Kevin Spacey

Kevin Spacey

Kevin Spacey (2013)
Imię i nazwisko	Kevin Spacey Fowler
Data i miejsce urodzenia	26 lipca 1959 South Orange, New Jersey
Zawód	aktor, reżyser, producent
Lata aktywności	od 1981
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Kevin Spacey Fowler^[1][2] (ur. 26 lipca 1959 w South Orange) – amerykański aktor, reżyser, producent filmowy i komik^[3], od 2004 dyrektor artystyczny teatru The Old Vic w Londynie^[4]. Dwukrotny zdobywca Oscara.

Życiorys

Wczesne lata

Ma korzenie szwedzkie i angielskie^[3]. Urodził się w South Orange^[5] w stanie New Jersey jako najmłodszy z trójki dzieci pisarza technicznego Lockheed Corporation – Thomasa Geoffreya Fowlera^[6] i sekretarki pochodzenia brytyjskiego Kathleen Ann (z domu Knutson)^[3] Fowler. Z powodu charakteru pracy ojca, wkrótce po jego narodzinach wraz z rodzicami i starszym rodzeństwem, siostrą Julie Ann i bratem Randym B. Fowlerem^[7], który był parodystą Roda Stewarta^[8], osiedlił się w południowej Kalifornii^[8]. W wieku 5 lat, zainteresował się światem kina: filmami z Henrym Fondą i dowcipami Humphreya Bogarta^[9]. Był dzieckiem sprawiającym problemy. Dlatego po tym, jak zapalił drewniany domek siostry został wysłany do Akademii Militarnej w Northridge, lecz po kilku miesiącach został wydalony z powodu nieustannego łamania obowiązujących tam przepisów^[8].

W 1977 ukończył Chatsworth High School w San Fernando Valley. Na swoim ostatnim roku wystąpił jako kapitan von Trapp w musicalu Ernesta Lehmana Dźwięki muzyki (The Sound of Music) z Valem Kilmerem i Mare Winningham^[9]. Przez krótki czas uczęszczał do Los Angeles Valley College^[8]. Znalazł pracę jako sprzedawca, występował w kabaretach w klubach nocnych^[9]. W tym czasie pasjonował się też boksem. Niebawem poznał Robina Williamsa. Zachęcony przez swojego przyjaciela Vala Kilmera, osiadł w Nowym Jorku, gdzie przez dwa lata studiował aktorstwo w Juilliard School^[8].

Kariera

W 1981, podczas New York Shakespeare Festival, po raz pierwszy pojawił się na profesjonalnej scenie jako posłannik w przedstawieniu Henryk VI^[10]. Od 30 sierpnia do 2 października 1982 na Broadwayu grał rolę Oswalda Alvinga w Henrika Ibsena Upiory z Liv Ullmann^[11]. W 1986 podjął współpracę ze swoim idolem i przyszłym mentorem, Jackiem Lemmonem^[8].

Zadebiutował na kinowym ekranie w roli złodzieja w metrze w komediodramacie Mike’a Nicholsa Zgaga (Heartburn, 1986) z Jackiem Nicholsonem i Meryl Streep. Wkrótce grał drugoplanowe role w dramacie Daniela Petrie Pogrzeb wikinga (Rocket Gibraltar, 1988) z Burtem Lancasterem, Patricią Clarkson i Macaulayem Culkinem, komedii Pracująca dziewczyna (Working Girl, 1988) z Melanie Griffith, Harrisonem Fordem i Sigourney Weaver, komedii Arthur Hiller Nic nie widziałem, nic nie słyszałem (See No Evil, Hear No Evil, 1989) z Richardem Pryorem i Gene Wilderem, dramacie Tato (Dad, 1989) z Jackiem Lemmonem i Tedem Dansonem. W serialu kryminalnym CBS Cwaniak (Wiseguy, 1988) z Kenem Wahlem wystąpił jako pucołowaty złoczyńca Mel Profitt.

W 1991 został uhonorowany Tony Award i Drama Desk Award za sceniczną kreację Louie w komedii Neila Simona Zagubieni w Yonkers. Na ekranie natomiast grał złowrogiego menadżera biura w Glengarry Glen Ross (1992), sadystycznego hollywoodzkiego wykonawcę w czarnej komedii Szkoła Buddy’ego (Swimming with Sharks, 1994) i mordercę, który zabija tych, którzy w jego mniemaniu popełnili jeden z siedmiu grzechów głównych w dreszczowcu Davida Finchera Siedem (Se7en, 1995). Za kreację naocznego świadka zbrodni Rogera „Pleciucha” Kinta w filmie kryminalnym Bryana Singera Podejrzani (The Usual Suspects, 1995) otrzymał Oscara dla aktora w roli drugoplanowej 96.

W nawiązującym do poetyki kina noir thrillerze Tajemnice Los Angeles (L.A. Confidential, 1997) wystąpił jako błyskotliwy detektyw Jack Vincennes. W dramacie kryminalnym Clinta Eastwooda Północ w ogrodzie dobra i zła (Midnight in the Garden of Good and Evil, 1997) wcielił się w podejrzanego o morderstwo zamożnego kupca Jima Williamsa. Potem można go było zobaczyć w filmach: Negocjator (The Negotiator, 1998), Podaj dalej (2000), K-PAX (2001), Kroniki portowe (2001) i Życie za życie (2003).

