Syukuro Manabe

Państwo działania

Japonia

Data urodzenia

21 września 1931

Specjalność: fizyka, klimatologia, meteorologia

Alma Mater

Uniwersytet Tokijski

Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki

Multimedia w Wikimedia Commons

Syukuro Manabe (jap. 真鍋淑郎 Manabe Shukurō; ur. 21 września 1931^[1] w prefekturze Ehime) – japoński fizyk, klimatolog i meteorolog z Uniwersytetu Princeton, laureat Nagrody Nobla w 2021, którą otrzymał „za fizyczne modelowanie klimatu Ziemi, ilościowe określanie zmienności i wiarygodne przewidywanie globalnego ocieplenia”^[2]

Życiorys

Absolwent Uniwersytetu Tokijskiego. Po przyjeździe do USA w 1958 roku został naukowcem w General Circulation Research Section of the U.S. Weather Bureau, obecnie Geophysical Fluid Dynamics Laboratory (GFDL), w National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). Znany jest z badań nad globalnym ociepleniem spowodowanym wzrostem emisji dwutlenku węgla^[3].

Nagrody i wyróżnienia

1992: Medal Carla-Gustafa Rossby^[4]
1995: Nagroda Asahi^[5]
2018: Nagroda Crafoorda^[6]
2021: Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki^[2]

Przypisy

↑ Manabe Syukuro, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-03-30] .
↑ ^a ^b The Nobel Prize in Physics 2021 [online], NobelPrize.org [dostęp 2021-10-05] (ang.).
↑ 真鍋淑郎. VOYAGE MARKETING, Inc.. [dostęp 2021-10-05]. (jap.).
↑ Search Past Award & Honors Recipients [online], American Meteorological Society [dostęp 2021-10-06] (ang.).
↑ The Asahi Prize [online], Asahi Shimbun [dostęp 2021-10-06] (jap.).
↑ Two legendary climate researchers receive this year’s Crafoord Prize [online], The Crafoord Prize, 18 stycznia 2018 [dostęp 2021-10-06] (ang.).

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki

XX wiek	1901: Röntgen 1902: Lorentz, Zeeman 1903: Becquerel, P. Curie, M. Curie 1904: Rayleigh 1905: Lenard 1906: Thomson 1907: Michelson 1908: Lippmann 1909: Marconi, Braun 1910: van der Waals 1911: Wien 1912: Dalén 1913: Kamerlingh Onnes 1914: von Laue 1915: W.L. Bragg, W.H. Bragg 1917: Barkla 1918: Planck 1919: Stark 1920: Guillaume 1921: Einstein 1922: N. Bohr 1923: Millikan 1924: Siegbahn 1925: Franck, Hertz 1926: Perrin 1927: Compton, Wilson 1928: Richardson 1929: de Broglie 1930: Raman 1932: Heisenberg 1933: Schrödinger, Dirac 1935: Chadwick 1936: Hess, Anderson 1937: Davisson, Thomson 1938: Fermi 1939: Lawrence 1943: Stern 1944: Rabi 1945: Pauli 1946: Bridgman 1947: Appleton 1948: Blackett 1949: Yukawa 1950: Powell 1951: Cockcroft, Walton 1952: Bloch, Purcell 1953: Zernike 1954: Born, Bothe 1955: Lamb, Kusch 1956: Shockley, Bardeen, Brattain 1957: Yang, T.D. Lee 1958: Czerenkow, Frank, Tamm 1959: Segrè, Chamberlain 1960: Glaser 1961: Hofstadter, Mössbauer 1962: Landau 1963: Wigner, Goeppert-Mayer, J. Hans D. Jensen 1964: Townes, Basow, Prochorow 1965: Tomonaga, Schwinger, Feynman 1966: Kastler 1967: Bethe 1968: Alvarez 1969: Gell-Mann 1970: Alfvén, Néel 1971: Gabor 1972: Bardeen, Cooper, Schrieffer 1973: Esaki, Giaever, Josephson 1974: Ryle, Hewish 1975: A. Bohr, Mottelson, Rainwater 1976: Richter, Ting 1977: Anderson, Mott, van Vleck 1978: Kapica, Penzias, Wilson 1979: Glashow, Salam, Weinberg 1980: Cronin, Fitch 1981: Bloembergen, Schawlow, Siegbahn 1982: Wilson 1983: Chandrasekhar, Fowler 1984: Rubbia, van der Meer 1985: von Klitzing 1986: Ruska, Binnig, Rohrer 1987: Bednorz, Müller 1988: Lederman, Schwartz, Steinberger 1989: Ramsey, Dehmelt, Paul 1990: Friedman, Kendall, Taylor 1991: de Gennes 1992: Charpak 1993: Hulse, Taylor 1994: Brockhouse, Shull 1995: Perl, Reines 1996: D. Lee, Osheroff, Richardson 1997: Chu, Cohen-Tannoudji, Phillips 1998: Laughlin, Störmer, Tsui 1999: 't Hooft, Veltman 2000: Ałfiorow, Kroemer, Kilby
XXI wiek	2001: Cornell, Ketterle, Wieman 2002: Davis Jr., Koshiba, Giacconi 2003: Abrikosow, Ginzburg, Leggett 2004: Gross, Politzer, Wilczek 2005: Glauber, Hall, Hänsch 2006: Mather, Smoot 2007: Fert, Grünberg 2008: Nambu, Kobayashi, Maskawa 2009: Kao, Boyle, Smith 2010: Gejm, Nowosiołow 2011: Perlmutter, Schmidt, Riess 2012: Haroche, Wineland 2013: Englert, Higgs 2014: Akasaki, Amano, Nakamura 2015: Kajita, McDonald 2016: Thouless, Haldane, Kosterlitz 2017: Weiss, Barish, Thorne 2018: Ashkin, Mourou, Strickland 2019: Peebles, Mayor, Queloz 2020: Penrose, Genzel, Ghez 2021: Manabe, Hasselmann, Parisi 2022: Aspect, Clauser, Zeilinger 2023: Agostini, Krausz, L’Huillier

