Lauren Bacall

Lauren Bacall
Ilustracja
Lauren Bacall (1945)
Imię i nazwisko

Betty Joan Perske

Data i miejsce urodzenia

16 września 1924
Nowy Jork

Data i miejsce śmierci

12 sierpnia 2014
Nowy Jork

Zawód

aktorka, modelka

Współmałżonek

Humphrey Bogart
(1945–1957; jego śmierć)
Jason Robards
(1961–1969; rozwód)

Lata aktywności

1942–2014

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons
Bacall i Rock Hudson w filmie Pisane na wietrze (1956)

Lauren Bacall (wym. bəˈkɔːl), właściwie Betty Joan Perske (ur. 16 września 1924 w Nowym Jorku, zm. 12 sierpnia 2014 tamże) – amerykańska aktorka i modelka pochodzenia żydowskiego. Jej nazwisko sceniczne to nieco zmieniona wersja panieńskiego nazwiska matki – Bacal. American Film Institute umieścił ją na dwudziestym miejscu na liście największych aktorek wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends)[1].

Życiorys

Urodziła się w rodzinie żydowskiej, jako jedyne dziecko Williama Perske (1889–1982), z zawodu sprzedawcy, którego rodzice byli emigrantami z polskiego Wołożyna, w zaborze rosyjskim, obecnie Białoruś i Nathalie Weinstein (później Bacal) (1901–1977), pracującej jako sekretarka, pochodzącej z Jassów w Królestwie Rumunii[2]. Przez ojca była spokrewniona z Szymonem Perskim, czyli Szimonem Peresem – prezydentem Izraela, laureatem Pokojowej Nagrody Nobla[3]. Kiedy miała 5 lat, rodzice rozwiedli się. Zamieszkała z matką i przyjęła jej poprzednie nazwisko Bacall. Uczęszczała do American Academy of Dramatic Arts w Nowym Jorku, co później zaowocowało występami w broadwayowskich produkcjach.

Do filmu trafiła w 1944 roku, dostała rolę w filmie Mieć i nie mieć, gdzie wcieliła się w postać Marie Browning. W obrazie tym partnerowała Humphreyowi Bogartowi. W 1945 roku poślubiła starszego o dwadzieścia pięć lat aktora. Mieli dwoje dzieci.

Film Mieć i nie mieć rozpoczął serię wspólnych obrazów pary Bogart-Bacall. Do 1953 zagrali wspólnie w filmach: Wielki sen, Koralowa wyspa, Mroczne przejście. W 1953 zagrała pierwszą rolę komediową u boku Marilyn Monroe i Betty Grable w Jak poślubić milionera. W 1957 Humphrey Bogart zmarł na raka krtani. Po śmierci męża nie odnosiła większych sukcesów, godnym odnotowania okazał się dopiero jej udział w Morderstwie w Orient Expresie w latach siedemdziesiątych.

W 1997 roku w wieku 73 lat otrzymała swoją pierwszą i jedyną nominację do Oscara za drugoplanową rolę w filmie Miłość ma dwie twarze. W roku 2010 Amerykańska Akademia Filmowa przyznała jej honorowego Oscara za całokształt twórczości. W 1980 otrzymała National Book Award za autobiografię Lauren Bacall by Myself[4].

Życie prywatne

W latach 1945–1957 była żoną Humphreya Bogarta. Jej drugim mężem był aktor Jason Robards (1961-1969). Ich syn, Sam Robards jest także aktorem. Zmarła 12 sierpnia 2014 z powodu udaru mózgu[5].

