Spółgłoska boczna uderzeniowa dziąsłowa
| Numer IPA | 181 | |||
|---|---|---|---|---|
| ɺ | ||||
| Jednostka znakowa | ɺ | |||
| Unikod | U+027a | |||
| UTF-8 (hex) | c9 ba | |||
| Inne systemy | ||||
| X-SAMPA | l\ | |||
| Kirshenbaum | *<lat> | |||
| IPA Braille↗ | ⠦⠼ | |||
| ||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | ||||
Spółgłoska boczna uderzeniowa dziąsłowa – rodzaj dźwięku mowy, spotykany w niektórych językach. W Międzynarodowym alfabecie fonetycznym jest oznaczana symbolem [ɺ], a w X-SAMPA – symbolem [l\].
Artykulacja
W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ɺ]:
- powietrze jest wydychane z płuc – jest to spółgłoska płucna egresywna
- podniebienie miękkie i języczek blokują wejście do nosa – jest to spółgłoska ustna
- czubek języka dotyka dziąseł – jest to spółgłoska przedniojęzykowo-dziąsłowa
- czubek języka przylega ściśle do dziąseł, ale wydychane powietrze przepływa po bokach języka – jest to spółgłoska boczna.
- kontakt artykulatorów jest bardzo krótki – jest to spółgłoska uderzeniowa
- więzadła głosowe drgają – jest to spółgłoska dźwięczna
Przykłady
| Język | Słowo | IPA | Znaczenie | ||
|---|---|---|---|---|---|
| japoński | 六 roku | [ɺo̞kɯ̟ᵝ] | sześć | [1] | |
| 心 kokoro | [ko̞ko̞ɺo̞] | serce | |||
| kasua | hilila | [hiɺiɺɑ] | ciężki | [2] | |
| pirahã | toogixi | [tòːɺ͡ɺ̼ìʔì] | motyka | ||
| wayuu | püülükü | [pɯːɺɯkɯ] | świnia | ||
Przypisy
- p
- d
- e
Płucne
| wargowe | przedniojęzykowe | tylnojęzykowe | laryngalne | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| dwuwar- gowe | wargowo- zębowe | językowo- wargowe | zębo- we | przednio- językowo- dziąsłowe | zadziąs- łowe | z retroflek- sją | podnie- bienne | miękko- podnie- bienne | języcz- kowe | gardłowe / nagłośniowe | krtaniowe | |||||||||||||||
| nosowe | m̥ | m | ɱ | n̼ | n̥ | n | ɳ̊ | ɳ | ɲ̊ | ɲ | ŋ̊ | ŋ | ɴ | |||||||||||||
| zwarte | p | b | p̪ | b̪ | t̼ | d̼ | t | d | ʈ | ɖ | c | ɟ | k | ɡ | q | ɢ | ʡ | ʔ | ||||||||
| syczące zwarto-szczelinowe | ts | dz | t̠ʃ | d̠ʒ | ʈʂ | ɖʐ | t̠ɕ | d̠ʑ | ||||||||||||||||||
| niesyczące zwarto-szczelinowe | pɸ | bβ | p̪f | b̪v | t̪θ | d̪ð | tɹ̝̊ | dɹ̝ | t̠ɹ̠̊˔ | d̠ɹ̠˔ | cç | ɟʝ | kx | ɡɣ | qχ | ʡʢ | ʔh | |||||||||
| syczące szczelinowe | s | z | ʃ | ʒ | ʂ | ʐ | ɕ | ʑ | ||||||||||||||||||
| niesyczące szczelinowe | ɸ | β | f | v | θ̼ | ð̼ | θ | ð | θ̠ | ð̠ | ɹ̠̊˔ | ɹ̠˔ | ɻ˔ | ç | ʝ | x | ɣ | χ | ʁ | ħ | ʕ | h | ɦ | |||
| półotwarte | ʋ̥ | ʋ | ɹ̥ | ɹ | ɻ̊ | ɻ | j̊ | j | ɰ̊ | ɰ | ʔ̞ | |||||||||||||||
| uderzeniowe | ⱱ̟ | ⱱ | ɾ̼ | ɾ̥ | ɾ | ɽ̊ | ɽ | ɢ̆ | ʡ̆ | |||||||||||||||||
| drżące | ʙ̥ | ʙ | r̥ | r | ʀ̥ | ʀ | ʜ | ʢ | ||||||||||||||||||
| boczne zwarto-szczelinowe | tɬ | dɮ | ʈɭ̊˔ | cʎ̝̊ | kʟ̝̊ | ɡʟ̝ | ||||||||||||||||||||
| boczne szczelinowe | ɬ | ɮ | ɭ̊˔ | ɭ˔ | ʎ̝̊ | ʎ̝ | ʟ̝̊ | ʟ̝ | ||||||||||||||||||
| boczne półotwarte | l̥ | l | ɭ̊ | ɭ | ʎ̥ | ʎ | ʟ̥ | ʟ | ʟ̠ | |||||||||||||||||
| boczne uderzeniowe | ɺ | ɭ̆ | ʎ̆ | ʟ̆ | ||||||||||||||||||||||
Niepłucne
| dwuwar- gowe | wargowo- zębowe | zębowe | przednio- językowo- dziąsłowe | zadziąs- łowe | z retroflek- sją | podnie- bienne | miękko- podnie- bienne | języcz- kowe | gardło- we | krtaniowe | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ejektywne | zwarte | pʼ | tʼ | ʈʼ | cʼ | kʼ | qʼ | ʡʼ | |||||||||||||||
| zwarto- szczelinowe | t̪θʼ | tsʼ | t̠ʃʼ | ʈʂʼ | kxʼ | qχʼ | |||||||||||||||||
| szczelinowe | ɸʼ | fʼ | θʼ | sʼ | ʃʼ | ʂʼ | ɕʼ | xʼ | χʼ | ||||||||||||||
| boczne zwarto- szczelinowe | tɬʼ | cʎ̝̊ʼ | kʟ̝̊ʼ | ||||||||||||||||||||
| boczne szczelinowe | ɬʼ | ||||||||||||||||||||||
| mlaski | nieprzydechowe/ dźwięczne | ʘ | ʘ̬ | ǀ | ǀ̬ | ǃ | ǃ̬ | ǃ˞ | ǃ̬˞ | ǂ | ǂ̬ | ◌ˀ | |||||||||||
| nosowe | ʘ̃ | ǀ̃ | ǃ̃ | ǃ̃˞ | ǂ̃ | ◌̃ˀ | |||||||||||||||||
| boczne | ǁ | ǁ̬ | |||||||||||||||||||||
| boczne nosowe | ǁ̃ | ||||||||||||||||||||||
| iniektywne | ɓ̥ | ɓ | ɗ̥ | ɗ | ᶑ̥ | ᶑ | ʄ̊ | ʄ | ɠ̊ | ɠ | ʛ̥ | ʛ | |||||||||||
Z koartykulacją
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
