Michel Mayor

Michel Gustave Édouard Mayor

Michel Mayor, 2012

Państwo działania

Szwajcaria

Data i miejsce urodzenia

12 stycznia 1942
Échallens

profesor

Specjalność: astronomia

Uczelnia

Uniwersytet Genewski

Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki
Nagroda Wolfa
Nagroda Kioto

Multimedia w Wikimedia Commons

Cytaty w Wikicytatach

Strona internetowa

Michel Gustave Édouard Mayor (ur. 12 stycznia 1942 w Échallens^[1]) – szwajcarski astronom, profesor na wydziale astronomii na Uniwersytecie Genewskim. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2019 roku.

Życiorys

Studiował fizykę na Uniwersytecie w Lozannie, w 1971 roku uzyskał stopień doktora astronomii na Uniwersytecie w Genewie. Pracował w licznych ośrodkach astronomicznych, m.in. Europejskim Obserwatorium Południowym.

W 1995 roku odkrył, wraz z Didierem Quelozem, pozasłoneczną planetę 51 Pegasi b, pierwszą planetę okrążającą podobną do Słońca gwiazdę 51 Pegasi.

W 2007 roku wchodził w skład grupy badawczej, która odkryła Gliese 581 c. W 2009 roku kierował zespołem astronomów, który dokonał odkrycia Gliese 581 e, najlżejszej znanej wówczas planety pozasłonecznej.

Nagrody

W 1998 roku przyznano mu nagrodę Prix Jules-Janssen. W 2005 roku został laureatem Nagrody Shawa, a w 2010 roku otrzymał Medal Karla Schwarzschilda^[2].

W 2015 roku został uhonorowany Złotym Medalem Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego. W tym samym roku został też laureatem Nagrody Kioto w dziedzinie nauk podstawowych^[3].

8 października 2019 roku, wspólnie z Didierem Quelozem, został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie egzoplanety orbitującej wokół gwiazdy typu słonecznego. Otrzymali za to połowę nagrody, druga połowa przypadła Jamesowi Peeblesowi^[4].

Przypisy

↑ Mayor Michel, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-03-31] .
↑ Astronomische Gesellschaft – Preisträger der Karl-Schwarzschild-Medaille. [dostęp 2012-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-22)]. (niem.).
↑ Michel Mayor. Kyoto Prize. [dostęp 2018-10-01]. (ang.).
↑ Press Release: The Nobel Prize in Physics 2019. Nobel Foundation, 2019-10-08. [dostęp 2019-10-08]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Biografia

