Fred Whipple
 Fred Whipple (1927) | |||
| Data i miejsce urodzenia | 5 listopada 1906 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 30 sierpnia 2004 | ||
| Zawód, zajęcie | astronom | ||
| Narodowość | amerykańska | ||
| |||
| Odkryte planetoidy: 1 | |
|---|---|
| (1252) Celestia | 19 lutego 1933 |
Fred Lawrence Whipple (ur. 5 listopada 1906 w Red Oak[1], zm. 30 sierpnia 2004 w Cambridge[2]) – amerykański astronom.
Życiorys
Był synem farmera ze stanu Iowa, studiował matematykę na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles[1]. Astronomią zainteresował się później i w 1931 roku uzyskał doktorat w tej dziedzinie na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley[1]. W tym czasie brał udział w sporządzaniu mapy orbity odkrytego wówczas Plutona[1]. Był profesorem astronomii na Uniwersytecie Harvarda (USA) i dyrektorem Smithsonian Astrophysical Observatory w latach 1955-1973[3].
W 1951 roku wprowadził do opisu jądra komety model „brudnej kuli śniegowej” (ang. dirty snowball), która dokonuje obrotu. Jeżeli jedna strona zostanie ogrzana przez Słońce, to ciepło powoli przejdzie w głąb do śniegu, który może zmienić się w gaz. To powoduje siłę odrzutu wzdłuż orbity, która może kometę hamować lub ją przyspieszyć w zależności od kierunku obrotu (jeden z tzw. efektów niegrawitacyjnych)[3].
Odkrył kometę okresową 36P/Whipple i kilka innych komet[4] oraz planetoidę (1252) Celestia[5].
W wyniku jego wysiłków wybudowano obserwatorium astronomiczne na górze Mount Hopkins w Arizonie, jedno z największych obserwatoriów na świecie. W 1981 roku zmieniono nazwę obserwatorium na Obserwatorium im. Freda Lawrence’a Whipple’a[6].
Wyróżnienia i upamiętnienie
- Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego (1983)[7]
- Medal Bruce (1986)[7]
- Nagroda Henry Norris Russell Lectureship przyznana przez American Astronomical Society (1987)[7]
Planetoidę (1940) Whipple nazwano jego nazwiskiem[8], a (8344) Babette imieniem jego żony, Babette Whipple (z domu Samelson, ur. w 1918)[9]. Na jego cześć nazwano też mały krater na Księżycu[10].
Przypisy
- ↑ a b c d Adam Bernstein. Fred L. Whipple, 97, Dies; Comet Research Pioneer. „Washington Post”, s. B05, 2004-09-01. (ang.).
- ↑ Kenneth Chang: Nekrolog Freda Whipple’a. [w:] The New York Times [on-line]. 2004-08-31. [dostęp 2016-11-13]. (ang.).
- ↑ a b Encyklopedia Wszechświata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 215. ISBN 978-83-01-14848-5.
- ↑ Whipple w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- ↑ (1252) Celestia w bazie Minor Planet Center (ang.)
- ↑ The Story of the Observatory. [w:] The MMT Observatory [on-line]. 2012. [dostęp 2016-11-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-09)]. (ang.).
- ↑ a b c Fred Lawrence Whipple. [w:] The Bruce Medalists [on-line]. Department of Physics and Astronomy, Sonoma State University. [dostęp 2016-11-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-05)]. (ang.).
- ↑ (1940) Whipple w bazie Minor Planet Center (ang.)
- ↑ (8344) Babette w bazie Minor Planet Center (ang.)
- ↑ Whipple on Moon. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS Astrogeology Science Center, NASA. [dostęp 2016-11-13]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Fred Lawrence Whipple. [w:] The Bruce Medalists [on-line]. Department of Physics and Astronomy, Sonoma State University. [dostęp 2016-11-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-05)]. (ang.).
- p
- d
- e
Laureaci Złotego Medalu Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego (XX wiek)
|
- p
- d
- e
Laureaci Medalu Bruce
Kontrola autorytatywna (osoba):
Encyklopedia internetowa:
- Britannica: biography/Fred-L-Whipple
- Universalis: fred-lawrence-whipple
- NE.se: fred-l-whipple
- SNL: Fred_Lawrence_Whipple
- VLE: fred-lawrence-whipple
- Catalana: 0072114
- DSDE: Fred_L._Whipple
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 66077
