Chlorek amonu

Chlorek amonu

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) chlorek amonu Inne nazwy i oznaczenia farm. łac. ammonii chloridum[1], ammonium chloratum inne salmiak, chlorek azaniowy, daw. chlorek amonowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	NH 4Cl
Masa molowa	53,49 g/mol
Wygląd	biały lub prawie biały krystaliczny proszek albo bezbarwne kryształy[2]
Minerały	salmiak rodzimy
Identyfikacja
Numer CAS	12125-02-9
PubChem	25517
DrugBank	DB06767
InChI InChI=1S/ClH.H3N/h1H;1H3 InChIKey NLXLAEXVIDQMFP-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,519 g/cm³[4]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 39,5 g/100 g (25 °C)[4] w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalny w glicerynie, słabo w etanolu[1] Temperatura sublimacji 338 °C[4] Temperatura rozkładu 350 °C[3] Punkt potrójny 526,1 °C[4] Punkt krytyczny 881,9 °C[5]; 163,5 MPa[5] logP −4,37[3]
Budowa Układ krystalograficzny regularny[4]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2020-03-09] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[6] Uwaga Zwroty H H302, H319 Zwroty P P301+P312+P330, P305+P351+P338[7] Numer RTECS BP4550000 Dawka śmiertelna LD50 1650 mg/kg (szczur, doustnie)[3]
Podobne związki
Inne aniony	chlorek sodu, chlorek potasu
Inne kationy	fluorek amonu, bromek amonu
Podobne związki	siarczan amonu
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	B05XA04, G04BA01
Farmakokinetyka Działanie moczopędne, wykrztuśne, zakwaszające mocz
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania doustnie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Chlorek amonu, pot. salmiak (z łac. sal ammoniac^[8][9]), NH
4Cl – nieorganiczny związek chemiczny z grupy chlorków, sól kwasu solnego i amoniaku. Występuje naturalnie jako rzadki minerał salmiak rodzimy.

Otrzymywanie

Można go otrzymać w reakcji kwasu solnego i amoniaku^[10]:

HCl + NH
3 → NH
4Cl

Reakcja zachodzi również między gazowymi chlorowodorem i amoniakiem, jednak wymaga obecności choćby niewielkiej ilości pary wodnej^[10].

Chlorek amonu jest produktem ubocznym otrzymywania sody metodą Solvaya^[10]. Inną metodą otrzymywania chlorku amonu jest reakcja siarczanu amonu z chlorkiem sodu^[11]:

(NH
4)
2SO
4 + 2NaCl → 2NH
4Cl + Na
2SO
4

Właściwości

Dobrze rozpuszcza się w wodzie, jego roztwory mają lekko kwasowy odczyn wskutek hydrolizy (pH ok. 5). Krystalizuje w układzie regularnym o sieci przestrzennej typu chlorku cezu, która powyżej ok. 185 °C przechodzi w sieć typu chlorku sodu. Pod wpływem ogrzewania sublimuje, a jego pary ulegają rozkładowi do amoniaku i chlorowodoru (w temperaturze ok. 345 °C dysocjacja ta jest całkowita). W atmosferze zawierającej parę wodną reakcja ta jest odwracalna, nie zachodzi jednak w atmosferze suchej^[10].

• Pary chlorku amonu powstające z chlorowodoru i amoniaku
• 
• 

Zastosowanie

Chlorek amonu jest najstarszą znaną solą amonową. Po raz pierwszy został otrzymany już w czasach starożytnych (por. historia amoniaku)^{[potrzebny przypis]}. Jest używany jako elektrolit w suchych ogniwach galwanicznych^[11] (ogniwach Leclanchégo). Zjawisko rozkładu termicznego chlorku amonu było wykorzystywane do oczyszczania grotów lutownic oraz do oczyszczania powierzchni metali^{[potrzebny przypis]}. Stosowany jest również jako topnik przy lutowaniu, cynkowaniu i cynowaniu^[12].

Stosuje się go również jako lek wykrztuśny (składnik kropli anyżowych)^[13], dodatek do paszy dla bydła, składnik szamponów, jest stosowany w produktach spożywczych jako środek spulchniający i konserwujący (E510). Wykorzystuje się go także do wyrobu słonej lukrecji (z fiń. salmiakki) i tureckiego pieprzu^{[potrzebny przypis]}.

Przypisy

Bibliografia

• CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, ISBN 978-1-4987-5429-3  (ang.).