Laureaci Prix Jules-Janssen

XIX wiek	1897: Camille Flammarion 1898: Samuel Pierpont Langley 1899: Auguste Charlois 1900: Pierre Puiseux
XX wiek	1901: Joseph Joachim Landerer, Thomas David Anderson, Henri Chrétien 1902: Sylvie Camille Flammarion 1903: Michel Giacobini 1904: Percival Lowell 1905: Josep Comas Solà 1906: Edward Emerson Barnard 1907: Milan Rastislav Štefánik 1908: Edward Charles Pickering 1909: William Henry Pickering 1910: Philip Herbert Cowell, Andrew Claude de la Cherois Crommelin 1911: Jean Bosler 1912: Max Wolf 1913: Alphonse Louis Nicolas Borrelly 1914: Annibale Riccò 1915–16: nie przyznano 1917: George Ellery Hale 1918: G. Raymond 1919: Guillaume Bigourdan 1920: Henri-Alexandre Deslandres 1921: René Jarry-Desloges 1922: Albert Abraham Michelson 1923: Aymar de la Baume Pluvinel 1924: George Willis Ritchey 1925: Eugène Michel Antoniadi 1926: Walter Sydney Adams 1927: Gustave-Auguste Ferrié 1928: Arthur Stanley Eddington 1929: Charles Fabry 1930: Robert Esnault-Pelterie 1931: Albert Einstein 1932: Bernard Lyot 1933: Harlow Shapley 1934: Willem de Sitter 1935: Ernest Esclangon 1936: Georges Lemaître 1937: Giorgio Abetti 1938: Jules Baillaud 1939: A. Arnulf 1940–44: nie przyznano 1945: Harold Spencer Jones 1946: Charles Maurain, Fernand Baldet 1947: Jan Hendrik Oort 1948: Lucien Henri d'Azambuja 1949: Bertil Lindblad 1950: André-Louis Danjon 1951: Gerard Peter Kuiper 1952: Frederick John Marrian Stratton 1953: André Couder 1954: Otto Struve 1955: André Lallemand 1956: Wiktor Ambarcumian 1957: Daniel Chalonge 1958: Pol Swings 1959: Charles Fehrenbach 1960: Albert Edward Whitford 1961: J. Coulomb 1962: Otto Heckmann 1963: Jean Dufay 1964: Guglielmo Righini 1965: Jean-François Denisse 1966: Marcel Gilles Jozef Minnaert 1967: Jean-Claude Pecker 1968: Karl-Otto Kiepenheuer 1969: Nicolas Stoyko 1970: Martin Schwarzschild 1971: Jean Rösch 1972: Donald Harry Sadler 1973: Évry Schatzman 1974: Walter Ernst Fricke 1975: Pierre Lacroute 1976: Donald Howard Menzel 1977: James Lequeux 1978: Adriaan Blaauw 1979: Jean Kovalevsky 1980: Lyman Spitzer 1981: G. Courtés 1982: Peter van de Kamp 1983: Jacques Lévy, Charles Bertaud 1984: Cornelis de Jager 1985: Paul Muller 1986: Marcel Golay 1987: Jean Delhaye 1988: Gérard de Vaucouleurs 1989: nie przyznano 1990: Herbert Friedmann 1991: Pierre Mein 1992: Luboš Perek 1993: Audouin Dollfus 1994: Edith Alice Müller 1995: François Roddier 1996: Michael Perryman 1997: Elizabeth Nesme, Serge Koutchmy 1998: Michel Mayor 1999: Pierre Léna 2000: Reinhard Genzel
XXI wiek	2001: Roger Cayrel 2002: Armand H. Delsemme 2003: Jean-Paul Zahn 2004: Jayant Narlikar 2005: Roger-Maurice Bonnet 2006: Owen Gingerich 2007: Thérèse Encrenaz, Paul Couteau 2008: Jan Stenflo 2009: Catherine Cesarsky 2010: Carlton Pennypacker 2011: Roger Ferlet 2012: Jay Pasachoff 2013: Suzanne Débarbat 2014: Rafael Rebolo López 2015: Suzy Collin–Zahn 2016: John Leibacher 2017: Françoise Combes 2018: Alessandro Morbidelli 2019: Hubert Reeves 2020: Ewine van Dishoeck 2021: Jean-Pierre Luminet

Laureaci Nagrody Shawa w dziedzinie astronomii

2004: James Peebles
2005: Geoffrey Marcy, Michel Mayor
2006: Saul Perlmutter, Adam Riess, Brian Schmidt
2007: Peter Goldreich
2008: Reinhard Genzel
2009: Frank Hsia-San Shu
2010: Charles L. Bennett, Lyman Page, David Spergel
2011: Enrico Costa, Gerald Fishman
2012: David Jewitt, Jane Luu
2013: Steven Balbus, John F. Hawley
2014: Daniel Eisenstein, Shaun Cole, John A. Peacock
2015: William J. Borucki
2016: Rainer Weiss, Kip Thorne, Ronald Drever
2017: Simon White
2018: Jean-Loup Puget
2019: Edward C. Stone
2020: Roger D. Blandford
2021: Victoria M. Kaspi, Chryssa Kouveliotou
2022: Lennart Lindegren, Michael Perryman
2023: Matthew Bailes, Duncan Lorimer, Maura McLaughlin

Laureaci Medalu Karla Schwarzschilda

XX wiek	1959: Martin Schwarzschild 1963: Charles Fehrenbach 1968: Maarten Schmidt 1969: Bengt Strömgren 1971: Antony Hewish 1972: Jan H. Oort 1974: Cornelis de Jager 1975: Lyman Spitzer 1977: Wilhelm Becker 1978: George B. Field 1980: Ludwig Biermann 1981: Bohdan Paczyński 1982: Jean Delhaye 1983: Donald Lynden-Bell 1984: Daniel M. Popper 1985: Edwin E. Salpeter 1986: Subrahmanyan Chandrasekhar 1987: Lodewijk Woltjer 1989: Martin J. Rees 1990: Eugene N. Parker 1992: Fred Hoyle 1993: Raymond Wilson 1994: Joachim Trümper 1995: Hendrik Christoffel van de Hulst 1996: Kip Thorne 1997: Joseph H. Taylor Jr. 1998: Peter A. Strittmatter 1999: Jeremiah P. Ostriker 2000: Roger Penrose
XXI wiek	2001: Keiichi Kodaira 2002: Charles Townes 2003: Erika Boehm-Vitense 2004: Riccardo Giacconi 2005: Gustav Andreas Tammann 2007: Rudolf Kippenhahn 2008: Rashid Sunyaev 2009: Rolf-Peter Kudritzki 2010: Michel Mayor 2011: Reinhard Genzel 2012: Sandra Faber 2013: Karl-Heinz Rädler 2014: Margaret Geller 2015: Immo Appenzeller 2016: Robert Williams 2017: Richard Wielebinski 2018: Andrzej Udalski 2019: Ewine van Dishoeck 2020: Friedrich-Karl Thielemann 2021: Jocelyn Bell Burnell 2022: Hans-Thomas Janka

