Willem de Sitter

Willem de Sitter
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 maja 1872
Sneek (Fryzja)

Data i miejsce śmierci

20 listopada 1934
Lejda

Zawód, zajęcie

astronom, fizyk

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Willem de Sitter (ur. 6 maja 1872 w Sneek we Fryzji, zm. 20 listopada 1934 w Lejdzie[1]) – holenderski naukowiec: astronom, fizyk teoretyczny i matematyk. Profesor Uniwersytetu w Lejdzie (Leiden) i dyrektor tamtejszego obserwatorium astronomicznego. Laureat prestiżowych nagród astronomicznych, w tym tych najwyższych w jego czasach jak brytyjski Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego (ang. Royal Astronomical Society, 1931) i francuskie Prix Jules-Janssen (1934).

De Sitter wsławił się w teoretycznej kosmologii fizycznej, w której był jednym z pionierów. Podał jedno z pierwszych kosmologicznych rozwiązań równań Einsteina w ogólnej teorii względności, nazwane później wszechświatem de Sittera. Opisuje ono czasoprzestrzeń pustą (bez materii) z dodatnią stałą kosmologiczną (Λ), rozszerzającą się wykładniczo.

Życie

Willem de Sitter z wybitnymi naukowcami w Lejdzie (1923) – od lewej: Einstein, Ehrenfest, de Sitter, Eddington, Lorentz.

De Sitter studiował matematykę na uniwersytecie w Groningen. Po zakończeniu studiów rozpoczął badania w tamtejszym laboratorium astronomicznym. W latach 1897–1899 pracował w Cape Observatory w Kolonii Przylądkowej (obecnie Południowa Afryka), a następnie w 1908 objął katedrę astronomii na Uniwersytecie w Lejdzie. Od roku 1919 aż do śmierci był dyrektorem obserwatorium astronomicznego w Lejdzie.

Działalność naukowa

Najważniejsze osiągnięcia de Sittera należą do obszaru kosmologii fizycznej. Był współautorem (razem z Albertem Einsteinem) opublikowanej w 1932 roku pracy, sugerującej istnienie dużych ilości materii nieemitującej światła, dzisiaj nazywanej ciemną materią.

De Sitter jest także znany dzięki swoim badaniom poświęconym planecie Jowisz.

Wyróżnienia

Jego nazwiskiem nazwano:

Przypisy

  1. Sitter Willem, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-12-10] .

Bibliografia

Linki zewnętrzne

  • Cztery prace de Sittera poświęcone stałości prędkości światła (1913). datasync.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-29)].
  • p
  • d
  • e

  • p
  • d
  • e
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek
  • 2001: Roger Cayrel
  • 2002: Armand H. Delsemme
  • 2003: Jean-Paul Zahn
  • 2004: Jayant Narlikar
  • 2005: Roger-Maurice Bonnet
  • 2006: Owen Gingerich
  • 2007: Thérèse Encrenaz, Paul Couteau
  • 2008: Jan Stenflo
  • 2009: Catherine Cesarsky
  • 2010: Carlton Pennypacker
  • 2011: Roger Ferlet
  • 2012: Jay Pasachoff
  • 2013: Suzanne Débarbat
  • 2014: Rafael Rebolo López
  • 2015: Suzy Collin–Zahn
  • 2016: John Leibacher
  • 2017: Françoise Combes
  • 2018: Alessandro Morbidelli
  • 2019: Hubert Reeves
  • 2020: Ewine van Dishoeck
  • 2021: Jean-Pierre Luminet
  • p
  • d
  • e
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek
  • 2001: David Todd Wilkinson
  • 2004: Vera C. Rubin
  • 2007: Michael Skrutskie i Roc Cutri
  • 2010: Margaret J. Geller
  • 2012: Jeremiah P. Ostriker
  • 2014: Robert P. Kirshner
  • 2016: Timothy M. Brown
  • 2018: Ewine van Dishoeck
  • 2020: Lisa Kewley
  • 2022: Samuel Harvey Moseley, Jr

  • p
  • d
  • e
Laureaci Medalu Bruce
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek
  • p
  • d
  • e
XX wiek
XXI wiek
  • (2003–2006) Ronald Ekers
  • (2006–2009) Catherine Cesarsky
  • (2009–2012) Robert Williams
  • (2012–2015) Norio Kaifu
  • (2015–2018) Silvia Torres-Peimbert
  • (2018–2021) Ewine van Dishoeck
  • (2021–) Debra Elmegreen

Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000117596136
  • VIAF: 190428276
  • LCCN: n88100039
  • GND: 118935569
  • BnF: 12370674m
  • SUDOC: 083809414
  • SBN: PUVV458944
  • NKC: kup20030000091271
  • DBNL: sitt003
  • NTA: 069983836
  • PLWABN: 9811301460505606
  • J9U: 987007268246205171
  • WorldCat: lccn-n88100039
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3975619
  • Britannica: biography/Willem-de-Sitter
  • Universalis: willem-de-sitter
  • БРЭ: 3666851
  • NE.se: willem-de-sitter
  • SNL: Willem_de_Sitter
  • VLE: willem-de-sitter
  • Catalana: 0063015
  • DSDE: Willem_de_Sitter
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 56273
Identyfikatory zewnętrzne:
  • MacTutor: Sitter