Klotrimazol

Klotrimazol

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 1-((2-chlorofenylo)difenylometylo)-1H-imidazol Inne nazwy i oznaczenia farm. Clotrimazolum[1] inne klotrymazol
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C22H17Cl N2
Masa molowa	344,84 g/mol
Wygląd	białe kryształy[2]
Identyfikacja
Numer CAS	23593-75-1
PubChem	2812
DrugBank	APRD00244
SMILES C1=CC=C(C=C1)C(C2=CC=CC=C2)(C3=CC=CC=C3Cl)N4C=CN=C4
InChI InChI=1S/C22H17ClN2/c23-21-14-8-7-13-20(21)22(25-16-15-24-17-25,18-9-3-1-4-10-18)19-11-5-2-6-12-19/h1-17H InChIKey VNFPBHJOKIVQEB-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Rozpuszczalność w wodzie 0,5 mg/l[3] w innych rozpuszczalnikach etanol: łatwo[1] eter etylowy: trudno[1] Temperatura topnienia 141–145 °C[3] logP 4,1[3]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H302, H315, H319 Zwroty P P305+P351+P338 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanej karty charakterystyki Szkodliwy (Xn) Zwroty R R22, R36/38 Zwroty S S26, S36 Numer RTECS NI4377000 Dawka śmiertelna LD50 708 mg/kg (szczur, doustnie)
Podobne związki
Podobne związki	ketokonazol, butakonazol
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	D01 AA01
Stosowanie w ciąży	kategoria B
Farmakokinetyka Działanie przeciwgrzybicze Okres półtrwania 2–5 h Wiązanie z białkami osocza i tkanek 90% Metabolizm wątrobowy Wydalanie z moczem
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania miejscowo
Multimedia w Wikimedia Commons

Klotrimazol, klotrymazol (łac. Clotrimazolum) – organiczny związek chemiczny, pochodna imidazolu, miejscowo działający środek przeciwgrzybiczy. Praktycznie nie wchłania się przez skórę, a w niewielkim stopniu wchłania się przez błony śluzowe.

Otrzymywanie

Klotrimazol otrzymuje się w reakcji chlorku o-chlorotrytylu z imidazolem w postaci zawiesiny, np. w acetonie, w obecności trietyloaminy^[3].

Mieszaninę ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną. Po zakończeniu procesu dodaje się węgla aktywnego i odfiltrowuje osad zawierający chlorowodorek trietyloaminy. Po ochłodzeniu z roztworu krystalizuje produkt^[3].

Właściwości fizykochemiczne

Jest praktycznie nierozpuszczalny w wodzie, rozpuszcza się natomiast w etanolu^[1]. Wykazuje słabe właściwości zasadowe^[2]. Jest trwały w warunkach zasadowych. W warunkach kwasowych hydrolizuje do imidazolu i o-chlorotrytanolu^[3].

Mechanizm działania

Klotrimazol hamuje syntezę ergosterolu niezbędnego do budowy błony komórkowej grzybów, co powoduje zaburzenia jej przepuszczalności i lizę (rozkład) komórki. Nie wpływa na komórki ludzkie, ponieważ w komórkach organizmów wyższych nie zachodzi synteza ergosterolu. Sterolem obecnym w błonie komórkowej komórek ludzkich jest cholesterol.

Spektrum działania

• W małych stężeniach wykazuje działanie grzybostatyczne na dermatofity:^[4]
  • Epidermophyton spp.
  • Trichophyton spp.
  • Microsporum spp.
• drożdżaki:
  • Candida albicans
  • Cryptococcus neoformans
  • Malassezia furfur
• Aspergillus spp. i pleśnie
• grzyby dymorficzne:
  • Blastomyces dermatidis
  • Coccidioides immitis
  • Sporotrichum scheneckii.
• Wywiera słabe działanie:
  • przeciwbakteryjne: Streptococcus pyogenes; Staphylococcus aureus; Corynebacterium minutissimum;
  • przeciwrzęsistkowe: Trichomonas vaginalis.

Wskazania

• grzybice skóry
• grzybica strzygąca
• łupież pstry
• łupież rumieniowaty
• infekcje błon śluzowych jamy ustnej wywołane przez grzyby drożdżopodobne
• zanokcica

Dawkowanie

Do użytku zewnętrznego.

• Kilka kropli płynu lub odrobinę maści wcierać delikatnie w skórę zmienioną chorobowo 2–3 razy dziennie. Po ustąpieniu objawów choroby kontynuować leczenie co najmniej przez 4 tygodnie.
• W grzybicy stóp stosować 2 tygodnie po ustąpieniu objawów. Zaleca się stosowanie po każdej kąpieli.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na klotrymazol lub inne składniki preparatu. Nie stosować w okolicach oczu. U kobiet w ciąży nie zaobserwowano negatywnego wpływu na płód, tym niemniej leczenie miejscowe lub dopochwowe należy ograniczyć do przypadków uzasadnionych^[4].

Zalecane środki ostrożności

Unikać kontaktu leku z oczami.

Interakcje

Klotrymazol może hamować działanie innych leków przeciwgrzybiczych. Ester propylowy kwasu p-hydroksybenzoesowego w dużych stężeniach nasila działanie klotrimazolu. Deksametazon w dużych dawkach hamuje działanie przeciwgrzybicze klotrimazolu.

Ciąża i laktacja

Nie stosować w pierwszym trymestrze ciąży. Stosowanie po pierwszym trymestrze ciąży i okresie karmienia piersią w przypadku konieczności według zaleceń lekarza.

Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługę urządzeń mechanicznych

Nie wpływa.

Działania niepożądane

Możliwe działania niepożądane^[5]:

• odczyn alergiczny
• pieczenie
• świąd
• przemijające podrażnienie w miejscu stosowania
• zaburzenia pracy żołądka i jelit
• zaburzenia układu rozrodczego i piersi
• uczucie dyskomfortu
• bóle w obrębie miednicy
• bardzo rzadko:
  • rumień uogólniony
  • wysypka
  • obrzęk
  • pokrzywka
  • złuszczanie naskórka
  • duszności
  • omdlenia

Przedawkowanie

Lek stosowany miejscowo, nie wywołuje objawów przedawkowania, poza rzadko występującymi alergicznymi reakcjami skórnymi.

• W przypadku przedawkowania:
  • odstawić lek i zastosować leczenie objawowe.

Dostępne preparaty

• Canesten^[6]
• Clotrimazol
• Clotrimazolum
• Imazol
• Plimycol
• Seboton

Preparaty złożone

• Lotriderm – krem zawierający klotrimazol i betametazon
• Triderm – maść i krem zawierające klotrimazol, betametazon i gentamycynę

Przypisy

Bibliografia

• Marianna Zając, Ewaryst Pawełczyk; Chemia leków, AM Poznań, Poznań 2006 ISBN 83-60187-39-8

Linki zewnętrzne

• https://web.archive.org/web/20071108152734/http://www.gsk.com.pl/produkty/files/pdf/Clotrimazolum_10_mg-g_SMPC_14.10.2003.pdf
• https://web.archive.org/web/20071108152711/http://www.gsk.com.pl/produkty/files/pdf/Clotrimazolum_krem_10_mg-g_ulotka_14.10.2003.pdf
• https://web.archive.org/web/20071011201713/http://www.gsk.com.pl/produkty/files/pdf/Clotrimazolum_tab.dopochwowe_100mg_i_500mg_ulotka.pdf
• http://www.terpol.pl/pro/baza_lekow.php?id=17