Michelangelo Antonioni

Michelangelo Antonioni
Ilustracja
Michelangelo Antonioni
Data i miejsce urodzenia

29 września 1912
Ferrara

Data i miejsce śmierci

30 lipca 2007
Rzym

Zawód

reżyser, scenarzysta, montażysta, autor

Współmałżonek

Letizia Balboni (1942–1954; rozwód)
Enrica Antonioni (1986–2007; jego śmierć)

Lata aktywności

1942–2004

Odznaczenia
Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy (1951-2001) Medaglia d'oro ai benemeriti della Cultura e dell'Arte
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Michelangelo Antonioni, OMRI (ur. 29 września 1912 w Ferrarze, zm. 30 lipca 2007 w Rzymie)[1] – włoski reżyser filmowy, scenarzysta, montażysta i autor. Początkowo niedoceniany, głównie za sprawą niewielkiego zainteresowania ze strony publiczności oraz nieprzychylnej krytyki, która zarzucała Antonioniemu odejście od zasad neorealizmu, z czasem zyskał rangę mistrza filmu psychologicznego[2]. Dziś uznawany jest za jednego z najwybitniejszych twórców kina autorskiego w historii[3].

Jego dzieła uchodzą za rewolucyjne w kwestii filmowej narracji oraz podejścia do realizmu w kinie[3]. Cechują je powolne ruchy kamery utrzymane w poetyce „slow cinema”, oszczędna gra aktorów i nieraz brak klasycznej linii fabularnej. Do jego najważniejszych filmów zalicza się Przygodę (1960), Noc (1961), Zaćmienie (1962)—nazwane „trylogią alienacji”, Czerwoną pustynię (1964), Powiększenie (1966) oraz Zawód: Reporter (1975).

Największe sukcesy artystyczne święcił w latach 60. XX wieku, niejednokrotnie wzbudzając kontrowersje śmiałością obyczajową swoich dzieł[4]. Antonioni (obok Henriego-Georgesa Clouzot oraz Roberta Altmana) jest jednym z trzech reżyserów w historii kina, którzy otrzymali główne nagrody na trzech najważniejszych festiwalach filmowych w Berlinie, Cannes i Wenecji – zdobył Złotego Niedźwiedzia za Noc (1961), Złotego Lwa za Czerwoną pustynię (1964) i Złotą Palmę za Powiększenie (1967). Co więcej, za Krzyk (1957) otrzymał także główną nagrodę Złotego Lamparta na MFF w Locarno. W 1995 roku podczas 67. ceremonii wręczenia Oscarów otrzymał nagrodę za całokształt twórczości.

Zarys kariery

Początkowo zajmował się filmem dokumentalnym, by od początku lat 50. konsekwentnie tworzyć własny styl ekspresji filmowej w kinie fabularnym. W 1950 nakręcił swój debiutancki film Kronika pewnej miłości. Jednak prawdziwie wielkie sukcesy nadeszły w latach 60. Wtedy to powstała słynna trylogia o samotności, na którą złożyły się filmy: Przygoda (1960), Noc (1961) i Zaćmienie (1962). We wszystkich tych obrazach wystąpiła Monica Vitti, ulubiona aktorka i muza reżysera.

O sukcesie i renomie Antonioniego najlepiej świadczy nagrodzenie jego filmów głównymi nagrodami na wszystkich trzech wiodących światowych festiwalach filmowych. Zdobył Złotego Niedźwiedzia na 11. MFF w Berlinie za Noc, Złotego Lwa na 25. MFF w Wenecji za Czerwoną pustynię[5] oraz Złotą Palmę na 20. MFF w Cannes za swoje najsłynniejsze dzieło – Powiększenie (1966).

W latach 70. reżyser nakręcił głośny film Zawód: reporter (1975), w którym główną rolę zagrał Jack Nicholson. Później Antonioni tworzył jedynie sporadycznie, a jego filmy nie zyskiwały już takiego jak dawniej uznania. W 1995 otrzymał Oscara za całokształt twórczości.

Filmografia

  • 1943 Ludzie znad Padu (Gente del Po)
  • 1948 Oltre l'oblio
Roma-Montevideo
Nettezza urbana
  • 1949 Ragazze in bianco
Sette canne, un vestito
Bomarzo
Przesąd (Superstizione)
L'amorosa menzogna
  • 1950 La villa dei mostri
La funivia del faloria
Uomini in piú
Kronika pewnej miłości (Cronaca di un amore)
  • 1953 Zwyciężeni (I vinti)
Miłość w mieście (L'amore in città)
Dama bez kamelii (La signora senza camelie)
  • 1955 Przyjaciółki (Le amiche)
  • 1957 Krzyk (Il grido)
  • 1959 Pod znakiem Rzymu (Nel segno di Roma)
  • 1960 Przygoda (L'avventura)
  • 1961 Noc (La notte)
  • 1962 Zaćmienie (L'eclisse)
  • 1964 Czerwona pustynia (Il deserto rosso)
  • 1965 I tre volti
  • 1966 Powiększenie (Blowup)
  • 1970 Zabriskie Point
  • 1972 Chung Kuo – Cina
  • 1975 Zawód: Reporter (Professione: Reporter)
  • 1980 Tajemnica Oberwaldu (Il mistero di Oberwald)
  • 1982 Identyfikacja kobiety (Identificazione di una donna)
  • 1989 Kumbha Mela
  • 1989 Roma '90
12 registi per 12 città
  • 1993 Noto, Mandorli, Vulcano, Stromboli, Carnevale
  • 1995 Po tamtej stronie chmur (Al di là delle nuvole)
  • 2001 Il filo pericoloso delle cose
  • 2004 Spojrzenie Michelangelo (Lo sguardo di Michelangelo)
Eros

