John Houseman

John Houseman

John Houseman (1980)
Imię i nazwisko	Jacques Haussmann
Data i miejsce urodzenia	22 września 1902 Bukareszt
Data i miejsce śmierci	31 października 1988 Malibu
Zawód	aktor, producent filmowy
Współmałżonek	Zita Johann (1929–1933; rozwód) Joan Courtney (1952-1988; jego śmierć)
Lata aktywności	1930–1988
Multimedia w Wikimedia Commons

Jacques Haussmann (ur. 22 września 1902 w Bukareszcie, zm. 31 października 1988 w Malibu) − amerykański aktor charakterystyczny, producent filmowy i scenarzysta, laureat Oscara za rolę drugoplanową profesora Charlesa W. Kingsfielda w komediodramacie Jamesa Bridgesa W pogoni za papierkiem (1973).

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Bukareszcie w Królestwie Rumunii jako syn May (z domu Davies), guwernantki, i Georgesa Haussmanna, który prowadził biznes zbożowy^[1]. Jego matka była Brytyjką, pochodziła z rodziny chrześcijańskiej pochodzenia walijskiego i irlandzkiego^[2]. Jego ojciec był Żydem urodzonym w Alzacji^[3]. Kształcił się w Anglii w Clifton College w Bristolu i pracował w handlu zbożem w Londynie, zanim wyemigrował do Stanów Zjednoczonych w 1925, gdzie przyjął pseudonim sceniczny John Houseman. Houseman pracował jako spekulant na międzynarodowych rynkach zbożowych, zwracając się do teatru dopiero po krachu na giełdzie w 1929. Stał się obywatelem Stanów Zjednoczonych w 1943^[4].

Kariera

Na Broadwayu był współautorem komedii Trzy i jeden (1933)^[5] z Brianem Donlevyem i I bądź moją miłością (1934). Kompozytor Virgil Thomson zwerbował go do wyreżyserowania Czterech świętych w trzech aktach (1934), we współpracy Thomsona z Gertrude Stein. Później wyreżyserował Panią z morza (1934) i Kuźnię doliny (1934)^[5]. W 1934 był producentem przedstawienia według dramatu Archibalda MacLeisha Panika. W 1937 wspólnie z Orsonem Wellesem założył Mercury Theatre, w którym produkował i reżyserował programy radiowe i prezentacje sceniczne^[6]. Jednocześnie był nauczycielem w Vassar College^[7]. W 1936 Houseman zatrudnił Wellesa i wyznaczył go jako reżysera Makbeta dla Federal Theatre Project, kontrowersyjnej produkcji, która stała się znana jako Voodoo Makbet^[8], ponieważ jej akcja toczyła się na haitańskim dworze króla Henriego Christophe’a. W 1954 rozpoczął pracę przy produkcjach off-Broadwayowskch − jako reżyser sztuki Williama Shakespeare’a Koriolan^[9].

Wyprodukował nigdy nieukończony pierwszy film Orsona Wellesa, komedię Too Much Johnson (1938)^[10] z Josephem Cottenem. Jako producent dramatu historycznego Josepha L. Mankiewicza Juliusz Cezar (1953) zdobył nominację do Oscara za najlepszy film^[11].

W latach 1968−1976 pełnił funkcję dyrektora wydziału teatralnego w Juilliard School, którego absolwentami byli: Kevin Kline, Patti LuPone, William Hurt, Christopher Reeve, Mandy Patinkin i Robin Williams^[12].

Za rolę sumiennego profesora prawa Charlesa W. Kingsfielda w serialu CBS W pogoni za papierkiem (The Paper Chase, 1978−1986) był nominowany w 1979 i 1980 do Złotego Globu dla najlepszego aktora w serialu dramatycznym^[11]. Kreacja Aarona Jastrowa w miniserialu Wichry wojny (1983) przyniosła mu nominację do Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym^[11].

Życie prywatne

5 października 1929 zawarł związek małżeński z Zitą Johann^[13]. 13 września 1933 rozwiedli się^[13]. 11 listopada 1952 ożenił się z Joan Courtney, z którą miał dwóch synów − Johna i Charlesa^[13].

Śmierć

Zmarł 31 października 1988 w swoim domu w Malibu w Kalifornii na raka kręgosłupa w wieku 86 lat^[14]. Został poddany kremacji, a jego prochy zostały rozrzucone na morzu^[14].

W kulturze popularnej

W komediodramacie Tima Robbinsa Cradle Will Rock (1999) w postać Housemana wcielił się Cary Elwes^[15]. Aktor Eddie Marsan zagrał rolę Housemana w dramacie Richarda Linklatera Ja i Orson Welles (Me & Orson Welles, 2008)^[16]. Housemana grał także aktor Jonathan Rigby w dramacie dźwiękowym Doctor Who − Invaders from Mars (2002), którego akcja toczy się wokół transmisji z wojny światów^[17]. Aktor Sam Troughton zagrał Housemana w dramacie biograficznym Davida Finchera Mank (2020)^[18][19].

Filmografia

Obsada aktorska

Filmy

• 1964: Siedem dni w maju jako wiceadmirał Farley C. Barnswell
• 1973: W pogoni za papierkiem jako Charles W. Kingsfield Jr.
• 1975: Rollerball jako Bartholomew
• 1975: Trzy dni Kondora jako pan Wabash
• 1980: Mgła jako pan Machen
• 1988: Wigilijny show − w roli samego siebie
• 1988: Inna kobieta jako pan Post
• 1988: Naga broń: Z akt Wydziału Specjalnego jako instruktor jazdy

Seriale

• 1976: The Six Million Dollar Man jako dr Lee Franklin
• 1982: Mork i Mindy jako Milt
• 1982: Marco Polo jako patriarcha Akwilei
• 1983: Wichry wojny jako Aaron Jastrow

Producent

Filmy

• 1948: List od nieznajomej
• 1952: Piękny i zły
• 1953: Juliusz Cezar
• 1956: Pasja życia
• 1962: Dwa tygodnie w innym mieście

Nagrody

Przypisy

Linki zewnętrzne

• John Houseman w bazie IMDb (ang.)
• John Houseman w bazie Filmweb
• John Houseman w bazie Notable Names Database (ang.)
• John Houseman w bazie Discogs.com (ang.)