Pierwszy poruszyciel
 | Zasugerowano, aby zintegrować ten artykuł z artykułem Pierwsza przyczyna (dyskusja).
|
Pierwszy poruszyciel (albo nieruchomy poruszyciel) łac. primus motor – w filozofii Arystotelesa przyczyna ruchu obrotowego piątego elementu (pozostałe to ziemia, ogień, powietrze i woda) znajdującego się na obwodzie świata. Filozof pisze o nim głównie w księdze Λ (XII) swej Metafizyki.
Jest przyczyną ruchu[1] i podtrzymuje ruch w trwaniu[2]. Porusza kochającego[3]. Jest to żywy byt, wieczny i najdoskonalszy[4]. Arystoteles nazywa go niepoddanym ruchowi Bogiem-Umysłem, uznając go za transcendentną substancję, będącą czystym aktem bez żadnej możności i bez materialnej zasady. Jest on czystą myślą, zajmującą się w najwyższym stopniu tym, co boskie (1074b n9). Powoduje on pierwotny, wieczny i jeden ruch [1073 a n. 8), wprawiający w ruch eter, ten zaś porusza kolejne sfery świata[5][6].
Na podstawie tej charakterystyki św. Tomasz z Akwinu utożsamił pierwszego poruszyciela z Bogiem ze Starego Testamentu (Jahwe, czyli Jestem Który Jestem - Wj 3,14).
 | Zobacz hasło pierwszy poruszyciel w Wikisłowniku |
Przypisy
Bibliografia
- Krokiewicz A.: Arystoteles, Pirron i Plotyn. Warszawa: IW "PAX", 1974, s. 271.
- Leśniak K.: Wstęp. W: Arystoteles: Metafizyka. PWN, 1983, s. XI-XXX. ISBN 83-01-04592-2.
- p
- d
- e
Poglądy filozoficzne na Boga
| przedmiot |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| poglądy poznawcze (epistemiczne) |
| ||||||||
| poglądy ontologiczne |
| ||||||||
| argumenty za wiarą (apologetyka) | |||||||||
| argumenty przeciw wierze | |||||||||
| stosunek do wiary i niewiary | |||||||||
| autorzy argumentów | |||||||||
| powiązane dyscypliny |
- p
- d
- e
| działy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| przedmioty |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| odmiany bytów | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| inne pojęcia |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| pytania | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| pierwsze zasady | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| poglądy |
|
Encyklopedia internetowa:
- Britannica: topic/first-cause, topic/prime-mover-philosophy
