1875

Ten artykuł od 2021-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wydarzenia w Polsce

• 14 stycznia – Bolesław Prus ożenił się z Oktawią Trembińską.
• 15 maja – uruchomiono linię kolejową Legnica-Żagań (dł. 74,41 km).
• 5 czerwca – założono Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie.
• 25 sierpnia – w Warszawie powstała Szkoła Techniczna Warszawsko-Wiedeńskiej Kolei Żelaznej, późniejsze Technikum Kolejowe.
• 2 września – otwarto tunel kolejowy w Długopolu-Zdroju.
• 18 listopada:
  • otwarto linię kolejową Chyrów-Stryj (dł. 100,17 km), należąca do Austriackich Kolei Państwowych.
  • Sokrat Starynkiewicz został prezydentem Warszawy.
• 23 listopada – polska premiera Aidy Giuseppe Verdiego (Warszawa).
• 10 grudnia – uruchomiono linię kolejową Poznań-Kluczbork (dł. 200,90 km).

• Utworzono Towarzystwo Naukowe w Toruniu (pierwsze TN na Pomorzu).
• Trwały prześladowania unitów w Królestwie Polskim.
• Duchowieństwo unickie diecezji chełmskiej wydało deklarację o przystąpieniu do Cerkwi prawosławnej (ostateczna likwidacja wyznania unickiego na terenach b. Królestwa Polskiego i ziemiach zabranych przez Rosję).
• W Królestwie Polskim utworzono przy sądach okręgowych gubernialne wydziały hipoteczne.
• Rozpoczęto prace przy odnawianiu Sukiennic w Krakowie.
• Zakończono budowę budynku I Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Elblągu.

Wydarzenia na świecie

• 5 stycznia – otwarto Operę Paryską.
• 26 stycznia – Amerykanin George Green opatentował elektryczne wiertło dentystyczne.
• 2 marca – Béla Wenckheim został premierem Królestwa Węgier.
• 3 marca:
  • w Paryżu odbyła się prapremiera opery Carmen Georges’a Bizeta.
  • w Montrealu rozegrano pierwszy mecz hokeja na lodzie.
• 10 marca – Louis Buffet został premierem Francji.
• 29 marca – erupcja wulkanu Askja na Islandii.
• 10 kwietnia:
  • w Japonii ustanowiono Order Wschodzącego Słońca.
  • w kanadyjskiej prowincji Alberta założono Fort Calgary (od 1894 roku miasto Calgary).
• 8 maja – Charilaos Trikupis został premierem Grecji.
• 17 maja – w Louisville w stanie Kentucky odbył się pierwszy wyścig konny Kentucky Derby.
• 22 maja – Albert Barnes Steinberger został pierwszym premierem Samoa.
• 8 czerwca – francuski astronom Alphonse Borrelly odkrył planetoidę (146) Lucina.
• 19 czerwca – w Bośni i Hercegowinie wybuchło antytureckie powstanie.
• 25 sierpnia – kapitan Matthew Webb pierwszy raz w historii przebył wpław La Manche.
• 25 października – w Bostonie odbyło się prawykonanie I Koncertu fortepianowego b-moll Piotra Czajkowskiego.

• Guangxu został wybrany na cesarza Chin.
• Wielka Brytania odkupiła od władcy Egiptu jego udziały w Kanale Sueskim.
• Helena Bławatska założyła w Nowym Jorku Towarzystwo Teozoficzne.
• Powstanie Katolickiego Uniwersytetu Paryskiego (Institut Catholique).

