John Gielgud

John Gielgud

John Gielgud (1936)
Imię i nazwisko	Arthur John Gielgud
Data i miejsce urodzenia	14 kwietnia 1904 Londyn
Data i miejsce śmierci	21 maja 2000 Wotton Underwood
Zawód	aktor
Lata aktywności	1924–2000
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

John Gielgud, OM, CH (właśc. Sir Arthur John Gielgud^[1]; ur. 14 kwietnia 1904 w Londynie, zm. 21 maja 2000 w Wotton Underwood) – angielski aktor teatralny i filmowy.

Laureat Oscara (1981), Złotego Globu (1981, 1989) oraz Nagrody BAFTA (1953, 1974)^[2].

Na scenie teatralnej i na planie filmowym spędził 60 lat. Zagrał główne role w największych szekspirowskich spektaklach^[3].

Życiorys

Urodził się w Londynie w rodzinie polsko-litewskiej jako syn Kate Terry-Gielgud (z domu Terry-Lewis; 1868–1958) i Franka Henry’ego Gielguda (1860–1949). Jego matka pochodziła z rodziny aktorskiej. Ze strony ojca Gielgud wywodził się z polskiej rodziny magnackiej Giełgudów (herbu Giełgud), w której odnaleźć można gwiazdy scen polskich z końca XVIII wieku. W rodzinie tej trafiali się również oficerowie i uczestnicy polskich powstań, w tym powstania listopadowego. Był prawnukiem Anieli z Kamińskich Aszpergerowej (1816–1902), polskiej aktorki związanej przez kilkadziesiąt lat ze sceną lwowską. Do jego przodków należał m.in. Antoni Giełgud, generał w powstaniu listopadowym, rodzina wskutek represji po powstaniu listopadowym emigrowała do Wielkiej Brytanii^[4].

Po raz pierwszy wystąpił w roli posłańca na scenie w 1921 roku w Henryku V. Ukończył Królewską Akademię Sztuki Dramatycznej. Począwszy od 1929 na deskach legendarnego szekspirowskiego teatru Old Vic i gromadził swymi interpretacjami wielkich szekspirowskich ról tłumy publiczności. Niedługo później krytycy teatralni uznali go za najdoskonalszego odtwórcę ról szekspirowskich, a jego Hamleta za najlepszego w XX stuleciu. Pozostawił wspomnienia Aktor i jego czasy (przetłumaczone także na język polski), w których dokonuje podsumowania i analizy swojej twórczości.

Za najlepsze filmy z jego udziałem należy uznać: Juliusz Cezar (1953), Romeo i Julia (1954), Orzeł w klatce (1970 – jako Napoleon), Morderstwo w Orient Ekspresie (1974), Dyrygent (1979 – reż. Andrzej Wajda), Artur (1981 – za rolę otrzymał Oscara).

Był orientacji homoseksualnej^[5][6].

Filmografia

Nagrody

• Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy Aktor Drugoplanowy: 1981 Artur
• Złoty Glob Najlepszy Aktor Drugoplanowy: 1981 Artur
• Nagroda BAFTA Najlepszy Aktor Brytyjski: 1953 Juliusz Cezar Najlepszy Aktor Drugoplanowy: 1974 Morderstwo w Orient Expressie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• John Gielgud w bazie IMDb (ang.)
• John Gielgud w bazie Filmweb
• John Gielgud w bazie Notable Names Database (ang.)
• John Gielgud na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”