Chlorek sodu
| | Kryształek soli (halit) | | |
Nazewnictwo | | Nomenklatura systematyczna (IUPAC) | chlorek sodu | Inne nazwy i oznaczenia | sól sodowa kwasu chlorowodorowego, potocznie: sól, sól kuchenna[1] | |
Ogólne informacje |
Wzór sumaryczny | NaCl |
Masa molowa | 58,44 g/mol |
Wygląd | bezbarwne (lub białe[2]), sześcienne kryształy[3][1] o słonym smaku[4] |
Minerały | halit |
Identyfikacja |
Numer CAS | 7647-14-5 |
PubChem | 5234 |
DrugBank | DB09153 |
InChI | InChI=1S/ClH.Na/h1H;/q;+1/p-1 | InChIKey | FAPWRFPIFSIZLT-UHFFFAOYSA-M | |
|
|
Niebezpieczeństwa | Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2016-12-31] | | Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów | Substancja nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według kryteriów GHS (na podstawie podanej karty charakterystyki). | | NFPA 704 | Na podstawie podanego źródła[6] | | | | Temperatura zapłonu | niepalny | Numer RTECS | VZ4725000 | Dawka śmiertelna | LDLo 1 g/kg (doustnie, człowiek)[5] LD50 3 g/kg (doustnie, szczur)[5] | |
Podobne związki |
Inne aniony | NaF, NaBr, NaI |
Inne kationy | LiCl, KCl, RbCl, CsCl |
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
|
Klasyfikacja medyczna |
ATC | A12CA01, B05CB01, B05XA03, S01XA03 |
| Multimedia w Wikimedia Commons | |
| Hasło w Wikisłowniku | |
Chlorek sodu, NaCl – nieorganiczny związek chemiczny z grupy chlorków, sól kwasu solnego i sodu. Stanowi podstawowy składnik soli kuchennej, soli warzonej i soli drogowej.
Występowanie
W przyrodzie występuje m.in. jako halit, minerał tworzący pokłady soli kamiennej[1][2], a w postaci rozpuszczonej w wodzie morskiej oraz w wodach mineralnych (najwięcej w tzw. solankach). Chlorek sodu jest także składnikiem płynów pozakomórkowych organizmów żywych (zwłaszcza zwierzęcych)[2].
Właściwości termochemiczne
Zastosowanie
Chlorek sodu stosowany jest jako środek spożywczy, nadający jedzeniu słony smak[2][1]. Jest także używany w przemyśle szklarskim i garbarstwie oraz do konserwacji żywności. Stanowi surowiec do otrzymywania kwasu solnego, sodu, chloru, wodorotlenku sodu i węglanu sodu (sody)[1].
Jest wykorzystywany do roztapiania śniegu i lodu z ulic i chodników, gdyż roztwór wody i chlorku sodu zamarza przy bardzo niskich temperaturach.
Jest używany w spektroskopii oraz w chłodnictwie (z lodem tworzy mieszaninę oziębiającą, w tym przypadku temperatura tego roztworu może wynosić nawet −21,5 °C[potrzebny przypis])[2].
Znaczenie biologiczne
| Ta sekcja od 2012-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji. |
Chlorek sodu, spożywany zwykle jako sól kuchenna, jest głównym źródłem jonów Na+ i Cl− dla ludzi i zwierząt. Jony Na+ odgrywają kluczową rolę w wielu procesach fizjologicznych od gospodarki wodnej, przez utrzymywanie stałego ciśnienia krwi, po działanie układu nerwowego. Spożywanie chlorku sodu jest niezbędne do życia, a jego dzienne zapotrzebowanie u dorosłego człowieka wynosi około 5 g. Współczesna dieta dostarcza zwykle kilkukrotnie większą ilość soli. Jest ona obecna w większości produktów spożywczych, jak choćby chleb, masło, sery, wędliny itp. Szacuje się, że dzienne spożycie soli w Polsce w przeliczeniu na osobę wynosi ok. 11 g.[7]
Badania naukowe udowodniły związek między nadmiernym spożyciem soli kuchennej i rozwojem nadciśnienia tętniczego.
0,9% roztwór wodny chlorku sodu, nazywany solą fizjologiczną, jest używany w medycynie jako płyn infuzyjny. Roztwór o takim stężeniu jest izoosmolarny z osoczem krwi.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f Podręczny słownik chemiczny, RomualdR. Hassa (red.), JanuszJ. Mrzigod (red.), JanuszJ. Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 72, ISBN 83-7183-240-0 .