Urodzili się

• 9 stycznia – Stepan Tomasziwski, ukraiński historyk, publicysta, polityk (zm. 1930)
• 10 stycznia – Henryk Julian Gay, polski architekt i inżynier (zm. 1936)
• 13 stycznia – Alina Świderska, polska pisarka, tłumaczka (zm. 1963)
• 14 stycznia – Albert Schweitzer, niemiecki myśliciel, teolog protestancki, muzyk, lekarz, misjonarz i filozof (zm. 1965)
• 15 stycznia:
  • Józef Maria Fernández Sánchez, hiszpański lazarysta, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
  • Alojzy Variara, włoski misjonarz, błogosławiony katolicki (zm. 1923)
• 16 stycznia – Stanisław Garlicki, polski matematyk, chemik (zm. 1935)
• 27 stycznia – Eilert Falch-Lund, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1960)
• 28 stycznia – Karol Juliusz Drac, polski wynalazca, konstruktor i badacz w dziedzinie fotografii barwnej (zm. 1906)
• 1 lutego – Jakub z Ghaziru, libański kapucyn, błogosławiony katolicki (zm. 1954)
• 2 lutego – Fritz Kreisler, austriacki skrzypek, kompozytor (zm. 1962)
• 5 lutego – Gonzalo Queipo de Llano, hiszpański generał (zm. 1951)
• 6 lutego – Julian Makowski, polski prawnik, dyplomata, wykładowca akademicki (zm. 1959)
• 9 lutego – Leon Pluciński, polski ziemianin, polityk, wicemarszałek Sejmu (zm. 1935)
• 10 lutego:
  • Kazimierz Kühn, polski działacz społeczny, Prezydent Płocka (zm. 1957)
  • Elvira Notari, włoska scenarzystka, reżyserka i producentka filmowa (zm. 1946)
• 16 lutego – Anna Tumarkin, rosyjska filozof, doktor filozofii (zm. 1951)
• 18 lutego – Erik Hartvall, fiński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1939)
• 20 lutego:
  • Bolesław Hryniewiecki, polski botanik, historyk botaniki i pedagog (zm. 1963)
  • Marie Marvingt, francuska pielęgniarka, lotniczka, sportsmenka, inicjatorka utworzenia latających ambulansów, pierwsza kobieta, która latała jako pilot bojowy (zm. 1963)
• 21 lutego:
  • Jeanne Calment, rekordzistka długości życia ludzkiego (zm. 1997)
  • Louis Huybrechts, belgijski żeglarz sportowy (zm. 1963)
• 24 lutego – Aleksander Mardkowicz, karaimski literat, wydawca i działacz społeczny (zm. 1944)
• 27 lutego:
  • Sperancja od Krzyża, hiszpańska karmelitanka misjonarka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)
  • Wojciech Tomaka, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy przemyski (zm. 1967)
• 3 marca – Cyryl Ratajski, polski polityk, prezydent Poznania, minister spraw wewnętrznych, podczas II wojny światowej delegat rządu emigracyjnego na kraj (zm. 1942)
• 7 marca – Maurice Ravel, kompozytor francuski (zm. 1937)
• 13 marca – Rodryg Aguilar Alemán, meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1927)
• 22 marca – Adolf Martens, polski budowniczy (zm. 1939)
• 27 marca – Rudolf Pilát, czeski taternik, alpinista, działacz wspinaczkowy i numizmatyk (zm. 1946)
• 3 kwietnia – Wincenty Hermanowski, polski samorządowiec, prezydent Białegostoku (zm. 1947)
• 4 kwietnia – Kazimierz Prószyński, polski wynalazca, pionier światowej kinematografii (zm. 1945)
• 5 kwietnia – Celestyn Rydlewski, polski lekarz, major (zm. 1940)
• 12 kwietnia – Stanisław Adamski, polski duchowny katolicki, biskup katowicki (zm. 1967)
• 16 kwietnia – Aleksander Mogilnicki, polski prawnik (zm. 1956)
• 25 kwietnia – Maria Alvarado Cardozo, wenezuelska zakonnica, założycielka augustianek Najświętszego Serca Jezusa, błogosławiona katolicka (zm. 1967)
• 20 maja – Stanisław Osiecki, polski polityk, poseł na Sejm i senator RP, minister reform rolnych oraz przemysłu i handlu, wicemarszałek Sejmu (zm. 1967)
• 6 czerwca – Thomas Mann, pisarz niemiecki (zm. 1955)
• 9 czerwca – Henry Hallett Dale, angielski fizjolog i biochemik, noblista (zm. 1968)
• 15 czerwca – Witold Ostrowski, polski działacz społeczny, prezydent Krakowa (zm. 1942)
• 16 czerwca – Aleksander Maciesza, polski lekarz, antropolog, Prezydent Płocka (zm. 1945)
• 28 czerwca – Henri Lebesgue, francuski matematyk (zm. 1941)
• 3 lipca – Ferdinand Sauerbruch, niemiecki chirurg, pionier torakochirurgii (zm. 1951)
• 7 lipca – Maria Sojkowa, polska działaczka narodowa i społeczna, członkini Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego (zm. 1944)
