Jack Lemmon

Jack Lemmon

Jack Lemmon (1968)
Imię i nazwisko	John Uhler Lemmon III
Data i miejsce urodzenia	8 lutego 1925 Newton
Data i miejsce śmierci	27 czerwca 2001 Los Angeles
Zawód	aktor, muzyk
Współmałżonek	Cynthia Stone (1950–1956; rozwód) Felicia Farr (1962–2001; jego śmierć)
Lata aktywności	1949–2001
Multimedia w Wikimedia Commons

Jack Lemmon (właśc. John Uhler Lemmon III; ur. 8 lutego 1925 w Newton, zm. 27 czerwca 2001 w Los Angeles) – amerykański aktor i muzyk, znany zarówno z ról dramatycznych, jak i komediowych^[1].

Przez prawie 50 lat kariery wystąpił w około 80 filmach fabularnych, zarówno komediach, jak i dramatach. Dwukrotnie nagrodzony Oscarem; za drugoplanową rolę w filmie Mister Roberts (1955) i pierwszoplanową w filmie Ocalić tygrysa (1973) oraz dwukrotny laureat nagrody na festiwalu w Cannes.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Newton w Massachusetts w rodzinie rzymskokatolickiej jako syn Mildred Burgess LaRue „Millie” Noel Lemmon i Johna Uhlera Lemmona II, prezesa firmy produkującej pączki^[2][3]. Jego rodzina była pochodzenia irlandzkiego, szkockiego, niemieckiego, francuskiego, holenderskiego i walijskiego^[4]. Uczęszczał do szkoły podstawowej John Ward Elementary School i Rivers School w Weston. Często źle się czuł jako dziecko, zanim skończył 10 lat, przeszedł trzy znaczące operacje na uszy. Zanim skończył 12 lat, spędził dwa lata w szpitalu. W 1943 ukończył Phillips Academy w Andover^[5]. W czasie II wojny światowej służył w United States Navy^[6]. W 1947 został absolwentem Harvard College przy Uniwersytecie Harvarda w Cambridge^[5].

W 1947 studiował aktorstwo pod okiem trenerki Uty Hagen w HB Studio w Nowym Jorku^[7]. Był także pianistą, który trenował w wieku 14 lat i nauczył się grać ze słuchu. Przez rok w Nowym Jorku pracował nieodpłatnie jako kelner i mistrz ceremonii w barze Old Knick na Second Avenue na Manhattanie. Grał również na pianinie w sali.

Kariera

W 1948 po raz pierwszy trafił na mały ekran jako Fred Stevens w serialu CBS Studio One. Rok później zadebiutował na kinowym ekranie w roli tynkarza w komedii Michaela Curtiza The Lady Takes a Sailor (1949) z udziałem Jane Wyman, Eve Arden i Toma Tully. Po tym, jak Lemmon na Broadwayu dostał główną rolę Leo Davisa w komedii Serwis pokojowy (1953)^[8], łowca talentów dla Columbia Pictures przekonał go, by zamiast tego spróbował rozpocząć karierę w Hollywood^[9].

Został szybko dostrzeżony w roli filmowca Pete’a Shepparda w komedii romantycznej George’a Cukora To może się zdarzyć każdemu (It Should Happen to You, 1954) z Judy Holliday. Jako Frank Thurlowe Pulver w komediodramacie wojennym CinemaScope Mister Roberts (1955), przy którym pracowało trzech reżyserów: John Ford, Mervyn LeRoy i Joshua Logan, otrzymał Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego. Za kreację prezesa podupadającej firmy odzieżowej, Harry’ego Stonera, który przeżywa kryzys wieku średniego w dramacie Johna G. Avildsena Ocalić tygrysa (1973), zdobył Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego.

Był ulubionym aktorem reżysera Billy’ego Wildera. Lemmon zagrał w 7 jego filmach: Pół żartem, pół serio (1959), Garsoniera (1960), Słodka Irma (1963), Szczęście Harry’ego (1966), Avanti! (1972), Strona tytułowa (1974), Najlepszy kumpel (1981).

