System Takhtajana

System Takhtajana, system Tachtadżiana – system klasyfikacji roślin okrytonasiennych. Został opracowany przez rosyjsko-ormiańskiego botanika Armena Tachtadżiana (1910-2009). System jest rozwijany od lat 50. XX w. W 1954 ukazała się pierwsza jego publikacja w języku rosyjskim, w 1958 w angielskim, rozwinięcie w języku rosyjskim 1959 i 1966 oraz w angielskim, które spopularyzowało system w 1969. Publikacje uzupełniające i zmieniające system ukazywały się kolejno w 1980, 1983, 1986 i 1987 (Systema Magnoliophytorum). W 1997 ukazała się aktualizacja systemu (Diversity and Classification of Flowering Plants)^[1] i w końcu ostatnia wersja opublikowana została w roku jego śmierci – w 2009 (Flowering Plants)^[2].

System Tachtadżiana ujmuje rośliny okrytonasienne jako gromadę Magnoliophyta, z dwiema klasami: Magnoliopsida (dwuliścienne, 11 podklas) i Liliopsida (jednoliścienne, 6 podklas). System obejmuje 128 rzędów dwuliściennych i 38 jednoliściennych i odpowiednio 429 i 104 rodziny^[1]. Przypomina system Cronquista, jest jednak nieco bardziej złożony na wyższych poziomach taksonomicznych.

Klasyfikacja

Podział na podklasy

Gromada: Magnoliophyta – okrytonasienne

Klasa: Magnoliopsida – dwuliścienne
- Podklasa: Magnoliidae
- Podklasa: Nymphaeidae
- Podklasa: Nelumbonidae
- Podklasa: Ranunculidae
- Podklasa: Caryophyllidae
- Podklasa: Hamamelididae
- Podklasa: Dilleniidae
- Podklasa: Rosidae
- Podklasa: Cornidae
- Podklasa: Asteridae
- Podklasa: Lamiidae
Klasa: Liliopsida – jednoliścienne
- Podklasa: Liliidae
- Podklasa: Commelinidae
- Podklasa: Arecidae
- Podklasa: Alismatidae
- Podklasa: Triurididae
- Podklasa: Aridae

Podział szczegółowy

Klasa: Magnoliopsida – dwuliścienne

Podklasa: Lamiidae

Gentiananae
- Gentianales
  - Gelsemiaceae
  - Loganiaceae
  - Strychnaceae
  - Antoniaceae
  - Spigeliaceae
  - Gentianaceae
  - Saccifoliaceae
  - Geniostomaceae
  - Plocospermataceae
- Rubiales
  - Dialypetalanthaceae
  - Rubiaceae
  - Theligonaceae
  - Carlemanniaceae
- Apocynales
  - Apocynaceae
Solananae
- Solanales
  - Solanaceae
  - Sclerophylacaceae
  - Duckeodendraceae
  - Goetzeaceae
- Convolvulales
  - Convolvulaceae
  - Cuscutaceae
- Polemoniales
  - Polemoniaceae
- Boraginales
  - Hydrophyllaceae
  - Boraginaceae
  - Tetrachondraceae
  - Hoplestigmataceae
  - Lennoaceae
- Limnanthales
  - Limnanthaceae
Loasanae
- Loasales
  - Loasaceae
Oleanae
- Oleales
  - Oleaceae
Lamianae
- Scrophulariales
  - Buddlejaceae
  - Retziaceae
  - Stilbaceae
  - Scrophulariaceae
  - Oftiaceae
  - Globulariaceae
  - Gesneriaceae
  - Plantaginaceae
  - Bignoniaceae
  - Pedaliaceae
  - Martyniaceae
  - Trapellaceae
  - Myoporaceae
  - Acanthaceae
  - Lentibulariaceae
- Lamiales
  - Verbenaceae
  - Phrymaceae
  - Cyclocheilaceae
  - Symphoremataceae
  - Avicenniaceae
  - Viticaceae
  - Lamiaceae
- Callitrichales
  - Callitrichaceae
- Hydrostachyales
  - Hydrostachyaceae
- Hippuridales
  - Hippuridaceae

