Walter Matthau

Walter Matthau
Ilustracja
Imię i nazwisko

Walter John Matthow

Data i miejsce urodzenia

1 października 1920
Nowy Jork

Data i miejsce śmierci

1 lipca 2000
Santa Monica

Zawód

aktor

Współmałżonek

Grace Geraldine Johnson
(1948–1958 – rozwód)
Carol Grace
(1962–2001 – jego śmierć)

Lata aktywności

1948–2000

Odznaczenia
Medal Lotniczy (Stany Zjednoczone) Medal za Dobre Zachowanie Sił Lądowych (USA) Medal Kampanii Europy-Afryki-Bliskiego Wschodu (USA) Medal Zwycięstwa w II Wojnie Światowej (USA)
Multimedia w Wikimedia Commons

Walter Matthau (wym. ˈmæθaʊ[1]), właśc. Walter John Matthow (ur. 1 października 1920 w Nowym Jorku, zm. 1 lipca 2000 w Santa Monica) – amerykański aktor sceniczny, filmowy i telewizyjny. Laureat Oscara za drugoplanową rolę w filmie Szczęście Harry’ego (1966).

Życiorys

Na temat młodości, pochodzącego z rosyjsko-żydowskiej rodziny z kresów dawnej Rzeczypospolitej, aktora wiadomo niewiele, ze względu na jego skłonności kawalarskie. Twierdził, że jego ojciec był duchownym prawosławnym, wyklętym za wiarę w nieomylność papieża. Mówił, że jego prawdziwe nazwisko brzmi „Matuschanskayasky”, co było nieprawdą.

Podczas II wojny światowej służył w Korpusie Lotniczym Armii USA jako strzelec-radiotelegrafista ciężkiego bombowca B-24 Liberator w 453. Grupie Bombowej 8. Armii Powietrznej. Odznaczony został sześciokrotnie gwiazdą kampanijną za udział w walkach nad Europą. Był żonaty dwukrotnie, z Grace Geraldine Johnson (w latach 1948–1958) i z aktorką Carol Grace (od 1959 do śmierci). Z pierwszą żoną miał dwoje dzieci, z drugą syna, aktora i reżysera Charlesa Matthau (ur. 1962). W 1997 został wyróżniony specjalną nagrodą American Comedy za całokształt dokonań[2]. Zmarł na zawał serca[2].

Dużą popularność przyniosły mu filmy, w których zagrał wspólnie z Jackiem Lemmonem:

Filmografia

Matthau (1963)
Matthau w filmie Hello, Dolly! (1969)
  • 1955: Indiański wojownik jako Wes Todd
  • 1955: Traper z Kentucky jako Stan Bodine
  • 1956: Życie na szali jako Wally Gibbs
  • 1957: Twarz w tłumie jako Mel Miller
  • 1958: Król Kreol jako Maxie Fields
  • 1958: Głos w lustrze jako Ebenezer Scrooge
  • 1960: Obcy, gdy się spotykają jako Felix Anders
  • 1960: Gangster Story jako Jack Martin[a]
  • 1962: Ostatni kowboj (Lonely Are the Brave) jako szeryf Morry Johnson
  • 1963: Szarada jako Hamilton Bartholomew/Carson Dyle
  • 1964: Do widzenia, Charlie jako sir Leopold Sartori
  • 1964: Czerwona linia jako profesor Groeteschele
  • 1965: Miraż jako Ted Caselle
  • 1966: Szczęście Harry’ego jako Willie Ginrich
  • 1967: Poradnik żonatego mężczyzny jako Paul Manning
  • 1968: Dziwna para jako Oscar Madison
  • 1968: Candy jako generał R.A. Smight
  • 1968: Sekretne życie amerykańskiej żony jako gwiazdor filmowy
  • 1969: Hello, Dolly! jako Horace Vandergelder
  • 1969: Kwiat kaktusa jako dr Julian Winston
  • 1971: Kotch jako Joseph P. Kotcher
  • 1971: Bogata, wolna, samotna jako Henry Graham
  • 1971: Apartament w Hotelu Plaza jako Sam Nash/Jesse Kiplinger/Roy Hubley
  • 1972: Pete i Tillie jako Pete Seltzer
  • 1973: Uśmiechnięty gliniarz jako porucznik Jake Martin
  • 1973: Charley Varrick jako Charley Varrick
  • 1974: Długi postój na Park Avenue jako porucznik Zachary 'Z' Garber
  • 1974: Strona tytułowa jako Walter Burns/Otto Fishbine
  • 1974: Trzęsienie ziemi jako pijak
  • 1975: Promienni chłopcy jako Willy Clark
  • 1976: Straszne misie jako trener Morris Buttermaker
  • 1978: Wizyty domowe jako dr Charley Nichols
  • 1978: Suita kalifornijska jako Marvin Michaels
  • 1978: Cień Caseya jako Lloyd Bourdelle
  • 1980: Gra w kasy jako Miles Kendig
  • 1980: Słodki zakład jako Sorrowful Jones
  • 1981: Pierwszy poniedziałek października jako sędzia Dan Snow
  • 1981: Najlepszy kumpel jako Trabucco
  • 1982: Chcę być gwiazdą filmową jako Herbert Tucker
  • 1983: Ci, którzy przetrwają jako Sonny Paluso
  • 1986: Piraci jako kapitan Red
  • 1988: Kto tu zwariował? jako Donald Becker
  • 1991: JFK jako senator Long
  • 1993: Dennis Rozrabiaka jako pan George Wilson
  • 1993: Dwaj zgryźliwi tetrycy jako Max Goldman
  • 1994: Narzeczona dla geniusza jako Albert Einstein
  • 1995: Jeszcze bardziej zgryźliwi tetrycy jako Max Goldman
  • 1995: Harfa traw jako sędzia Charlie Cool
  • 1996: Dziwak z Central Parku jako Nat Moyer
  • 1997: Morska przygoda jako Charlie Gordon
  • 1998: Dziwna para II jako Oscar Madison
  • 1998: Miłość raz jeszcze jako Frank Walsh
  • 2000: Gorąca linia jako Lou Mozell