Życie prywatne

7 maja 1950 poślubił Cynthię Boyd Stone, z którą miał syna Christophera (ur. 22 czerwca 1954). 4 grudnia 1956 doszło do rozwodu. 17 sierpnia 1962 ożenił się z aktorką Felicią Farr. Mieli córkę Courtney (ur. 7 stycznia 1966), której ojcem chrzestnym został Billy Wilder.

Śmierć

Zmarł 27 czerwca 2001 w Los Angeles w wieku 76 lat na raka jelita grubego^[10].

Filmografia

• To może zdarzyć się każdemu (1954) jako Pete Sheppard
• Moja siostra Eileen (1955) jako Robert Baker
• Mister Roberts (1955) jako Ensign Frank T. Pulver
• Ogień pod pokładem (1957) jako Tony
• Czarna magia na Manhattanie (1958) jako Nicky Holroyd
• Kowboj (1958) jako Frank Harris
• Pół żartem, pół serio (1959) jako Jerry
• Garsoniera (1960) jako Calvin C. Baxter
• Dni wina i róż (1962) jako Joe Clay
• Urocza gospodyni (1962) jako William Gridley
• Słodka Irma (1963) jako Nestor Patou/Lord X
• Zamieńmy się mężami (1964) jako Sam Bissel
• Jak zamordować własną żonę (1965) jako Stanley Ford
• Wielki wyścig (1965) jako prof. Fate/książę Hapnick
• Szczęście Harry’ego (1966) jako Harry Hinkle
• Dziwna para (1968) jako Felix Unger
• Kwietniowe szaleństwa (1969) jako Howard Brubaker
• Za miastem (1970) jako George Kellerman
• Kotch (1971) jako śpiący pasażer autobusu (także reżyseria)
• Avanti! (1972) jako Wendell Armbruster
• Ocalić tygrysa (1973) jako Harry Stoner
• Strona tytułowa (1974) jako Hildy Johnson
• Więzień Drugiej Alei (1975) jako Mel Edison
• Port lotniczy ’77 (1977) jako Don Gallagher
• Chiński syndrom (1979) jako Jack Godell
• Haracz (1980; znany także pod tytułem Dar) jako Scottie Templeton
• Najlepszy kumpel (1981) jako Victor Clooney
• Zaginiony (1982) jako Ed Horman
• Makaroniarze (1985) jako Robert Traven
• Takie jest życie (1986) jako Harvey Farichild
• Tato (1989) jako Jake Tremont
• JFK (1991) jako Jack Martin
• Gracz (1992) – gra siebie samego
• Glengarry Glen Ross (1992) jako Shelley Levene
• Na skróty (1993) jako Paul Finnigan
• Dwaj zgryźliwi tetrycy (1993) jako John Gustafson
• Harfa traw (1995) jako Morris Ritz
• Jeszcze bardziej zgryźliwi tetrycy (1995) jako John Gustafson
• Obywatele prezydenci (1996) jako Russel P. Kramer
• Zbrodnia nie ukarana (1996) jako Max Mueller/Karl Luger
• Hamlet (1996) jako Marcellus
• Morska przygoda (1997) jako Herb Sullivan
• Dziwna para II (1998) jako Felix Unger
• Daleka droga do domu (1998) jako Thomas Gerrin
• Kto sieje wiatr (1999) jako Henry Drummond
• Wtorki z Morriem (1999) jako Morrie Schwartz
• Nazywał się Bagger Vance (2000) jako stary Hardy Greaves (tylko głos)/narrator

Nagrody

• Nagroda Akademii Filmowej
  • 1956: Mister Roberts (Najlepszy Aktor Drugoplanowy)
  • 1973: Ocalić tygrysa (Najlepszy Aktor Pierwszoplanowy)
• Złoty Glob 1973: Avanti! (Najlepszy aktor w komedii lub musicalu)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Jack Lemmon w bazie IMDb (ang.)
• Jack Lemmon w bazie Notable Names Database (ang.)
• Jack Lemmon w bazie Filmweb
• Jack Lemmon w bazie Discogs.com (ang.)