Filmografia

  • 1944: Mieć i nie mieć (To Have and Have Not) jako Slim
  • 1946: Wielki sen (The Big Sleep) jako Vivian Sternwood Rutledge
  • 1947: Mroczne przejście (Dark Passage) jako Irene Jansen
  • 1948: Koralowa wyspa (Key Largo) jako Nora Temple
  • 1950: Młody człowiek z trąbką (Young Man with a Horn) jako Amy North
  • 1953: Jak poślubić milionera (How to Marry a Millionaire) jako Schatze Page
  • 1955: Pajęczyna (The Cobweb) jako Meg Faversen Rinehart
  • 1955: Chiński szlak (Blood Alley) jako Cathy Grainger
  • 1956: Pisane na wietrze (Written on the Wind) jako Lucy Moore Hadley
  • 1957: Żona modna (Designing Woman) jako Marilla Hagen
  • 1964: Terapia szokowa (Shock Treatment) jako dr Edwina Beighley
  • 1966: Ruchomy cel (Harper) jako Elaine Sampson, żona
  • 1974: Morderstwo w Orient Ekspresie (Murder on the Orient Express) jako pani Hubbard
  • 1976: Rewolwerowiec (The Shootist) jako Bond Rogers
  • 1989: Kolacja o ósmej (Dinner at Eight) jako Carlotta Vance
  • 1990: Misery jako Marcia Sindell
  • 1993: Portret (The Portrait) jako Fanny Church
  • 1994: Prêt-à-Porter (Prêt-à-Porter) jako Slim Chrysler
  • 1996: Obywatele prezydenci (My Fellow Americans) jako Margaret Kramer
  • 1996: Miłość ma dwie twarze (The Mirror Has Two Faces) jako Hannah Morgan
  • 1999: Brylanty (Diamonds) jako Sin-Dee
  • 1999: Sekrety milionerki (Too Rich: The Secret Life of Doris Duke) jako Doris Duke
  • 2000: Presence of Mind jako Mado Remei
  • 2001: Marilyn Monroe: Ostatnie dni (film dokumentalny) jako ona sama
  • 2002: Greta Garbo - Samotna gwiazda jako narrator
  • 2003: Dogville jako Ma Ginger
  • 2004: Narodziny (Birth) jako Eleanor
  • 2004: Ruchomy zamek Hauru jako Wiedźma z Pustkowia (głos, amerykański dubbing)
  • 2004: The Limit jako May Markham
  • 2005: W cieniu matki (These Foolish Things) jako Dame Lydia
  • 2005: Manderlay jako mama
  • 2006: These Foolish Things jako Damy Lydia
  • 2007: Facet do towarzystwa jako Natalie Van Miter
  • 2008: Eve jako babcia
  • 2009: Entertainment Tonight jako ona sama
  • 2010: Wide Blue Yonder jako May
  • 2011: Reagan (film dokumentalny) jako narrator
  • 2012: The Forger jako Anne-Marie
  • 2013: Ernest & Celestine jako Lucienne (głos)
  • 2014: Family Guy jako matka Petera (głos; odcinek Mom's the Word)
  • 2014: Trouble Is My Business jako Evelyn Montemar

Nagrody

Przypisy

  1. AFI's 100 YEARS...100 STARS. American Film Institute. [dostęp 2018-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-13)]. (ang.).
  2. Lauren Bacall Biography. filmreference.com. [dostęp 2014-08-13]. (ang.).
  3. Tovah Lazaroff: Peres: Not such a bad record after all.. jpost.com, 11 października 2005. [dostęp 2014-08-13]. (ang.).
  4. Lauren Bacall by Myself. National Book Foundation. [dostęp 2019-07-09]. (ang.).
  5. Legendary actress Lauren Bacall has died at 89. usatoday.com, 13 sierpnia 2014. [dostęp 2014-08-13]. (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Lauren Bacall w bazie IMDb (ang.)
  • Lauren Bacall w bazie Filmweb
  • Lauren Bacall w bazie Notable Names Database (ang.)
  • p
  • d
  • e
1976–2000
od 2001
  • Wikiprojekt:Filmy
  • p
  • d
  • e
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
  • Wikiprojekt:Filmy
  • p
  • d
  • e
1926–1950
1951–1975
1976–2000
od 2001
  • Wikiprojekt:Filmy
  • p
  • d
  • e
Lata 80.
Lata 90.
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Lata 2000–2009
  • Wikiprojekt:Filmy
  • p
  • d
  • e
1950–1969
1970–1989
1990–2009
2010–2029

  • Wikiprojekt:Filmy
  • p
  • d
  • e
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020-2029

  • p
  • d
  • e
1994-1999
2000-2009
2010-2019
2020-2029
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000110344008
  • VIAF: 6818
  • LCCN: n85136525
  • GND: 118505475
  • NDL: 00431997
  • LIBRIS: 75kmm9rr2www7fg
  • BnF: 11889783z
  • SUDOC: 027281019
  • SBN: TO0V077071
  • NLA: 35011552
  • NKC: ola2002150629
  • BNE: XX1165875
  • NTA: 071047794
  • BIBSYS: 90850443
  • CiNii: DA04790007
  • Open Library: OL578089A
  • PLWABN: 9810597851105606
  • NUKAT: n99044987
  • J9U: 987007258044405171
  • CANTIC: a11865520
  • LNB: 000008594
  • NSK: 000314356
  • CONOR: 44803939
  • BLBNB: 000605890
  • KRNLK: KAC2020L1386
  • LIH: LNB:SER;=BG
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3873080
  • Britannica: biography/Lauren-Bacall
  • Treccani: lauren-bacall
  • Universalis: lauren-bacall
  • NE.se: lauren-bacall
  • SNL: Lauren_Bacall
  • Catalana: 0006501
  • DSDE: Lauren_Bacall
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 5073