XX wiek

1901: Röntgen
1902: Lorentz, Zeeman
1903: Becquerel, P. Curie, M. Curie
1904: Rayleigh
1905: Lenard
1906: Thomson
1907: Michelson
1908: Lippmann
1909: Marconi, Braun
1910: van der Waals
1911: Wien
1912: Dalén
1913: Kamerlingh Onnes
1914: von Laue
1915: W.L. Bragg, W.H. Bragg
1917: Barkla
1918: Planck
1919: Stark
1920: Guillaume
1921: Einstein
1922: N. Bohr
1923: Millikan
1924: Siegbahn
1925: Franck, Hertz
1926: Perrin
1927: Compton, Wilson
1928: Richardson
1929: de Broglie
1930: Raman
1932: Heisenberg
1933: Schrödinger, Dirac
1935: Chadwick
1936: Hess, Anderson
1937: Davisson, Thomson
1938: Fermi
1939: Lawrence
1943: Stern
1944: Rabi
1945: Pauli
1946: Bridgman
1947: Appleton
1948: Blackett
1949: Yukawa
1950: Powell
1951: Cockcroft, Walton
1952: Bloch, Purcell
1953: Zernike
1954: Born, Bothe
1955: Lamb, Kusch
1956: Shockley, Bardeen, Brattain
1957: Yang, T.D. Lee
1958: Czerenkow, Frank, Tamm
1959: Segrè, Chamberlain
1960: Glaser
1961: Hofstadter, Mössbauer
1962: Landau
1963: Wigner, Goeppert-Mayer, J. Hans D. Jensen
1964: Townes, Basow, Prochorow
1965: Tomonaga, Schwinger, Feynman
1966: Kastler
1967: Bethe
1968: Alvarez
1969: Gell-Mann
1970: Alfvén, Néel
1971: Gabor
1972: Bardeen, Cooper, Schrieffer
1973: Esaki, Giaever, Josephson
1974: Ryle, Hewish
1975: A. Bohr, Mottelson, Rainwater
1976: Richter, Ting
1977: Anderson, Mott, van Vleck
1978: Kapica, Penzias, Wilson
1979: Glashow, Salam, Weinberg
1980: Cronin, Fitch
1981: Bloembergen, Schawlow, Siegbahn
1982: Wilson
1983: Chandrasekhar, Fowler
1984: Rubbia, van der Meer
1985: von Klitzing
1986: Ruska, Binnig, Rohrer
1987: Bednorz, Müller
1988: Lederman, Schwartz, Steinberger
1989: Ramsey, Dehmelt, Paul
1990: Friedman, Kendall, Taylor
1991: de Gennes
1992: Charpak
1993: Hulse, Taylor
1994: Brockhouse, Shull
1995: Perl, Reines
1996: D. Lee, Osheroff, Richardson
1997: Chu, Cohen-Tannoudji, Phillips
1998: Laughlin, Störmer, Tsui
1999: 't Hooft, Veltman
2000: Ałfiorow, Kroemer, Kilby

