Christopher Plummer

Christopher Plummer

Christopher Plummer (2014)
Imię i nazwisko	Arthur Christopher Orme Plummer
Data i miejsce urodzenia	13 grudnia 1929 Toronto
Data i miejsce śmierci	5 lutego 2021 Weston
Zawód	aktor, producent filmowy
Współmałżonek	Tammy Grimes (1956–1960; rozwód) Patricia Lewis (1962–1967; rozwód) Elaine Taylor (1970–2021; jego śmierć)
Lata aktywności	1946–2021
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Christopher Plummer, właśc. Arthur Christopher Orme Plummer^[1] (ur. 13 grudnia 1929 w Toronto, zm. 5 lutego 2021 w Weston) – kanadyjski aktor teatralny, filmowy i głosowy, którego kariera trwała sześć dekad, poczynając od debiutu filmowego w dramacie Sidneya Lumeta Zostać gwiazdą (Stage Struck, 1958)^[2].

Zdobywca potrójnej korony aktorstwa: Oscara, dwóch nagród Emmy i dwóch nagród Tony. Ponadto laureat Nagrody Genie, Złotego Globu, Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych i Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej^[3]. Otrzymał Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego w wieku 82 lat za występ w tragikomedii romantycznej Debiutanci (Beginners, 2010), stając się najstarszym aktorem, który zdobył nagrodę aktorską^[4]. Odznaczony Orderem Kanady.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Toronto w Ontario jako syn Isabelli Mary (z domu Abbott) i Johna Orme’a Plummera^[5]. Jego ojciec sprzedawał akcje i papiery wartościowe, a matka była sekretarką dziekana nauk na Uniwersytecie McGill i wnuczką kanadyjskiego premiera Sir Johna Abbotta^[6]. Plummer był także drugim kuzynem brytyjskiego aktora Nigela Bruce’a^[6], znanego z roli Doktora Watsona w filmie Sherlock Holmes u boku Basila Rathbone’a.

Rodzice Plummera rozwiedli się wkrótce po jego urodzeniu, a on został wychowany głównie przez matkę w domu rodzinnym Abbott w Senneville, Quebec, w regionie Montreal. Biegle mówił po angielsku i francusku. Jako uczeń rozpoczął studia pianistyczne, ale w młodym wieku rozwinął miłość do teatru i zaczął występować, gdy uczęszczał do High School of Montreal^[7]. Po obejrzeniu filmu Laurence’a Oliviera Henryk V (1944) zdecydował, że zostanie aktorem. Uczył się podstaw aktorstwa w Montreal Repertory Theatre, gdzie grał także William Shatner^[8].

Kariera teatralna

W 1946 zwrócił uwagę krytyka teatralnego „Montreal Gazette” Herberta Whittakera, gdy wcielił się w rolę Pana Darcy’ego w montrealskiej produkcji Duma i uprzedzenie autorstwa Jane Austen. Whittaker był również amatorskim dyrektorem teatralnym montrealskiego teatru Repertory, a w wieku 18 lat obsadził Plummera jako Edypa w sztuce Jeana Cocteau La Machine infernale^[9]. Legendarna aktorka i reżyserka Eva Le Gallienne sprowadziła go do Nowego Jorku, gdzie w 1954 trafił na Broadway u boku Mary Astor jako George Phillips w przedstawieniu The Starcross Story, które zeszło z afisza tego samego wieczoru. Następnie grał w głośnych inscenizacjach na Broadwayu, w Kanadzie i na londyńskim West Endzie^[10]. Zdobył dwie prestiżowe nagrody teatralne Tony Award: w 1974 jako Cyrano de Bergerac (nagroda Drama Desk 1973) w musicalu Anthony’ego Burgessa Cyrano i w 1997 za postać Johna Barrymore w spektaklu Barrymore^[11].

