Anthony Quinn

Anthony Quinn

Anthony Quinn (lata 60.)
Imię i nazwisko	Manuel Antonio Rodolfo Quinn Oaxaca
Data i miejsce urodzenia	21 kwietnia 1915 Chihuahua
Data i miejsce śmierci	3 czerwca 2001 Boston
Zawód	aktor, reżyser filmowy, scenarzysta, malarz, rzeźbiarz
Współmałżonek	Katherine DeMille (1937–1965; rozwód) Jolanda Addolori (1966–1997; rozwód) Kathy Benvin (1997–2001; jego śmierć)
Lata aktywności	1936–2001
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Anthony Quinn (właśc. Manuel Antonio Rodolfo Quinn Oaxaca; ur. 21 kwietnia 1915 w Chihuahua, zm. 3 czerwca 2001 w Bostonie^[1]) – meksykańsko-amerykański aktor filmowy, teatralny, telewizyjny, reżyser, scenarzysta oraz malarz i rzeźbiarz.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Meksyku w Chihuahua^[2]. Jego matka (Manuela „Nellie” Oaxaca) była Indianką pochodzącą z Azteków, a ojciec (Francisco) był mieszanego pochodzenia meksykańsko-irlandzkiego. Po rewolucji Pancho Villi rodzina wyemigrowała do USA^[3].

W dzieciństwie dorabiał, pracując jako pucybut i roznosiciel gazet. Przed rozpoczęciem kariery aktorskiej pracował m.in. jako rzeźnik, był również bokserem.

Kariera

Do Hollywood trafił w 1936, a drogę do kariery otwarło mu małżeństwo z córką reżysera Cecila B. De Mille’a^[4]. Wylansowali go twórcy europejscy – Federico Fellini rolą Zampano w La stradzie i Michalis Kakojanis tytułową rolą w Greku Zorbie, która przyniosła mu międzynarodową sławę. Przez prawie cztery lata grał Zorbę również w sztuce teatralnej wystawianej na Broadwayu^[5]. Rzadko grał klasycznych Amerykanów, za to często wcielał się w postaci Indian, Greków, Chińczyków, Turków, Meksykanów, Ormian, Francuzów, Włochów czy Arabów^[6][7].

Największe kreacje aktorskie stworzył w filmach: Krew na piasku, La strada, Dzwonnik z Notre Dame, Działa Navarony, Lawrence z Arabii, Dzieci Sancheza, Lew pustyni i Stary człowiek i morze. Chociaż najbardziej znany jest z ról ludzi twardych i bezkompromisowych, potrafił również – w takich filmach, jak 25. godzina, Trzewiki rybaka, Stradivarius – kreować nacechowane głębokim humanizmem postacie ludzi wrażliwych, z trudem radzących sobie z brutalnością otaczającego ich świata. Fanem Quinna był reżyser David Lean. Ostatni film z udziałem Quinna, Słodka zemsta wszedł na ekrany już po śmierci aktora.

Zmarł w Bostonie w wyniku komplikacji oddechowych związanych z rakiem krtani^[8].

Nagrody

Dwukrotnie był nominowany do Oscara za role pierwszoplanowe w filmach Dziki jak wiatr (1957; reż. George Cukor) oraz Grek Zorba (1964; reż. Michalis Kakojanis). Jednak nagrody zdobył za role drugoplanowe w filmach: Viva Zapata! (1952; reż. Elia Kazan) i Pasja życia (1956; reż. Vincente Minnelli). 5 razy był nominowany do nagrody Złotego Globu.

Życie prywatne

Był trzykrotnie żonaty.

• 3 października 1937 ożenił się z Katherine DeMille, z którą miał pięcioro dzieci: dwóch synów – Christophera (ur. 27 października 1938, zm. 15 marca 1941)^[9] i Duncana (ur. 4 sierpnia 1945)^[10] oraz trzy córki – Christinę (ur. 1 grudnia 1941)^[11], Catalinę (ur. 21 listopada 1942) i Valentinę (ur. 26 grudnia 1952)^[12]. 21 stycznia 1965 doszło do rozwodu.
• 2 stycznia 1966 poślubił projektantkę kostiumów pochodzenia włoskiego Jolandę Addolori. Mieli trzech synów: Francesco (ur. 22 marca 1962, zm. 5 sierpnia 2011)^[13], Danny’ego (ur. 16 kwietnia 1964)^[14] i Lorenzo (ur. 7 maja 1966)^[15]. 19 sierpnia 1997 rozwiódł się.
• 7 grudnia 1997 zawarł związek małżeński z Kathy Benvin, z którą miał dwójkę dzieci: córkę Antonię (ur. 23 lipca 1993) i syna Ryana Nicholasa (ur. 5 lipca 1996)^[16].

Miał również dwóch nieślubnych synów ze związku z Friedel Dunbar: Seana (ur. 7 lutego 1973) i Alexandra (ur. 30 grudnia 1976)^[17].

Pod koniec życia wstąpił do zielonoświątkowej wspólnoty chrześcijańskiej Kościoła Poczwórnej Ewangelii^[18].