Klasa: Liliopsida – jednoliścienne

Podklasa: Liliidae

Lilianae
- Melanthiales
  - Tofieldiaceae
  - Melanthiaceae
  - Japonoliriaceae
  - Xerophyllaceae
  - Nartheciaceae
  - Heloniadaceae
  - Chionographidaceae
- Colchicales
  - Tricyrtidaceae
  - Burchardiaceae
  - Uvulariaceae
  - Campynemataceae
  - Scoliopaceae
  - Colchicaceae
  - Calochortaceae
- Trilliales
  - Trillaceae
- Liliales
  - Liliaceae
  - Medeolaceae
- Alstroemeriales
  - Alstroemeriaceae
- Iridales
  - Isophysidaceae
  - Geosiridaceae
  - Iridaceae
- Tecophilaeales
  - Ixioliriaceae
  - Lanariaceae
  - Walleriaceae
  - Tecophilaeaceae
  - Cyanastraceae
  - Eriospermaceae
- Burmanniales
- Hypoxidales
  - Hypoxidaceae
- Orchidales
  - Orchidaceae
- Amaryllidales
  - Hemerocallidaceae
  - Hyacinthaceae
  - Alliaceae
  - Hesperocallidaceae
  - Hostaceae
  - Agavaceae
  - Amaryllidaceae
- Asparagales
  - Convallariaceae
  - Ophiopogonaceae
  - Ruscaceae
  - Asparagaceae
  - Dracaenaceae
  - Nolinaceae
  - Blandfordiaceae
  - Herreriaceae
  - Phormiaceae
  - Dianellaceae
  - Doryanthaceae
  - Asteliaceae
  - Asphodelaceae
  - Aloaceae
  - Anthericaceae
  - Aphyllanthaceae
- Xanthorrhoeales
  - Baxteriaceae
  - Lomandraceae
  - Dasypogonaceae
  - Calectasiaceae
  - Xanthorrhoeaceae
- Hanguanales
  - Hanguanaceae
Dioscoreanae
- Stemonales
  - Stemonaceae
  - Croomiaceae
  - Pentastemonaceae
- Smilacales
- Dioscoreales
  - Stenomeridaceae
  - Trichopodaceae
  - Avetraceae
  - Dioscoreaceae
- Taccales
  - Taccaceae

Podklasa: Commelinidae

Bromelianae
- Bromeliales
  - Bromeliaceae
- Velloziales
  - Velloziaceae
Pontederianae
- Philydrales
  - Philydraceae
- Pontederiales
  - Pontederiaceae
- Haemodorales
  - Haemodoraceae
  - Conostylidaceae
Zingiberanae
- Musales
- Lowiales
  - Lowiaceae
- Zingiberales
  - Zingiberaceae
  - Costaceae
- Cannales
  - Cannaceae
  - Marantaceae
Commelinanae
- Commelinales
  - Commelinaceae
- Mayacales
  - Mayacaceae
- Xyridales
  - Xyridaceae
- Rapateales
  - Rapateaceae
- Eriocaulales
  - Eriocaulaceae
Hydatellanae
- Hydatellales
  - Hydatellaceae
Juncanae
- Juncales
  - Juncaceae
  - Thurniaceae
- Cyperales
  - Cyperaceae
Poanae
- Flagellariales
  - Flagellariaceae
- Restionales
- Centrolepidales
  - Centrolepidaceae
- Poales
  - Poaceae

Podklasa: Arecidae

Arecanae
- Arecales
  - Arecaceae

Podklasa: Alismatidae

Alismatane
- Butomales
  - Butomaceae
- Hydrocharitales
  - Hydrocharitaceae
  - Thalassiaceae
  - Halophilaceae
- Najadales
  - Najadaceae
- Alismatales
  - Limnocharitaceae
  - Alismataceae
- Aponogetonales
  - Aponogetonaceae
- Jucaginales
  - Scheuchzeriaceae
- Juncaginales
  - Juncaginaceae
  - Lilaeaceae
  - Maundiaceae
- Potamogetonales
  - Potamogetonaceae
  - Ruppiaceae
- Posidoniales
  - Posidoniaceae
- Cymodoceales
  - Zannichelliaceae
  - Cymodoceaceae
- Zosterales
  - Zosteraceae

Podklasa: Triurididae

Triuridanae
- Petrosaviales
  - Petrosaviaceae
- Triuridales
  - Triuridaceae

Podklasa: Aridae

Aranae
- Arales
  - Araceae
  - Pistiaceae
  - Lemnaceae
- Acorales
  - Acoraceae
Cyclanthanae
- Cyclanthales
  - Cyclanthaceae
Pandananae
- Pandanales
  - Pandanaceae
Typhanae
- Typhales
  - Sparganiaceae
  - Typhaceae

Literatura

Armen Takhtajan. Outline of the classification of flowering plants (Magnoliophyta). „Botanical Review”. 1980. 46. s. 225-359.
Armen Takhtajan: Diversity and Classification of Flowering Plants. New York: Columbia University Press, 1997. ISBN 0-231-10098-1.

Zobacz też

System APG, System Cronquista, System Reveala

Przypisy

↑ ^a ^b Gurcharan Singh: Plant Systematics. An Integrated Approach. Enfield: Science Publishers, INC, 2004, s. 269-277. ISBN 1-57808-351-6.
↑ Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer Netherlands, 2009. ISBN 978-1-4020-9609-9.

Linki zewnętrzne

James L. Reveal: The Takhtajan system of flowering plant classification.... [w:] PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy [on-line]. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. [dostęp 2006-07-29]. (ang.).
Hugh D. Wilson: Takhtajan System of Angiosperm Classification. [w:] Flowering Plant Gateway [on-line]. Texas A&M Bioinformatics Working Group. [dostęp 2006-11-10]. (ang.).