W 2000 zdobył swego drugiego Oscara za rolę w filmie American Beauty (Aktor w roli głównej).

W 2003 objął funkcję dyrektora artystycznego teatru Old Vic w Londynie, jednej z najstarszych scen w brytyjskiej stolicy, i jednocześnie szefa przedsiębiorstwa zarządzającego tym obiektem. Jego kontrakt obejmuje występy aktorskie w co najmniej dwóch premierach rocznie oraz dodatkową pracę w charakterze reżysera. W 2006 oświadczył, że jego związek z Old Vic potrwa jeszcze co najmniej dziewięć lat i zamierza przyjąć brytyjskie obywatelstwo, gdy tylko spełni odpowiednie kryteria.

W 2013 przyjął rolę kongresmena Francisa „Franka” Underwooda w serialu House of Cards, za którą zdobył Złoty Glob (2015) i Nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych (2016). Od września 2013 występował w kampanii reklamowej Banku Zachodniego WBK^[12].

W 2014 użyczył głosu i twarzy jednej z głównych postaci w grze Call of Duty: Advanced Warfare^[13].

16 czerwca 2016 został odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego^[14].

Życie prywatne

Spotykał się z Jennifer Jason Leigh^[15], April Winchell (1976)^[15], Dianne Dreyer (1992–2000)^[15] i Ashleigh Banfield (2014)^[15].

W październiku 2017 aktor i działacz na rzecz ruchów LGBT Anthony Rapp oskarżył Spaceya o molestowanie seksualne w 1986, kiedy Rapp miał 14 lat^[16][17]. W odpowiedzi Spacey ujawnił, że miał intymne związki zarówno z kobietami, jak i z mężczyznami, i wydał oświadczenie, w którym identyfikuje się jako homoseksualista^[18][19][20]. W lipcu 2018 Guy Pearce podczas wywiadu w australijskiej telewizji zasugerował, że Kevin Spacey był natarczywy i niewłaściwie go dotykał na planie filmu Tajemnice Los Angeles w 1997^[21]. W 2020 Rapp oraz "C.D" złożyli drugi pozew przeciwko aktorowi zaznaczając w pozwie, że doznali poważnych uszczerbków na zdrowiu psychicznym^[22]. W październiku 2022 roku aktor został oczyszczony ze wszystkich zarzutów wystosowanych przez Rappa^[23]. W czerwcu 2023 r. ruszył w Londynie kolejny proces, w którym aktor został oskarżony o cztery napaści seksualne, których miał dopuścić się na terenie Wielkiej Brytanii w latach 2001–2013^[24].

26 lipca 2023 został przez sąd uniewinniony i oczyszczony ze wszystkich zarzutów^[25][26].