• 15 lipca – Charles Mallory Hatfield, amerykański "zaklinacz deszczu" (zm. 1958)
• 21 lipca – Charles Gondouin, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1947)
• 26 lipca – Carl Gustav Jung, szwajcarski psycholog i psychiatra (zm. 1961)
• 30 lipca – Anicet Kopliński, kapucyn, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1941)
• 31 lipca – Edvin Hagberg, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1947)
• 2 sierpnia – Helena Romer-Ochenkowska, polska prozaiczka, publicystka, działaczka społeczna (zm. 1947)
• 16 sierpnia – Franciszek Bujak, polski historyk dziejów gospodarczych i społecznych (zm. 1953)
• 22 sierpnia – Maria Dowmuntowa, polska aktorka (zm. 1951)
• 30 sierpnia – Otokar Chlup, czeski pedagog (zm. 1965)
• 1 września – Edgar Rice Burroughs, amerykański pisarz, twórca cyklu książek o przygodach Tarzana (zm. 1950)
• 3 września:
  • Ignacy Manteuffel, polski prawnik, polityk, wojewoda kielecki (zm. 1927)
  • Ferdinand Porsche, konstruktor samochodów (zm. 1951)
• 9 września – Michał Woźniak, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1942)
• 17 września – John Holmes Overton, amerykański polityk, senator ze stanu Luizjana (zm. 1948)
• 22 września – Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, litewski kompozytor, malarz i grafik (zm. 1911)
• 24 września – Helena Stattler, polska matematyk, pedagog, autorka podręczników szkolnych, działaczka niepodległościowa i oświatowa (zm. 1955)
• 6 października – Arthur Allers, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1961)
• 8 października – Lawrence Doherty, brytyjski tenisista (zm. 1919)
• 12 października – Aleister Crowley, angielski poeta i pisarz, alpinista, szachista, filozof (zm. 1947)
• 23 października:
  • Gilbert Newton Lewis, amerykański fizyk, chemik (zm. 1946)
  • Carl Thaulow, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1942)
• 9 listopada – Marcelina Rościszewska, polska działaczka niepodległościowa, pedagog (zm. 1949)
• 10 listopada – Hansi Niese, austriacka aktorka (zm. 1934)
• 18 listopada – Adela Comte-Wilgocka, polska śpiewaczka operowa (sopran), pedagog (zm. 1960)
• 19 listopada – Hiram Bingham III, amerykański odkrywca, polityk, senator ze stanu Connecticut (zm. 1956)
• 24 listopada – Xawery Dunikowski, pedagog, rzeźbiarz i malarz (zm. 1964)
• 25 listopada – Konrad Koziczinski, niemiecki taternik (zm. ?)
• 27 listopada – Władysław Orkan, polski pisarz (zm. 1930)
• 30 listopada – Otto Strandman, estoński premier i naczelnik państwa (zm. 1941)
• 3 grudnia – Bernard Lichtenberg, proboszcz katedry berlińskiej, błogosławiony, męczennik reżimu hitlerowskiego (zm. 1943)
• 4 grudnia – Rainer Maria Rilke, austriacki poeta i powieściopisarz, przedstawiciel symbolizmu (zm. 1926)
• 5 grudnia – Michał Milewski, polski generał (zm. 1935)
• 6 grudnia – Jarogniew Drwęski, polski działacz narodowy, prezydent Poznania (zm. 1921)
• 7 grudnia – Mieczysław Bilski, polski prawnik, działacz państwowy II Rzeczypospolitej, wojewoda kielecki (zm. 1939)
• 12 grudnia:
  • Maria Giuliani, włoska misjonarka, męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
  • Mieczysław Kaplicki, polski lekarz, polityk, prezydent Krakowa (zm. 1959)
  • Gerd von Rundstedt, niemiecki feldmarszałek z czasów II wojny światowej (zm. 1953)
• 17 grudnia – Jan Michalski, polski inżynier, polityk, minister aprowizacji, prezydent Radomia (zm. po 1934)
• 19 grudnia – Mileva Marić, serbska matematyczka i fizyczka, pierwsza żona Alberta Einsteina (zm. 1948)
• 21 grudnia:
  • Paweł Bienias, polski ludwisarz, działacz polonijny, właściciel ziemski (zm. 1934)
  • Halvor Møgster, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1950)
• 25 grudnia – Theodor Innitzer, austriacki duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Wiednia (zm. 1955)
• 30 grudnia – Jean-Guy Gautier, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1938)
• 31 grudnia:
  • Wacław Bajkowski, polski adwokat, polityk, prezydent Lublina (zm. 1941)
  • Wojciech Owczarek, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy włocławski (zm. 1938)