Upamiętnienie

Rząd Grecji podarował Anthony’emu Quinnowi zatokę na wyspie Rodos w podziękowaniu za rolę w filmie „Działa Navarony”, czym przyczynił się do promocji wyspy. Zatokę nazwano imieniem i nazwiskiem aktora. Późniejszy, demokratyczny rząd unieważnił tę decyzję, jednak nazwa zatoki przetrwała do dziś. Zamykająca cypel skała została wykorzystana w filmie „Działa Navarony”, to w jej wnętrzu mieściły się działa.

Filmografia

• Niezwyciężony Bill (1936) jako Indianin
• Korsarz (1938) jako Beluche
• Droga do Singapuru (1940) jako Caesar
• Droga do sukcesu (1940) jako Murray Burns
• Umarli w butach (1941) jako wódz Szalony Koń
• Krew na piasku jako Manola de Palma
• Droga do Maroka (1942) jako Mullay Kassim
• Czarny łabędź (1942) jako Wogan
• Zdarzenie w Ox-Bow (1943) jako Juan Martinez/Francisco Morez
• Powrót do Bataan (1945; znany także pod tytułem Powrót do piekła) jako kpt. Andres Bonifatio
• Pod piracką banderą (1952) jako Roc Brasiliano
• Viva Zapata! (1952) jako Eufemio Zapata
• Płynne złoto (1953) jako "Paco" Conway
• Jedź, kowboju (1953) jako Jose Esqueda
• Miasto pod wodą (1953) jako Tony Bartlett
• Attila (1954) jako Attyla
• Ulisses (1954) jako Antoniusz
• La strada (1954) jako Zampano
• Pasja życia (1956) jako Paul Gauguin
• Dzwonnik z Notre Dame (1956) jako Quasimodo
• Dziki jak wiatr (1957) jako Gino
• Czarna orchidea (1958) jako Frank Valente
• Dwa złote colty (1959) jako Tom Morgan
• Ostatni pociąg z Gun Hill (1959) jako Craig Belden
• Dzikie niewiniątka (1960) jako Inuk
• Piękna złośnica (1960) jako Tom Healy
• Barabasz (1961) jako Barabasz
• Działa Navarony (1961) jako Andrea Stavros
• Lawrence z Arabii (1962) jako Auda abu Tayi
• Grek Zorba (1964) jako Alexis Zorba
• A oto koń siny (1964) jako Vinolas
• Wizyta starszej pani (1964) jako Serge Miller
• Orkan na Jamajce (1965) jako kpt. Chavez
• Niewiarygodne przygody Marco Polo (1965) jako Kublai Khan
• Wojna w Algierze (1966) jako Pierre Raspeguy
• 25. godzina (1967) jako Johann Moritz
• Trzewiki rybaka (1968) jako Cyryl Lakota
• Mag (1968) jako Maurice Conchis
• Strzelby dla San Sebastian (1968) jako Leon Alastray
• Tajemnica Santa Vittoria (1969) jako Italo Bombolini
• Spacer w wiosennym deszczu (1970) jako Will Cade
• Ostatni wojownik (1970) jako Flapping Eagle
• 110. ulica (1972) jako kpt. Mattelli
• Ojciec chrzestny nie żyje (1973) jako Don Angelo
• Marsylski kontrakt (1974) jako Steve Ventura
• Artystyczny kant (1976) jako Philip Bang
• Mesjasz (1976) jako Hamza
• Jezus z Nazaretu (1977) jako Józef Kajfasz
• Karawany (1978) jako Zulffiqar
• Grecki magnat (1978) jako Theo Tomasis
• Dzieci Sancheza (1978) jako Jesus Sanchez
• Przeprawa (1979) jako Bask
• Ryzykowna gra (1981) jako Mariano
• Salamandra (1981) jako Bruno Manzini
• Omar Mukhtar (1981; znany także pod tytułem Lew pustyni) jako Omar Mukhtar
• Onassis – najbogatszy człowiek świata (1988; serial TV) jako Socrates Onassis
• Duchy tego nie robią (1989) jako Scott
• Stradivarius (1989) jako Antonio Stradivari
• Stary człowiek i morze (1990) jako Santiago
• Odwet (1990) jako Tiburon Mendez
• Malaria (1991) jako Lou Carbone
• Gangsterzy (1991) jako Joe Masseria
• Tylko samotni (1991) jako Nick Acropolis
• Bohater ostatniej akcji (1993) jako Tony Vivaldi
• Jesienna miłość (1994) jako Michael Reyman
• Herkules (1995–1999; serial TV) jako Zeus
• Spacer w chmurach (1995) jako don Pedro Aragon
• Gotti (1996) jako Aniello Dellacroce
• Słodka zemsta (2002; film wszedł na ekrany już po śmierci Quinna) jako Angelo Allieghieri

Przypisy

Bibliografia

• Jan Słodowski, Andrzej Roman: Gwiazdy światowego kina. Leksykon. Warszawa: Editions Spotkania, 1992. ISBN 83-85195-83-1.brak strony w książce

Linki zewnętrzne

• Anthony Quinn w bazie IMDb (ang.)
• Anthony Quinn w bazie Filmweb
• Anthony Quinn w bazie Notable Names Database (ang.)