Kariera filmowa

Zadebiutował na ekranie w roli Joego Sheridana w melodramacie Sidneya Lumeta Zostać gwiazdą (Stage Struck, 1958)^[12] u boku Henry’ego Fondy. W melodramacie Nicholasa Raya Wiatr nad Everglades (Wind Across the Everglades, 1958) z Burlem Ivesem zagrał główną rolę konserwatora zabytków Walta Murdocka, który przybywa na Florydę w nadziei na egzekwowanie prawa ochrony. W 1959 był nominowany do nagrody Emmy jako Kenneth Boyd w spektaklu telewizyjnym NBC Little Moon of Alban (1958) z Julie Harris. Rola tytułowego duńskiego księcia w telewizyjnej wersji Hamleta – Hamlet at Elsinore (1964) przyniosła mu drugą nominację do nagrody Emmy^[13]. Grał rzymskiego cesarza Kommodusa w Upadku Cesarstwa Rzymskiego (1964) Anthony’ego Manna i wiele ważnych postaci historycznych, w tym kapitana Georga von Trappa w musicalu Roberta Wise’a Dźwięki muzyki (1965) z Julie Andrews, 1. księcia Wellington w Waterloo (Ватерлоо, 1970) Siergieja Bondarczuka, Rudyarda Kiplinga w Człowieku, który chciał być królem (1975) Johna Hustona^[14]. W brytyjsko-amerykańskim epickim dramacie historycznym Królewskie polowanie na słońce (The Royal Hunt of the Sun, 1969) opartym na sztuce Petera Shaffera wystąpił jako przywódca Inków Atahualpa^[15].

Plummer zdobył dwie nagrody Emmy: za kreację Roscoe Heywarda w miniserialu NBC Kantory walutowe (Arthur Hailey's the Moneychangers, 1976) na podstawie powieści Arthura Haileya w reżyserii Borisa Sagala i narrację serialu animowanego ABC Nowe przygody Madeline (The New Adventures of Madeline, 1995) opartego na popularnej serii książek dla dzieci. W 1980 został uhonorowany Nagrodą Genie za rolę Sherlocka Holmesa w brytyjsko-kanadyjskim filmie kryminalnym Boba Clarka Morderstwo na zamówienie (Murder by Decree, 1979). Był ponownie nominowany do Emmy jako arcybiskup Vittorio Contini-Verchese w miniserialu ABC Ptaki ciernistych krzewów (The Thorn Birds, 1983)^[16].

Wystąpił w roli Mike’a Wallace’a w Informatorze (Insider, 1999) Michaela Manna, Lwa Tołstoja w Ostatniej stacji (2009). Pierwszą nominację do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego zdobył dopiero w 2010 mając 80 lat za rolę Lwa Tołstoja w melodramacie biograficznym Ostatnia stacja (The Last Station, 2009), jednak Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej statuetkę przyznała Christophowi Waltzowi. W 2012 w wieku 82 lat Plummer został najstarszym zwycięzcą Oscara w historii za drugoplanową rolę Hala Fieldsa, 75-letniego ojca, który przyznaje się swojemu synowi (Ewan McGregor) do homoseksualizmu w tragikomedii romantycznej Debiutanci (Beginners, 2010)^[17]. W Ostatnim pocałunku cesarza (The Exception, 2016) zagrał Kaisera Wilhelma II. W wieku 88 lat zdobył nominację do nagrody Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego, Nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej dla najlepszego aktora drugoplanowego i Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego za rolę J. Paula Getty’ego we Wszystkich pieniądzach świata (All the Money in the World, 2017) Ridleya Scotta, co czyni go najstarszą osobą nominowaną w kategorii aktorskiej^[18].

Życie prywatne

Był trzykrotnie żonaty. 19 sierpnia 1956 poślubił amerykańską aktorkę i piosenkarkę Tammy Grimes, z którą miał córkę Amandę Michael (ur. 23 marca 1957). 2 września 1960 doszło do rozwodu. 4 maja 1962 ożenił się z Patricią Lewis, z którą się rozwiódł 10 stycznia 1967. Od 2 października 1970 do jego śmierci trzecią żoną była Elaine Taylor.

Śmierć

Zmarł 5 lutego 2021 w wieku 91 lat w swoim domu w Weston, Connecticut, w następstwie komplikacji po upadku^[19].