- ↑ a b c d e f g Encyklopedia popularna. Wyd. II. T. IV. Warszawa: PWN, 1987, s. 229. ISBN 83-01-00000-7.
- ↑ a b c d e f g h David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Pradyot Patnaik: Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2003. ISBN 0-07-049-439-8. (ang.).brak strony w książce
- ↑ a b Sodium chloride, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2010-08-20] (ang.).
- ↑ Chlorek sodu (nr 310166) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2016-12-31]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Polacy spożywają za dużo soli [online], www.izz.waw.pl [dostęp 2020-12-04] .
Linki zewnętrzne
| Zobacz publikację Chemia nieorganiczna/Chlorek sodu w Wikibooks |
- Chlorek sodu, [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2010-08-21] .
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
A12: Preparaty uzupełniające niedobór składników mineralnych
A12A – Związki wapnia | |
---|
A12B – Związki potasu | |
---|
A12C – Inne preparaty uzupełniające niedobór składników mineralnych | A12CA – Związki sodu | |
---|
A12CB – Związki cynku | |
---|
A12CC – Związki magnezu | |
---|
A12CD – Związki fluoru | |
---|
A12CE – Związki selenu | |
---|
|
---|
B05: Preparaty krwiozastępcze i roztwory do wlewów
B05A – Krew i preparaty krwiopochodne | B05AA – Preparaty krwiozastępcze i frakcje białkowe osocza | |
---|
B05AX – Inne preparaty krwiopochodne | |
---|
|
---|
B05B – Roztwory do wlewów dożylnych | B05BA – Roztwory do żywienia pozajelitowego | |
---|
B05BB – Roztwory wpływające na równowagę elektrolitową | |
---|
B05BC – Roztwory wywołujące diurezę osmotyczną | |
---|
|
---|
B05C – Roztwory do płukania | B05CA – Środki przeciwinfekcyjne | |
---|
B05CB – Roztwory soli | |
---|
B05CX – Inne roztwory do płukania | |
---|
|
---|
B05X – Dożylne roztwory uzupełniające | B05XA – Roztwory elektrolitowe | |
---|
B05XB – Aminokwasy | |
---|
B05XX – Inne uzupełniające roztwory dożylne | |
---|
|
---|
S01: Leki oftalmologiczne
S01A – Leki stosowane w zakażeniach oczu | S01AA – Antybiotyki | |
---|
S01AB – Sulfonamidy | |
---|
S01AD – Preparaty przeciwwirusowe | |
---|
S01AE – Fluorochinolony | |
---|
S01AX – Inne | |
---|
|
---|
S01B – Leki przeciwzapalne | S01BA – Kortykosteroidy | |
---|
S01BB – Kortykosteroidy w połączeniach z lekami rozszerzającymi źrenice | |
---|
S01BC – Niesteroidowe leki przeciwzapalne | |
---|
|
---|
S01C – Połączenia leków przeciwzapalnych z przeciwinfekcyjnymi | S01CA – Połączenia kortykosteroidów z lekami przeciwinfekcyjnymi | |
---|
S01CB – Połączenia kortykosteroidów, leków przeciwinfekcyjnych i leków rozszerzających źrenice | |
---|
S01CC – Niesteroidowe leki przeciwzapalne w połączeniach z lekami przeciwinfekcyjnymi | |
---|
|
---|
S01E – Leki stosowane w jaskrze i zwężające źrenicę | S01EA – Sympatykomimetyki stosowane w jaskrze | |
---|
S01EB – Parasympatykomimetyki | |
---|
S01EC – Inhibitory anhydrazy węglanowej | |
---|
S01ED – Leki β-adrenolityczne | |
---|
S01EE – Analogi prostaglandyn | |
---|
S01EX – Inne | |
---|
|
---|
S01F – Leki rozszerzające źrenicę | S01FA – Preparaty przeciwcholinergiczne | |
---|
S01FB – Preparaty sympatykomimetyczne (bez preparatów stosowanych w jaskrze) | |
---|
|
---|
S01G – Leki zmniejszające przekrwienie oraz przeciwalergiczne | |
---|
S01H – Środki znieczulające miejscowo | |
---|
S01J – Preparaty diagnostyczne | |
---|
S01K – Preparaty pomocnicze w chirurgii oka | S01KA – Substancje wiskoelastyczne | |
---|
S01KX – Inne | |
---|
|
---|
S01L – Leki stosowane w leczeniu zaburzeń naczyniowych oka | S01LA – Leki przeciwneowaskularyzacyjne | |
---|
|
---|
S01X – Pozostałe leki oftalmologiczne | S01XA – Inne preparaty oftalmologiczne | |
---|
|
---|