Spółgłoska zwarto-szczelinowa krtaniowa bezdźwięczna
Numer IPA | 113 146 |
---|---|
ʔh | |
Jednostka znakowa | ʔh |
Unikod | U+0294 U+0068 |
UTF-8 (hex) | ca 94 68 |
Inne systemy | |
X-SAMPA | ?_h |
Przykład | |
informacje • pomoc | |
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Spółgłoska zwarto-szczelinowa krtaniowa bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA dwuznakiem [ʔh]. Często od zapisu używa się łącznika górnego ⟨ʔ͡h⟩ lub dolnego ⟨ʔ͜h⟩ w celu uniknięcia pomyłki, ponieważ niektóre języki kontrastują niektóre spółgłoski zwarto-szczelinowe oraz sekwencje spółgłosek zwartych i szczelinowych, na przykład język polski, w którym słowo czysta wymawiane jest ze spółgłoską zwarto-szczelinową /t͡ʂ/, a słowo trzysta wymawiane jest jako sekwencja dwóch fonemów /tʂ/[1].
Artykulacja
W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ʔh]:
- modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
- prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
- jest to spółgłoska krtaniowa – Masy powietrza wydychanego z płuc przechodzą między więzadłami głosowymi, ale właściwie nie jest to spółgłoska szczelinowa.
- wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna.
Występowanie
Język | Wyraz | IPA | Znaczenie | Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|
Chiński | dialekt Yuxi[2][3] | 可 | [ʔ͡ho˥˧] | potrafić, móc | Odpowiada /kʰ/ w standardowym języku mandaryńskim[3][4]. |
Angielski | Received Pronunciation[5] | hat | [ʔ͡haʔt] | czapka | Możliwy alofon /h/, zwłaszcza w sylabach akcentowanych[5]. |
Przypisy
- ↑ Gussmann 2007 ↓, s. 7.
- ↑ Yang 1969 ↓, s. 393–394.
- ↑ a b Colarusso 2012 ↓, s. 2.
- ↑ Yang 1969 ↓, s. 394.
- ↑ a b Collins i Mees 2003 ↓, s. 148.
Bibliografia
- Edmund Gussmann: The Phonology of Polish. Oxford University Press, 2007. ISBN 978-0-19-926747-7.
- Shifeng Yang: A Report of Investigating Dialects in Yunnan Province [雲南方言調查報告]. 1969.
- John Colarusso: The Typology of the Gutturals. 2012.
- Beverley Collins, Inger M. Mees: The Phonetics of English and Dutch. Leiden: Brill Publishers, 2003. ISBN 90-04-10340-6.
- p
- d
- e
Płucne
wargowe | przedniojęzykowe | tylnojęzykowe | laryngalne | |||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
dwuwar- gowe | wargowo- zębowe | językowo- wargowe | zębo- we | przednio- językowo- dziąsłowe | zadziąs- łowe | z retroflek- sją | podnie- bienne | miękko- podnie- bienne | języcz- kowe | gardłowe / nagłośniowe | krtaniowe | |||||||||||||||
nosowe | m̥ | m | ɱ | n̼ | n̥ | n | ɳ̊ | ɳ | ɲ̊ | ɲ | ŋ̊ | ŋ | ɴ | |||||||||||||
zwarte | p | b | p̪ | b̪ | t̼ | d̼ | t | d | ʈ | ɖ | c | ɟ | k | ɡ | q | ɢ | ʡ | ʔ | ||||||||
syczące zwarto-szczelinowe | ts | dz | t̠ʃ | d̠ʒ | ʈʂ | ɖʐ | t̠ɕ | d̠ʑ | ||||||||||||||||||
niesyczące zwarto-szczelinowe | pɸ | bβ | p̪f | b̪v | t̪θ | d̪ð | tɹ̝̊ | dɹ̝ | t̠ɹ̠̊˔ | d̠ɹ̠˔ | cç | ɟʝ | kx | ɡɣ | qχ | ʡʢ | ʔh | |||||||||
syczące szczelinowe | s | z | ʃ | ʒ | ʂ | ʐ | ɕ | ʑ | ||||||||||||||||||
niesyczące szczelinowe | ɸ | β | f | v | θ̼ | ð̼ | θ | ð | θ̠ | ð̠ | ɹ̠̊˔ | ɹ̠˔ | ɻ˔ | ç | ʝ | x | ɣ | χ | ʁ | ħ | ʕ | h | ɦ | |||
półotwarte | ʋ̥ | ʋ | ɹ̥ | ɹ | ɻ̊ | ɻ | j̊ | j | ɰ̊ | ɰ | ʔ̞ | |||||||||||||||
uderzeniowe | ⱱ̟ | ⱱ | ɾ̼ | ɾ̥ | ɾ | ɽ̊ | ɽ | ɢ̆ | ʡ̆ | |||||||||||||||||
drżące | ʙ̥ | ʙ | r̥ | r | ʀ̥ | ʀ | ʜ | ʢ | ||||||||||||||||||
boczne zwarto-szczelinowe | tɬ | dɮ | ʈɭ̊˔ | cʎ̝̊ | kʟ̝̊ | ɡʟ̝ | ||||||||||||||||||||
boczne szczelinowe | ɬ | ɮ | ɭ̊˔ | ɭ˔ | ʎ̝̊ | ʎ̝ | ʟ̝̊ | ʟ̝ | ||||||||||||||||||
boczne półotwarte | l̥ | l | ɭ̊ | ɭ | ʎ̥ | ʎ | ʟ̥ | ʟ | ʟ̠ | |||||||||||||||||
boczne uderzeniowe | ɺ | ɭ̆ | ʎ̆ | ʟ̆ |
Niepłucne
dwuwar- gowe | wargowo- zębowe | zębowe | przednio- językowo- dziąsłowe | zadziąs- łowe | z retroflek- sją | podnie- bienne | miękko- podnie- bienne | języcz- kowe | gardło- we | krtaniowe | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ejektywne | zwarte | pʼ | tʼ | ʈʼ | cʼ | kʼ | qʼ | ʡʼ | |||||||||||||||
zwarto- szczelinowe | t̪θʼ | tsʼ | t̠ʃʼ | ʈʂʼ | kxʼ | qχʼ | |||||||||||||||||
szczelinowe | ɸʼ | fʼ | θʼ | sʼ | ʃʼ | ʂʼ | ɕʼ | xʼ | χʼ | ||||||||||||||
boczne zwarto- szczelinowe | tɬʼ | cʎ̝̊ʼ | kʟ̝̊ʼ | ||||||||||||||||||||
boczne szczelinowe | ɬʼ | ||||||||||||||||||||||
mlaski | nieprzydechowe/ dźwięczne | ʘ | ʘ̬ | ǀ | ǀ̬ | ǃ | ǃ̬ | ǃ˞ | ǃ̬˞ | ǂ | ǂ̬ | ◌ˀ | |||||||||||
nosowe | ʘ̃ | ǀ̃ | ǃ̃ | ǃ̃˞ | ǂ̃ | ◌̃ˀ | |||||||||||||||||
boczne | ǁ | ǁ̬ | |||||||||||||||||||||
boczne nosowe | ǁ̃ | ||||||||||||||||||||||
iniektywne | ɓ̥ | ɓ | ɗ̥ | ɗ | ᶑ̥ | ᶑ | ʄ̊ | ʄ | ɠ̊ | ɠ | ʛ̥ | ʛ |
Z koartykulacją
|
|