• data dzienna nieznana:
  • Teresa Chen Jinjie, chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
  • Jehuda Lejb Majmon, izraelski polityk (zm. 1962)
  • Jan Ventura Solsona, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
  • Jan Wang Kuixin, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)

Zmarli

• 3 stycznia – Pierre Larousse, francuski pisarz, gramatyk, leksykograf i wydawca (ur. 1817)
• 6 stycznia – płk Piotr Wysocki, przywódca spisku, który doprowadził do wybuchu powstania listopadowego (ur. 1797)
• 20 stycznia – Jean-François Millet, francuski malarz (ur. 1814)
• 22 lutego – Jean Baptiste Camille Corot, francuski malarz (ur. 1796)
• 7 marca – John Edward Gray, brytyjski zoolog (ur. 1800)
• 20 marca – January Suchodolski, polski malarz batalista okresu romantyzmu (ur. 1797)
• 28 marca – Abraham Faure, południowoafrykański dziennikarz, działacz społeczny, duchowny protestancki (ur. 1795)
• 2 kwietnia – Franciszek Coll, hiszpański dominikanin, założyciel Dominikanek od Zwiastowania NMP, święty katolicki (ur. 1812)
• 29 maja – Maciej Wołonczewski (lit. Motiejus Valančius), pisarz, historyk, etnograf, biskup żmudzki (ur. 1801)
• 2 czerwca – Józef Kremer, polski polihistor, filozof, estetyk, historyk sztuki, prekursor psychologii (ur. 1806)
• 3 czerwca – Georges Bizet, francuski kompozytor (ur. 1838)
• 9 czerwca – Karol Libelt, polski filozof, działacz polityczny i społeczny, prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (ur. 1807)
• 14 czerwca – Heinrich Louis d’Arrest, niemiecki astronom (ur. 1822)
• 14 lipca – Guillaume Henri Dufour, szwajcarski inżynier, kartograf, generał (ur. 1787)
• 23 lipca – Isaac Merritt Singer, amerykański wynalazca współczesnej maszyny do szycia (ur. 1811)
• 31 lipca – Andrew Johnson, 17. prezydent USA (ur. 1808)
• 3 sierpnia – Agenor Romuald Gołuchowski, arystokrata polski, galicyjski hrabia, austriacki polityk konserwatywny, minister spraw wewnętrznych Austrii (ur. 1812)
• 4 sierpnia – Hans Christian Andersen, duński bajkopisarz (ur. 1805)
• 10 października – Aleksiej Konstantinowicz Tołstoj, rosyjski poeta i dramatopisarz (ur. 1817)
• 6 listopada – Wojciech Stattler, polski malarz (ur. 1800)
• 17 listopada – Achille Ginoulhiac, arcybiskup Lyonu (ur. 1806)
• 9 grudnia – Aleksander Stryjeński, polski inżynier wojskowy i cywilny, kartograf (ur. 1803)

• data dzienna nieznana:
  • Wojtek Mateja, ostatni tatrzański zbójnik grasujący na terenie Tatr i Podhala

Święta ruchome

• Tłusty czwartek: 4 lutego
• Ostatki: 9 lutego
• Popielec: 10 lutego
• Niedziela Palmowa: 21 marca
• Wielki Czwartek: 25 marca
• Wielki Piątek: 26 marca
• Wielka Sobota: 27 marca
• Wielkanoc: 28 marca
• Poniedziałek Wielkanocny: 29 marca
• Wniebowstąpienie Pańskie: 6 maja
• Zesłanie Ducha Świętego: 16 maja
• Boże Ciało: 27 maja

Zobacz też

Zobacz multimedia związane z tematem: 1875

• 1875 w literaturze
• 1875 w muzyce
• 1875 w sztuce