XX wiek

1959: Martin Schwarzschild
1963: Charles Fehrenbach
1968: Maarten Schmidt
1969: Bengt Strömgren
1971: Antony Hewish
1972: Jan H. Oort
1974: Cornelis de Jager
1975: Lyman Spitzer
1977: Wilhelm Becker
1978: George B. Field
1980: Ludwig Biermann
1981: Bohdan Paczyński
1982: Jean Delhaye
1983: Donald Lynden-Bell
1984: Daniel M. Popper
1985: Edwin E. Salpeter
1986: Subrahmanyan Chandrasekhar
1987: Lodewijk Woltjer
1989: Martin J. Rees
1990: Eugene N. Parker
1992: Fred Hoyle
1993: Raymond Wilson
1994: Joachim Trümper
1995: Hendrik Christoffel van de Hulst
1996: Kip Thorne
1997: Joseph H. Taylor Jr.
1998: Peter A. Strittmatter
1999: Jeremiah P. Ostriker
2000: Roger Penrose

XXI wiek

2001: Keiichi Kodaira
2002: Charles Townes
2003: Erika Boehm-Vitense
2004: Riccardo Giacconi
2005: Gustav Andreas Tammann
2007: Rudolf Kippenhahn
2008: Rashid Sunyaev
2009: Rolf-Peter Kudritzki
2010: Michel Mayor
2011: Reinhard Genzel
2012: Sandra Faber
2013: Karl-Heinz Rädler
2014: Margaret Geller
2015: Immo Appenzeller
2016: Robert Williams
2017: Richard Wielebinski
2018: Andrzej Udalski
2019: Ewine van Dishoeck
2020: Friedrich-Karl Thielemann
2021: Jocelyn Bell Burnell
2022: Hans-Thomas Janka

Laureaci Nagrody Kioto (nauki podstawowe)

Nauki biologiczne	George Evelyn Hutchinson (1986) Jane Goodall (1990) William Donald Hamilton (1993) Daniel H. Janzen (1997) John Maynard Smith (2001) Simon Asher Levin (2005) Peter i Rosemary Grantowie (2009) Masatoshi Nei (2013) Graham Farquhar (2017) Bryan Grenfell (2022)
Nauki matematyczne	Claude E. Shannon (1985) Izrail Gelfand (1989) André Weil (1994) Kiyoshi Itō (1998) Michaił Gromow (2002) Hirotugu Akaike (2006) László Lovász (2010) Edward Witten (2014) Masaki Kashiwara (2018) Elliott Lieb (2023)
Ziemia i wiedza o planetach, astronomia i astrofizyka	Jan Oort (1987) Edward Norton Lorenz (1991) Chūshirō Hayashi (1995) Walter Heinrich Munk (1999) Eugene Newman Parker (2003) Hirō Kanamori (2007) Raszyd Siuniajew (2011) Michel Mayor (2015) James Gunn (2019)
Nauki przyrodnicze	Yasutomi Nishizuka (1992) Mario Renato Capecchi (1996) Walter Gehring (2000) Alfred G. Knudson (2004) Anthony James Pawson (2008) Yoshinori Ōsumi (2012) Tasuku Honjo (2016) Robert Roeder (2021)
Kognitywistyka	Noam Chomsky (1988)

Laureaci Złotego Medalu Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego (XXI wiek)

2001: Hermann Bondi, Henry Rishbeth
2002: Leon Mestel, J. A. Jacobs
2003: John Bahcall, David Gubbins
2004: Jeremiah Ostriker, Grenville Turner
2005: Margaret Burbidge, Geoffrey Burbidge, Carole Jordan
2006: Simon White, Steven Cowley
2007: John L. Culhane, Nigel O. Weiss
2008: Joseph Silk, B. Kennett
2009: David Williams, Eric Priest
2010: Douglas Gough, John Woodhouse
2011: Richard Ellis, Eberhard Gruen
2012: Andy Fabian, John Brown
2013: Roger Blandford, Chris Chapman
2014: Carlos Frenk, John Zarnecki
2015: Michel Mayor, Mike Lockwood
2016: John D. Barrow, Philip England
2017: Nick Kaiser, Michele Dougherty
2018: James Hough, Robert White
2019: Robert Kennicutt, Margaret Kivelson
2020: Sandra Moore Faber, Yvonne Elsworth
2022: George Efstathiou

Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie fizyki

XX wiek	1978: Chien-Shiung Wu 1979: George Eugene Uhlenbeck, Giuseppe Occhialini 1980: Michael E. Fisher, Leo P. Kadanoff, Kenneth G. Wilson 1981: Freeman J. Dyson, Gerardus ’t Hooft, Victor F. Weisskopf 1982: Leon Max Lederman, Martin Perl 1983/1984: Erwin L. Hahn, Peter B. Hirsch, Theodore H. Maiman 1984/1985: Conyers Herring, Philippe Nozieres 1986: Mitchell J. Feigenbaum, Albert J. Libchaber 1987: Herbert Friedman, Bruno B. Rossi, Riccardo Giacconi 1988: Roger Penrose, Stephen Hawking 1989: nie przyznano 1990: Pierre-Gilles de Gennes, David J. Thouless 1991: Maurice Goldhaber, Valentine L. Telegdi 1992: Joseph H. Taylor Jr. 1993: Benoît Mandelbrot 1994/1995: Witalij Ginzburg, Yoichiro Nambu 1995/1996: nie przyznano 1997: John Archibald Wheeler 1998: Jakir Aharonow, sir Michael V. Berry 1999: Dan Szechtman 2000: Raymond Davis, Masatoshi Koshiba
XXI wiek	2001: nie przyznano 2002/3: Bertrand I. Halperin, Anthony J. Leggett 2004: Robert Brout, Francois Englert, Peter W. Higgs 2005: Daniel Kleppner 2006/2007: Albert Fert, Peter Grünberg 2008/2009: nie przyznano 2010: John Clauser, Alain Aspect, Anton Zeilinger 2011: Maximilian Haider, Harald Rose, Knut Urban 2012: Ja’akow Bekenstein 2013: Peter Zoller, Ignacio Cirac 2014: nie przyznano 2015: James D. Bjorken, Robert P. Kirshner 2016: Josef Imry 2017: Michel Mayor, Didier Queloz 2018: Charles Henry Bennett, Gilles Brassard 2019: nie przyznano 2020: Rafi Bistritzer, Pablo Jarillo-Herrero, Allan MacDonald 2021: Giorgio Parisi 2022: Ferenc Krausz, Paul Corkum, Anne L’Huillier

XX wiek

1978: Chien-Shiung Wu
1979: George Eugene Uhlenbeck, Giuseppe Occhialini
1980: Michael E. Fisher, Leo P. Kadanoff, Kenneth G. Wilson
1981: Freeman J. Dyson, Gerardus ’t Hooft, Victor F. Weisskopf
1982: Leon Max Lederman, Martin Perl
1983/1984: Erwin L. Hahn, Peter B. Hirsch, Theodore H. Maiman
1984/1985: Conyers Herring, Philippe Nozieres
1986: Mitchell J. Feigenbaum, Albert J. Libchaber
1987: Herbert Friedman, Bruno B. Rossi, Riccardo Giacconi
1988: Roger Penrose, Stephen Hawking
1989: nie przyznano
1990: Pierre-Gilles de Gennes, David J. Thouless
1991: Maurice Goldhaber, Valentine L. Telegdi
1992: Joseph H. Taylor Jr.
1993: Benoît Mandelbrot
1994/1995: Witalij Ginzburg, Yoichiro Nambu
1995/1996: nie przyznano
1997: John Archibald Wheeler
1998: Jakir Aharonow, sir Michael V. Berry
1999: Dan Szechtman
2000: Raymond Davis, Masatoshi Koshiba

XXI wiek

2001: nie przyznano
2002/3: Bertrand I. Halperin, Anthony J. Leggett
2004: Robert Brout, Francois Englert, Peter W. Higgs
2005: Daniel Kleppner
2006/2007: Albert Fert, Peter Grünberg
2008/2009: nie przyznano
2010: John Clauser, Alain Aspect, Anton Zeilinger
2011: Maximilian Haider, Harald Rose, Knut Urban
2012: Ja’akow Bekenstein
2013: Peter Zoller, Ignacio Cirac
2014: nie przyznano
2015: James D. Bjorken, Robert P. Kirshner
2016: Josef Imry
2017: Michel Mayor, Didier Queloz
2018: Charles Henry Bennett, Gilles Brassard
2019: nie przyznano
2020: Rafi Bistritzer, Pablo Jarillo-Herrero, Allan MacDonald
2021: Giorgio Parisi
2022: Ferenc Krausz, Paul Corkum, Anne L’Huillier