Filmografia

• 1958: Zostać gwiazdą (Stage Struck) – Joe Sheridan
• 1964: Upadek Cesarstwa Rzymskiego (The Fall of the Roman Empire) – Kommodus
• 1965: Dźwięki muzyki (The Sound of Music) – kpt. Georg Ludwig von Trapp
• 1966: Agent o dwóch twarzach (Triple Cross) – Eddie Chapman
• 1967: Noc generałów (A Night of the Generals) – feldmarszałek Erwin Rommel
• 1969: Królewskie polowanie na słońce (The Royal Hunt of the Sun) – Atahualpa
• 1969: Bitwa o Anglię (Battle of Britain) – Colin Harvey, dowódca eskadry
• 1970: Waterloo – Arthur Wellesley, książę Wellington
• 1975: Człowiek, który chciał być królem (The Man Who Would Be King) – Rudyard Kipling
• 1975: Powrót Różowej Pantery (The Return of the Pink Panther) – sir Charles Lytton
• 1975: Honor pułku (Conduct Unbecoming) – mjr Alastair Wimbourne
• 1975: Zamach w Sarajewie (Sarajevský atentát / Atentat u Sarajevu) – arcyksiążę Ferdynand
• 1976: Arthur Hailey’s the Moneychangers – Roscoe Heyward
• 1977: Jezus z Nazaretu (Jesus of Nazareth) – Herod Antypas
• 1977: Zniknięcie (The Disappearance) – Deverell
• 1978: Milczący partner (The Silent Partner) – Harry Reikle
• 1979: Morderstwo na zlecenie (Murder by Decree) – Sherlock Holmes
• 1983: Purpura i czerń (The Scarlet and the Black) – Herbert Kappler
• 1987: Bajka o lisku i krasnoludkach (The Gnomes’ Great Adventure) – narrator
• 1988: Nosferatu w Wenecji (Nosferatu a Venezia) – profesor Catalano
• 1991: Star Trek VI: Wojna o pokój (Star Trek VI: The Undiscovered Country) – Chang
• 1992: Malcolm X – Chaplain Gill
• 1993–1994: Madeline (serial animowany) – narrator
• 1994: Wilk (Wolf) – Raymond Alden
• 1995: 12 małp (Twelve Monkeys) – dr Leland Goines
• 1995: Harrison Bergeron – John Klaxon
• 1995: Dolores (Dolores Claiborne) – detektyw John Mackey
• 2000: Norymberga (Nuremberg) – sir David Maxwell Fyfe
• 2000: Dracula 2000 – Abraham Van Helsing
• 2000: American Tragedy – F. Lee Bailey
• 2001: Piękny umysł (A Beautiful Mind) – dr Rosen
• 2004: Aleksander (Alexander) – Arystoteles, nauczyciel Aleksandra
• 2005: Syriana – Dean Whiting
• 2006: Dom nad jeziorem (The Lake House) – Simon Wyler
• 2006: Plan doskonały (Inside Man) – Arthur Case
• 2007: Krzesło reżysera (Man in the Chair) – Flash Madden
• 2009: Ostatnia stacja (The Last Station) – Lew Tołstoj
• 2009: 9 – 1 (głos)
• 2009: Parnassus: Człowiek, który oszukał diabła (Imaginarium of Doctor Parnassus) – dr Parnassus
• 2010: Debiutanci (Beginners) – Hal
• 2011: Dziewczyna z tatuażem (The Girl with the Dragon Tattoo) – Henrik Vanger
• 2014: Fałszerz (The Forger) – Joseph Cutter
• 2014: Elsa & Fred – Fred
• 2014: Jak dogonić szczęście (Hector and the Search for Happiness) – profesor Coreman
• 2015: Niepamięć (Remember) – Zev Guttman
• 2015: Idol (Danny Collins) – Frank Grubman
• 2016: Ostatni pocałunek cesarza (The Exception) – cesarz Wilhelm II Hohenzollern
• 2017: Pierwsza gwiazdka (The Star) – król Herod (głos)
• 2017: Wszystkie pieniądze świata (All the Money in the World) – Jean Paul Getty
• 2018: The Man Who Invented Christmas – Ebenezer Scrooge
• 2018: The Last Full Measure – Frank Pitsenbarger
• 2018: Granice (Boundaries) – Jack Jaconi
• 2019: Na noże – Harlan Thrombey

Nagrody

• Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor drugoplanowy: 2012: Debiutanci
• Złoty Glob Najlepszy aktor drugoplanowy: 2012 Debiutanci
• Nagroda BAFTA Najlepszy aktor drugoplanowy: 2012 Debiutanci
• Nagroda Emmy
  • Najlepszy aktor pierwszoplanowy: w miniserialu lub filmie telewizyjnym: 1977 Arthur Hailey's the Moneychangers
  • Najlepszy narrator: 1994 Madeline

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Christopher Plummer w bazie IMDb (ang.)
• Christopher Plummer w bazie Filmweb
• Christopher Plummer w bazie Notable Names Database (ang.)
• Christopher Plummer w bazie Discogs.com (ang.)