Nagrody i nominacje

Nagroda Rok Kategoria Nominowana praca Wynik
16. MFF w Wenecji 1955 Srebrny Lew Przyjaciółki Wygrana
MFF w Locarno 1957 Złoty Lampart Krzyk Wygrana
13. MFF w Cannes 1960 Nagroda Jury Przygoda Wygrana
11. MFF w Berlinie 1961 Złoty Niedźwiedź Noc Wygrana
Nagroda FIPRESCI Wygrana
15. MFF w Cannes 1962 Nagroda Specjalna Jury Zaćmienie Wygrana
25. MFF w Wenecji 1964 Złoty Lew Czerwona pustynia Wygrana
20. MFF w Cannes 1967 Złota Palma Powiększenie Wygrana
35. MFF w Cannes 1982 Nagroda z okazji 35-lecia festiwalu Identyfikacja kobiety Wygrana
40. MFF w Wenecji 1983 Honorowy Złoty Lew Wygrana
Nagroda Akademii Filmowej 1995 Oscar za całokształt twórczości Wygrana

Przypisy

  1. Michelangelo Antonioni w bazie Notable Names Database (ang.)
  2. Kornatowska 1976 ↓, s. 6.
  3. a b Michelangelo Antonioni wielkim reżyserem był. 4 grudnia 2009. s. Newsweek. [dostęp 2017-11-20]. (pol.).
  4. Ale kino+ Michelangelo Antonioni w Ale kino+. 17 lipca 2017. s. Ale Kino+ na YouTube. [dostęp 2017-11-20]. (pol.).
  5. Lista nagrodzonych Złotym Lwem i innymi nagrodami głównymi na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji [2013-06-02]

Bibliografia

  • Maria Kornatowska: Wstęp do Scenariuszy Michelangelo Antonioniego. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1976.

Linki zewnętrzne

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. Zmarł Michelangelo Antonioni
  • Michelangelo Antonioni w bazie IMDb (ang.)
  • Michelangelo Antonioni w bazie Filmweb
  • senses of cinema – Michelangelo Antonioni
  • p
  • d
  • e
Filmy w reżyserii Michelangelo Antonioniego
1950-59
  • Kronika pewnej miłości (1950)
  • Dama bez kamelii (1953)
  • Zwyciężeni (1953)
  • Miłość w mieście (1953, segment)
  • Przyjaciółki (1955)
  • Krzyk (1957)
1960-69
  • Przygoda (1960)
  • Noc (1961)
  • Zaćmienie (1962)
  • Czerwona pustynia (1964)
  • Trzy twarze kobiety (1965, segment)
  • Powiększenie (1966)
1970-79
  • Zabriskie Point (1970)
  • Chiny (1972)
  • Zawód: Reporter (1975)
1980-89
1990-2009

  • p
  • d
  • e
  • Wikiprojekt:Filmy
  • p
  • d
  • e
1926–1950
1951–1975
1976–2000
od 2001
  • Wikiprojekt:Filmy
  • p
  • d
  • e
1969–1989
1990–2009
2010–
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000121475994
  • VIAF: 110291829
  • ULAN: 500261898
  • LCCN: n79106426
  • GND: 11864971X
  • NDL: 00511741
  • LIBRIS: 31fhk94m0s4wkg7
  • BnF: 11888966p
  • SUDOC: 026688530
  • SBN: CFIV017310
  • NLA: 36551307
  • NKC: jn20000700064
  • BNE: XX4578796
  • NTA: 070236704
  • BIBSYS: 90180936
  • CiNii: DA0323127X
  • Open Library: OL230576A
  • PLWABN: 9810542960705606
  • NUKAT: n93125325
  • J9U: 987007524232305171
  • PTBNP: 24940
  • CANTIC: a11857626
  • LNB: 000079210
  • NSK: 000406896
  • CONOR: 57180771
  • ΕΒΕ: 75431
  • BLBNB: 000599573
  • KRNLK: KAC201104944
  • LIH: LNB:trG;=B9
  • WorldCat: lccn-n79106426
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3869940
  • Britannica: biography/Michelangelo-Antonioni
  • Treccani: michelangelo-antonioni
  • Universalis: michelangelo-antonioni
  • NE.se: michelangelo-antonioni
  • SNL: Michelangelo_Antonioni
  • Catalana: 0004417
  • DSDE: Michelangelo_Antonioni
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 3168