Nagrody

Rok Nagroda Kategoria Tytuł
1962 Tony Award Najlepszy aktor w sztuce[3] Strzał w ciemności
1965 Najlepszy aktor w sztuce[3] Dziwna para
1966 Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor drugoplanowy[4] Szczęście Harry’ego (1966)
1973 Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej Najlepszy aktor pierwszoplanowy[4] Pete i Tillie (1972)
Charley Varrick (1973)
1974 David di Donatello Najlepszy aktor zagraniczny[4] Strona tytułowa (1974)
1976 Złoty Glob Najlepszy aktor w filmie komediowym lub musicalu[4] Promienni chłopcy (1975)

Uwagi

  1. Matthau także wyreżyserował ten film.

Przypisy

  1. Matthau, Walter: definition of Matthau, Walter in Oxford dictionary (American English) (US). oxforddictionaries.com. [dostęp 2015-12-07]. (ang.).
  2. a b Walter Matthau [online], film.wp.pl [dostęp 2013-01-27] .
  3. a b Walter Matthau Awards. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-07-19]. (ang.).
  4. a b c d Walter Matthau Awards. FamousFix. [dostęp 2022-07-18]. (ang.).

Bibliografia

  • MelM. Gussow MelM., Walter Matthau, 79, Rumpled Star and Comic Icon, Dies [online], nytimes.com, 2 lipca 2000 [dostęp 2013-01-27]  (ang.).
  • Walter Matthau. T. 34: Kolekcja Alfred Hitchcock Przedstawia. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., sierpień 2010, s. 18. ISBN 978-83-252-0774-8.

Linki zewnętrzne

  • Walter Matthau w bazie IMDb (ang.)
  • Walter Matthau w bazie Notable Names Database (ang.)
  • Walter Matthau w bazie Filmweb
  • p
  • d
  • e
  • Wikiprojekt:Filmy
  • p
  • d
  • e
1936–1939
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039
  • p
  • d
  • e
1950–1959
1960–1969
1970–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
  • p
  • d
  • e
1950–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039

Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000115072371
  • VIAF: 100234841
  • LCCN: n84034686
  • GND: 118813986
  • BnF: 13897229s
  • SUDOC: 074467999
  • NLA: 40035002
  • NKC: xx0055946
  • BNE: XX1092610
  • NTA: 071807462
  • BIBSYS: 90915507
  • PLWABN: 9810547964005606
  • NUKAT: n2007133381
  • J9U: 987007446102105171
  • CONOR: 25434979
  • KRNLK: KAC2020M0735
  • LIH: LNB:BwBe;=Bw
  • WorldCat: lccn-n84034686
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3938692
  • Britannica: biography/Walter-Matthau
  • Universalis: walter-matthau
  • NE.se: walter-matthau
  • SNL: Walter_Matthau
  • Catalana: 0041427
  • DSDE: Walter_Matthau
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 39510