XXI wiek

Laureaci Nagrody Crafoorda

XX wiek	1982 (matematyka) Władimir I. Arnold i Louis Nirenberg 1983 (geologia) Edward N. Lorenz 1984 (biologia) Daniel H. Janzen 1985 (astronomia) Lyman Spitzer Jr. 1986 (geologia) Claude J. Allegre i Gerald J. Wasserburg 1987 (biologia) Eugene Odum i Howard T. Odum 1988 (matematyka) Pierre Deligne i Alexander Grothendieck 1989 (astronomia) James Van Allen 1990 (biologia) Paul R. Ehrlich i Edward O. Wilson 1991 (astronomia) Allan Rex Sandage 1992 (biologia) Adolf Seilacher 1993 (biologia) William D. Hamilton i Seymour Benzer 1994 (matematyka) Simon Donaldson i Shing-Tung Yau 1995 (nauki o Ziemi) Willi Dansgaard i N. Shackleton 1996 (biologia) Robert May 1997 (astronomia) F. Hoyle, Edwin Salpeter i Don L. Anderson 1998 (geologia) Don L. Anderson i Adam M. Dziewoński 1999 (biologia) Ernst Mayr, John M. Smithoraz, George C. Williams 2000 (biologia) Marc Feldmann i Ravinder N. Maini
XXI wiek	2001 (matematyka) Alain Connes 2002 (geologia) Dan P. McKenzie 2003 (biologia) Carl R. Woese 2004 (nauki przyrodnicze) Eugene C. Butcher i Timothy A. Springer 2005 (astronomia) James Gunn, James Peebles i Martin Rees 2006 (geologia) Wallace S. Broecker 2007 (biologia) Robert Trivers 2008 (astronomia) Raszyd Siuniajew, (matematyka): Maksym Koncewicz i Edward Witten 2009 (nauki przyrodnicze) Charles Dinarello, Tadamitsu Kishimoto i Toshio Hirano 2010 (geologia) Walter Munk 2011 (biologia) Ilkka Hanski 2012 (astronomia) Reinhard Genzel i Andrea Ghez; (matematyka) Jean Bourgain i Terence Tao 2013 (genetyka) Peter K. Gregersen, Lars Klareskog i Robert J. Winchester 2014 (nauki o Ziemi) Peter Molnar 2015 (biologia) Richard Lewontin i Tomoko Ohta 2016 (astronomia) Roy P. Kerr i Roger Blandford; (matematyka) Yakov Eliashberg 2017 (medycyna) Shimon Sakaguchi, Fred Ramsdell i Alexander Rudensky 2018 (nauki o Ziemi) Syukuro Manabe i Susan Solomon 2019 (biologia) Sallie W. Chisholm 2020 (astronomia) Eugene N. Parker; (matematyka) Enrico Bombieri

XX wiek

1982 (matematyka) Władimir I. Arnold i Louis Nirenberg
1983 (geologia) Edward N. Lorenz
1984 (biologia) Daniel H. Janzen
1985 (astronomia) Lyman Spitzer Jr.
1986 (geologia) Claude J. Allegre i Gerald J. Wasserburg
1987 (biologia) Eugene Odum i Howard T. Odum
1988 (matematyka) Pierre Deligne i Alexander Grothendieck
1989 (astronomia) James Van Allen
1990 (biologia) Paul R. Ehrlich i Edward O. Wilson
1991 (astronomia) Allan Rex Sandage
1992 (biologia) Adolf Seilacher
1993 (biologia) William D. Hamilton i Seymour Benzer
1994 (matematyka) Simon Donaldson i Shing-Tung Yau
1995 (nauki o Ziemi) Willi Dansgaard i N. Shackleton
1996 (biologia) Robert May
1997 (astronomia) F. Hoyle, Edwin Salpeter i Don L. Anderson
1998 (geologia) Don L. Anderson i Adam M. Dziewoński
1999 (biologia) Ernst Mayr, John M. Smithoraz, George C. Williams
2000 (biologia) Marc Feldmann i Ravinder N. Maini

XXI wiek

2001 (matematyka) Alain Connes
2002 (geologia) Dan P. McKenzie
2003 (biologia) Carl R. Woese
2004 (nauki przyrodnicze) Eugene C. Butcher i Timothy A. Springer
2005 (astronomia) James Gunn, James Peebles i Martin Rees
2006 (geologia) Wallace S. Broecker
2007 (biologia) Robert Trivers
2008 (astronomia) Raszyd Siuniajew, (matematyka): Maksym Koncewicz i Edward Witten
2009 (nauki przyrodnicze) Charles Dinarello, Tadamitsu Kishimoto i Toshio Hirano
2010 (geologia) Walter Munk
2011 (biologia) Ilkka Hanski
2012 (astronomia) Reinhard Genzel i Andrea Ghez; (matematyka) Jean Bourgain i Terence Tao
2013 (genetyka) Peter K. Gregersen, Lars Klareskog i Robert J. Winchester
2014 (nauki o Ziemi) Peter Molnar
2015 (biologia) Richard Lewontin i Tomoko Ohta
2016 (astronomia) Roy P. Kerr i Roger Blandford; (matematyka) Yakov Eliashberg
2017 (medycyna) Shimon Sakaguchi, Fred Ramsdell i Alexander Rudensky
2018 (nauki o Ziemi) Syukuro Manabe i Susan Solomon
2019 (biologia) Sallie W. Chisholm
2020 (astronomia) Eugene N. Parker; (matematyka) Enrico Bombieri