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki

XX wiek	1901: Röntgen 1902: Lorentz, Zeeman 1903: Becquerel, P. Curie, M. Curie 1904: Rayleigh 1905: Lenard 1906: Thomson 1907: Michelson 1908: Lippmann 1909: Marconi, Braun 1910: van der Waals 1911: Wien 1912: Dalén 1913: Kamerlingh Onnes 1914: von Laue 1915: W.L. Bragg, W.H. Bragg 1917: Barkla 1918: Planck 1919: Stark 1920: Guillaume 1921: Einstein 1922: N. Bohr 1923: Millikan 1924: Siegbahn 1925: Franck, Hertz 1926: Perrin 1927: Compton, Wilson 1928: Richardson 1929: de Broglie 1930: Raman 1932: Heisenberg 1933: Schrödinger, Dirac 1935: Chadwick 1936: Hess, Anderson 1937: Davisson, Thomson 1938: Fermi 1939: Lawrence 1943: Stern 1944: Rabi 1945: Pauli 1946: Bridgman 1947: Appleton 1948: Blackett 1949: Yukawa 1950: Powell 1951: Cockcroft, Walton 1952: Bloch, Purcell 1953: Zernike 1954: Born, Bothe 1955: Lamb, Kusch 1956: Shockley, Bardeen, Brattain 1957: Yang, T.D. Lee 1958: Czerenkow, Frank, Tamm 1959: Segrè, Chamberlain 1960: Glaser 1961: Hofstadter, Mössbauer 1962: Landau 1963: Wigner, Goeppert-Mayer, J. Hans D. Jensen 1964: Townes, Basow, Prochorow 1965: Tomonaga, Schwinger, Feynman 1966: Kastler 1967: Bethe 1968: Alvarez 1969: Gell-Mann 1970: Alfvén, Néel 1971: Gabor 1972: Bardeen, Cooper, Schrieffer 1973: Esaki, Giaever, Josephson 1974: Ryle, Hewish 1975: A. Bohr, Mottelson, Rainwater 1976: Richter, Ting 1977: Anderson, Mott, van Vleck 1978: Kapica, Penzias, Wilson 1979: Glashow, Salam, Weinberg 1980: Cronin, Fitch 1981: Bloembergen, Schawlow, Siegbahn 1982: Wilson 1983: Chandrasekhar, Fowler 1984: Rubbia, van der Meer 1985: von Klitzing 1986: Ruska, Binnig, Rohrer 1987: Bednorz, Müller 1988: Lederman, Schwartz, Steinberger 1989: Ramsey, Dehmelt, Paul 1990: Friedman, Kendall, Taylor 1991: de Gennes 1992: Charpak 1993: Hulse, Taylor 1994: Brockhouse, Shull 1995: Perl, Reines 1996: D. Lee, Osheroff, Richardson 1997: Chu, Cohen-Tannoudji, Phillips 1998: Laughlin, Störmer, Tsui 1999: 't Hooft, Veltman 2000: Ałfiorow, Kroemer, Kilby
XXI wiek	2001: Cornell, Ketterle, Wieman 2002: Davis Jr., Koshiba, Giacconi 2003: Abrikosow, Ginzburg, Leggett 2004: Gross, Politzer, Wilczek 2005: Glauber, Hall, Hänsch 2006: Mather, Smoot 2007: Fert, Grünberg 2008: Nambu, Kobayashi, Maskawa 2009: Kao, Boyle, Smith 2010: Gejm, Nowosiołow 2011: Perlmutter, Schmidt, Riess 2012: Haroche, Wineland 2013: Englert, Higgs 2014: Akasaki, Amano, Nakamura 2015: Kajita, McDonald 2016: Thouless, Haldane, Kosterlitz 2017: Weiss, Barish, Thorne 2018: Ashkin, Mourou, Strickland 2019: Peebles, Mayor, Queloz 2020: Penrose, Genzel, Ghez 2021: Manabe, Hasselmann, Parisi 2022: Aspect, Clauser, Zeilinger 2023: Agostini, Krausz, L’Huillier

XX wiek