozieradka,
  • mak lekarski (Papaver somniferum),
  • migdałowiec pospolity (Amygdalus communis) – migdały, marcepan
  • muszkatołowiec korzenny (Myristica fragrans) – kwiat muszkatołowy (macis, osnówka nasion)^[5][6], gałka muszkatołowa,
  • rokietta siewna (Eruca vesicaria subsp. sativa) – rukola, gorczyca perska,
  • sezam indyjski (Sesamum indicum) – sezam,
  • soja warzywna (Glycine max) – sos sojowy.

• Kwiaty:
  • bez czarny (Sambucus nigra),
  • czapetka pachnąca, goździkowiec korzenny (Syzygium aromaticum) – goździki,
  • kapary cierniste, kapar ciernisty (Capparis spinosa) – kapary,
  • ketmia szczawiowa (Hibiscus sabdariffa),
  • szafran uprawny (Crocus sativus) – szafran.

• Kłącza i korzenie:
  • alpinia lekarska (Alpinia officinarum) – kałgan,
  • chrzan pospolity (Armoracia rusticana),
  • cykoria podróżnik (Cichorium intybus),
  • dzięgiel litwor, arcydzięgiel litwor (Angelica archangelica),
  • imbir lekarski (Zingiber officinale) – imbir,
  • Kaempferia galanga – kentior,
  • lukrecja gładka (Glycyrrhiza glabra) – lukrecja,
  • ostryż długi (Curcuma longa) – kurkuma, szafran indyjski,
  • pasternak zwyczajny (Pastinaca sativa) – pasternak,
  • rzodkiewka (Raphanus sativus var. sativus),
  • tatarak zwyczajny (Acorus calamus) – tatarak,
  • zapaliczka cuchnąca (Ferula assa-foetida) – asafetyda.

• Cebule:
  • cebula zwyczajna (Allium cepa) – cebula,
  • czosnek askaloński (Allium ascalonicum) – szalotka,
  • czosnek dęty (Allium fistulosum) – siedmiolatka,
  • czosnek szczypiorek (Allium schoenoprasum) – szczypiorek,
  • czosnek pospolity (Allium sativum) – czosnek,
  • por (Allium ampeloprasum).

• Kora:
  • cynamonowiec cejloński (Cinnamomum verum) – cynamon cejloński, cynamon seszelski,
  • cynamonowiec wonny, kasja (Cinnamomum cassia) – cynamon chiński,
  • cynamonowiec Burmana (Cinnamomun burmanii) – cynamon Padang, cynamon jawajski,
  • Cinnamomum loureiroi – cynamon sajgoński.

• Liście i zioła:
  • bazylia pospolita (Ocimium basilicum) – bazylia,
  • Bergera koenigii – liście curry,
  • biedrzeniec mniejszy (Pimpinella saxifraga),
  • bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea),
  • bylica draganek (Artemisia dracunculus) – estragon,
  • bylica piołun (Artemisia absynthium) – piołun,
  • bylica boże drzewko (Artemisia abrotanum),
  • bylica pospolita (Artemisia vulgaria),
  • cząber ogrodowy (Satureia hortensis) – cząber,
  • cząber górski (Satureja montana) – cząber włoski, cząber zimowy, czubrica,
  • hyzop lekarski (Hyssopus officinalis) – hyzop,
  • koper ogrodowy (Anethum graveolens) – koper, koperek,
  • krwiściąg mniejszy (Sanguisorba minor),
  • lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) – lawenda,
  • lebiodka majeranek, majeranek ogrodowy (Origanum majorana) – majeranek,
  • lebiodka kreteńska (Origanum onites) – chmiel hiszpański, majeranek dziki,
  • lebiodka pospolita (Origanum vulgare) – oregano (zwłaszcza O. vulgare subsp. viridulum), majeranek dziki,
  • Lippia graveolens – oregano meksykańskie,
  • lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale) – lubczyk, maggi,
  • macierzanka tymianek (Thymus vulgaris) – tymianek,
  • Thymus zygis – tymianek hiszpański,
  • Thymus saturejoides – tymianek saturejski,
  • Thymus mastichina – tymianek mastix,
  • marchewnik anyżowy (Myrrhis odorata),
  • melisa lekarska (Melissa officinalis),
  • mięta zielona (Mentha spicata),
  • mięta pieprzowa (Mentha piperita),
  • mirt zwyczajny (Myrtus communis),
  • ogórecznik lekarski (Borago officinalis),
  • palczatka cytrynowa (Cymbopogon citratus) – trawa cytrynowa,
  • pietruszka zwyczajna (Petroselinum crispum) – pietruszka,
  • pieprzyca siewna (Lepidium sativum) – rzeżucha,
  • pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica),
  • portulaka pospolita (Portulaca oleracea),
  • przytulia wonna (Galium odoratum),
  • roszponka warzywna (Valerianella locusta),
  • rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis) – rozmaryn,
  • rukiew wodna (Nasturtium officinale),
  • ruta zwyczajna (Ruta graveolens),
  • selery zwyczajne (Apium graveolens) – selery,
  • szałwia lekarska (Salvia officinalis),
  • szałwia muszkatołowa (Salvia sclarea),
  • szczaw zwyczajny (Rumex acetosa)
  • trybula ogrodowa (Anthriscus cerefolium) – trybula,
  • wawrzyn szlachetny (Laurus nobilis) - liście bobkowe, liście laurowe,
  • wrotycz balsamiczny (Tanacetum balsamita),
  • wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare).

Przypisy