Filmografia

Aktor

• 1986: Zgaga (Heartburn) jako złodziej z metra
• 1987–1990: Wiseguy jako Mel Profitt (1988)
• 1987: Long Day's Journey Into Night jako James „Jamie” Tyrone Jr.
• 1988: Pracująca dziewczyna (Working Girl) jako Bob Speck
• 1988: Pogrzeb wikinga (Rocket Gibraltar) jako Dwayne Hanson
• 1988: Zabójstwo Mary Phagan (The Murder of Mary Phagan) jako Wes Brent
• 1989: Tato (Dad) jako Mario
• 1989: Nic nie widziałem, nic nie słyszałem (See No Evil, Hear No Evil) jako Kirgo
• 1990: Fall from Grace jako Jim Bakker
• 1990: Henry i June (Henry & June) jako Richard Osborn
• 1990: Pokaz siły (A Show of Force) jako Frank Curtin
• 1990: Dopóki o mnie pamiętacie (When You Remember Me) jako Wade
• 1991: Mecenas Darrow (Darrow) jako Clarence Darrow
• 1992: Tolerancyjni partnerzy (Consenting Adults) jako Eddy Otis
• 1992: Glengarry Glen Ross jako John Williamson
• 1994: Szkoła Buddy’ego (Swimming with Sharks) jako Buddy Ackerman
• 1994: Spec (The Ref) jako Lloyd Chasseur
• 1994: Działo zagłady (Doomsday Gun) jako Price
• 1994: Żelazna wola (Iron Will) jako Harry Kingsley
• 1995: Siedem (Seven) jako John Doe
• 1995: Podejrzani (The Usual Suspects) jako Roger Verbal Kint
• 1995: Epidemia (Outbreak) jako Casey Schuler
• 1996: Sposób na Szekspira (Looking for Richard) jako Buckingham
• 1996: Czas zabijania (A Time to Kill) jako Rufus Buckley
• 1997: Północ w ogrodzie dobra i zła (Midnight in the Garden of Good and Evil) jako Jim Williams
• 1997: Tajemnice Los Angeles (L.A. Confidential) jako Jack Vincennes
• 1998: Harmider (Hurlyburly) jako Mickey
• 1998: Negocjator (The Negotiator) jako Chris Sabian
• 1998: Dawno temu w trawie (A Bug's Life) jako Hopper (głos)
• 1999: Transakcja (The Big Kahuna) jako Larry Mann
• 1999: American Beauty jako Lester Burnham
• 2000: Przyzwoity przestępca (Ordinary Decent Criminal) jako Michael Lynch
• 2000: Podaj dalej (Pay It Forward) jako Eugene Simonet
• 2001: Kroniki portowe (The Shipping News) jako Quoyle
• 2001: K-PAX jako prot/Robert Porter
• 2002: The Tower of Babble jako narrator
• 2003: Życie za życie (The Life of David Gale) jako dr David Gale
• 2003: Odmienne stany moralności (The United States of Leland) jako Albert Fitzgerald
• 2004: Wielkie życie (Beyond the Sea) jako Bobby Darin
• 2005: Edison jako Wallace
• 2006: Superman: Powrót (Superman Returns) jako Lex Luthor
• 2006: The Interrogation of Leo and Lisa jako Śledczy
• 2007: Fred Claus, brat świętego Mikołaja (Fred Claus) jako Clyde
• 2008: 21 jako profesor Micky Rosa
• 2008: Decydujący głos (Recount) jako Ron Klain
• 2008: Telstar jako major Banks
• 2009: Całe życie z wariatami (Shrink) jako dr Henry Carter
• 2009: Moon jako Gerty (głos)
• 2009: Człowiek, który gapił się na kozy (The Men Who Stare at Goats) jako Larry Hooper
• 2010: W krainie pieniądza (Casino Jack) jako Jack Abramoff
• 2010: Father of Invention jako Robert Axle
• 2011: Szefowie wrogowie (Horrible Bosses) jako Dave Harken
• 2011: Chciwość (Margin Call) jako Sam Rogers
• 2011: My Least Favorite Career jako Harken
• 2011: The Organ Grinder's Monkey jako Grubas
• 2011: Nierozłączni (Xing Ying Bu Li) jako Chuck
• 2012: Envelope jako Evgeniy
• 2012: The Ventriloquist jako Frank
• 2012: Spirit of a Denture jako Dr Robert Middling
• 2013: House of Cards (serial) jako Frank Underwood
• 2014: NOW: In the Wings on a World Stage jako Ryszard, książę Gloucester
• 2014: Szefowie wrogowie 2 (Horrible Bosses 2) jako Dave Harken
• 2016: Jak zostać kotem? (Nine Lives) jako Tom Brand
• 2016: Elvis & Nixon jako Richard Nixon
• 2017: Baby Driver jako Doc
• 2017: Wszystkie pieniądze świata (All the Money in the World) jako Jean Paul Getty (sceny usunięte)
• 2017: Zbuntowany w zbożu (Rebel in the Rye) jako Whit Burnett
• 2018: Klub miliarderów (Billionaire Boys Club) jako Ron Levin
• 2020: Gore jako Gore Vidal

Reżyser

• 1996: Biały aligator (Albino Alligator)
• 2004: Wielkie życie (Beyond the Sea)

Gry komputerowe

• 2006: Superman Returns jako Lex Luthor
• 2014: Call of Duty: Advanced Warfare jako Jonathan Irons

Nagrody

• Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor drugoplanowy: 1996 PodejrzaniNajlepszy aktor pierwszoplanowy: 2000 American Beauty
• Nagroda BAFTA Najlepszy aktor pierwszoplanowy: 2000 American Beauty
• Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych Najlepszy aktor w roli głównej: 2000 American BeautyNajlepszy filmowy zespół aktorski: 2000 American Beauty
• Stowarzyszenie Krytyków Filmowych z Florydy (FFCC) 1995: NYFCC – Najlepszy aktor drugoplanowy za Epidemia (1995), Siedem (1995), Szkoła Buddy’ego(1994) oraz FFCC 1999: Najlepszy aktor za  American Beauty (1999)
• Stowarzyszenie Krytyków Filmowych z Chicago (CFCA) 1997: Najlepszy aktor drugoplanowy za Tajemnice Los Angeles (1997) oraz 1999: Najlepszy aktor za American Beauty (1999)
• National Board of Review 1995: Najlepszy aktor drugoplanowy za Podejrzani (1995)
• Internetowe Towarzystwo Krytyków Filmowych (OFCS) 1999: Najlepszy aktor za American Beauty (1999)
• Bostońskie Stowarzyszenie Krytyków Filmowych 1995: Najlepszy aktor drugoplanowy za Podejrzani (1995) oraz 1997: Najlepszy aktor drugoplanowy za Tajemnice Los Angeles (1997)
• Amerykański Instytut Filmowy 2003: Lista 100 największych bohaterów i złoczyńców wszech czasów (rok 2003) – II – 048. miejsce wśród złoczyńców za  Podejrzani (1995) – Verbal Kint^[27]

Przypisy

Bibliografia

• Kevin Spacey w bazie IMDb (ang.)
• Kevin Spacey w bazie Filmweb
• Kevin Spacey w bazie Notable Names Database (ang.)