Zwierzęta dwubocznie symetryczne

Zwierzęta dwubocznie symetryczne

Bilateria
Hatschek, 1888
Okres istnienia: 600–0 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 600/0 600/0
Przedstawiciele Bilateria
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Podkrólestwo	tkankowce właściwe
Infrakrólestwo	zwierzęta dwubocznie symetryczne
Synonimy
Bilateralia
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zwierzęta dwubocznie symetryczne (Bilateria) – zwierzęta charakteryzujące się pierwotnie dwustronną (bilateralną) symetrią budowy ciała, trzema warstwami różnicującymi się w trakcie rozwoju embrionalnego oraz obecnością otworu gębowego i odbytu. Grupa ta obejmuje większość zwierząt (około 1,2 mln znanych gatunków), w tym mięczaki, stawonogi i strunowce. Pojawiły się w późnym prekambrze (ediakar), a ich rozkwit nastąpił około 580–520 mln lat temu (eksplozja kambryjska). Najstarszym znanym zwierzęciem dwubocznie symetrycznym jest Vernanimalcula – odkryta w skałach pochodzących z chińskiej prowincji Kuejczou.

Symetria bilateralna rozwinęła się u tych zwierząt w związku z ich zdolnością do ruchu postępowego. Aktywne poruszanie się wykształciło polaryzację ciała, które zróżnicowało się na część przednią i tylną oraz brzuszną i grzbietową. Symetria budowy ciała organizmu zwierząt o prostszej niż Bilateria morfologii – gąbek (Porifera) i promienistych (Radiata) – oparta jest na centralnie położonej jamie otoczonej ścianą ciała. Pojawienie się środkowego listka zarodkowego zwanego mezodermą doprowadziło u bardziej zaawansowanych ewolucyjnie Bilateria do powstania celomy (wtórnej jamy ciała). Prawdopodobnie był to jeden z czynników, które przyczyniły się do ich sukcesu ewolucyjnego^[1]. Obecność mezodermy jest cechą charakterystyczną dla wszystkich Bilateria.

Filogeneza Bilateria nie została jeszcze wyjaśniona. Prawdopodobnie pochodzą od kolonijnych jamochłonów^{[potrzebny przypis]}. Istnieje kilka hipotez dotyczących ich dalszego rozwoju. Tradycyjny pogląd na ewolucję zwierząt o dwubocznej symetrii ciała zakładał rozwój poziomu organizacji na podstawie hipotezy jam ciała – od form najprostszych, charakteryzujących się brakiem celomy (pierwotnojamowce – Acoelomata) poprzez organizmy, u których pojawił się pseudocel (wtórnojamowce pozorne – Pseudocoelomata), aż do zwierząt celomatycznych, czyli wtórnojamowców (Coelomata)^[2][3]. Alternatywną koncepcją, którą wprowadził Karl Grobben na początku XX w. był podział na pierwouste (pragębowce, bez wtórnego otworu gębowego) i wtórouste (wtórnogębowce, pragęba zarasta lub przekształca się w odbyt).

Obecnie na podstawie filogenetyki molekularnej oraz dalszych badań morfologicznych i embriologicznych, przyjmuje się następującą klasyfikację Bilateria^{[4][5][6][7][8][9]}:

• Nephrozoa:
  • Protostomia – pierwouste:
    • Spiralia – klad obejmujący zwierzęta o bruzdkowaniu spiralnym
    • Ecdysozoa – wylinkowce
    • Chaetognatha – szczecioszczękie
  • Deuterostomia – wtórouste:
    • Ambulacraria – klad obejmujący szkarłupnie i półstrunowce
    • Chordata – strunowce
• Xenacoelomorpha:
  • Acoelomorpha – wirki bezjelitowe i Nemertodermatida
  • Xenoturbellida

Przypisy

Bibliografia

• Aleksander Rajski: Zoologia. T. 1: Część ogólna B. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1986. ISBN 83-01-06182-0.brak strony w książce
• Adam Urbanek: Jedno istnieje tylko zwierzę...: myśli przewodnie biologii porównawczej. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2007. ISBN 978-83-88147-08-1.brak strony w książce
• Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.brak strony w książce