Spółgłoska nosowa dwuwargowa bezdźwięczna

Spółgłoska nosowa dwuwargowa bezdźwięczna
Numer IPA 114 402
m̥
Jednostka znakowa

m​̥

Unikod

U+006d U+0325

UTF-8 (hex)

6d cc a5

Inne systemy
X-SAMPA m_0
IPA Braille↗ ⠍⠠⠫
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Spółgłoska nosowa dwuwargowa bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczanej symbolem: [m̥]. Symbol ten pochodzi on znaku ⟨m⟩ (Spółgłoska nosowa dwuwargowa) i znaku diakrytycznego oznaczającego bezdźwięczność. Odpowiednik w X-SAMPA to m_0.

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [m̥][1]:

  • prąd powietrza wydychanego z płuc jest modulowany, w związku z czym artykulacja tej spółgłoski wymaga inicjacji płucnej i egresji;
  • tylna część podniebienia miękkiego znajduje się w nienapiętej pozycji, prąd powietrza przechodzi również przez nos;
  • prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem, ewentualnie powietrze uchodzi przynajmniej wzdłuż środkowej linii języka];
  • dolna warga styka podczas wymowy się z górną wargą, tworząc zwarcie. Dochodzi do zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną, jednak ponieważ podniebienie miękkie jest opuszczone, powietrze uchodzi również przez nos;
  • wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest więc bezdźwięczna.

Przykłady

Przykłady w wybranych językach:

Język Słowo IPA Znaczenie Uwagi
Język birmański[2] မှာ [m̥à] 'zauważyć'
Język estoński[3] lehm ˈlehm̥ 'krowa' Wariant głoski /m/ po głoskach /t, s, h/.
Język islandzki[4] hampur [ˈham̥pʏr] 'konopie'
Język Jalapa Mazatec[2] ma [m̥a] 'czarny'
Język kildin[5] лēӎӎьк [lʲeːm̥ʲːk] 'rzemień'
Język polski[6] rytm [rɨt̪m̥] Wariant głoski /m/.
Język ukraiński[7] ритм [rɪt̪m̥] 'rytm' Wariant głoski /m/.
Język walijski[8] fy mhen [və m̥ɛn] 'moja głowa' Wariant głoski /p/.
Język yupik środkowy[9] pisteḿun [ˈpistəm̥un] 'służyć'
Język xumi[10][11] - [Hm̥ɛ̃] 'lekarz' Wariant głoski /m/.

Przypisy

  1. ↑ Derwojedowa 2005 ↓, s. 51.
  2. ↑ a b PeterP. Ladefoged PeterP., IanI. Maddieson IanI., The Sounds of the World's Languages, Oxford: Blackwell, 1996  (ang.).
  3. ↑ Eva Liina Asu, Pire Teras. Estonian. „Journal of the International Phonetic Association”. 39 (3), s. 367–372, 2009. DOI: 10.1017/s002510030999017x. (ang.). 
  4. ↑ KristjánK. Árnason KristjánK., The Phonology of Icelandic and Faroese, Oxford University Press, 2011  (ang.).
  5. ↑ RimmaR. Kuruch RimmaR., КРАТКИЙ ГРАММАТИЧЕСКИЙ ОЧЕРК СААМСКОГО ЯЗЫКА, 1985  (ros.).Data dostępu do witryny: 17 września 2018
  6. ↑ Derwojedowa 2005 ↓, s. 54.
  7. ↑ AndriiA. Danyenko AndriiA., SerhiiS. Vakulenko SerhiiS., Ukrainian, Lincom Europa, 1995  (ang.).Data dostępu do witryny: 17 września 2018
  8. ↑ Glyn E.G.E. Jones Glyn E.G.E., Welsh Phonology: Selected Readings, Cardiff: University of Wales Press, 1984, s. 40–64  (ang.).
  9. ↑ StevenS. Jacobson StevenS., A Practical Grammar of the Central Alaskan Yup'ik Eskimo Language, Fairbanks: Alaska Native Language Center, 1995  (ang.).
  10. ↑ Katia Chirkova, Yiya Chen. Xumi, Part 1: Lower Xumi, the Variety of the Lower and Middle Reaches of the Shuiluo River. „Journal of the International Phonetic Association”. 43 (3), s. 363–379, 2013. DOI: 10.1017/S0025100313000157. (ang.). Data dostępu do witryny: 17 września 2018
  11. ↑ Katia Chirkova, Yiya Chen, Tanja Kocjančič Antolík. Xumi, Part 2: Upper Xumi, the Variety of the Upper Reaches of the Shuiluo River. „Journal of the International Phonetic Association”. 43 (3), s. 381–396, 2013. DOI: 10.1017/S0025100313000169. (ang.). Data dostępu do witryny: 17 września 2018

Bibliografia

Magdalena Derwojedowa: Zamiast korepetycji Język polski Kompendium. Świat książki, 2005. ISBN 83-7391-251-7.

  • p
  • d
  • e
Płucne
wargowe przedniojęzykowe tylnojęzykowe laryngalne
dwuwar-
gowe 		wargowo-
zębowe 		językowo-
wargowe 		zębo-
we  		przednio-
językowo-
dziąsłowe 		zadziąs-
łowe 		z retroflek-
sją 		podnie-
bienne 		miękko-
podnie-
bienne 		języcz-
kowe 		gardłowe / nagłośniowe krtaniowe
nosowe m̥ m ɱ n̼ n̥ n ɳ̊ ɳ ɲ̊ ɲ ŋ̊ ŋ ɴ
zwarte p b p̪ b̪ t̼ d̼ t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ
syczące zwarto-szczelinowe ts dz t̠ʃ d̠ʒ ʈʂ ɖʐ t̠ɕ d̠ʑ
niesyczące zwarto-szczelinowe pɸ bβ p̪f b̪v t̪θ d̪ð tɹ̝̊ dɹ̝ t̠ɹ̠̊˔ d̠ɹ̠˔ cç ɟʝ kx ɡɣ qχ ʡʢ ʔh
syczące szczelinowe s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ
niesyczące szczelinowe ɸ β f v θ̼ ð̼ θ ð θ̠ ð̠ ɹ̠̊˔ ɹ̠˔ ɻ˔ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ h ɦ
półotwarte ʋ̥ ʋ ɹ̥ ɹ ɻ̊ ɻ j̊ j ɰ̊ ɰ ʔ̞
uderzeniowe ⱱ̟ ⱱ ɾ̼ ɾ̥ ɾ ɽ̊ ɽ ɢ̆ ʡ̆
drżące ʙ̥ ʙ r̥ r ʀ̥ ʀ ʜ ʢ
boczne zwarto-szczelinowe tɬ dɮ ʈɭ̊˔ cʎ̝̊ kʟ̝̊ ɡʟ̝
boczne szczelinowe ɬ ɮ ɭ̊˔ ɭ˔ ʎ̝̊ ʎ̝ ʟ̝̊ ʟ̝
boczne półotwarte l̥ l ɭ̊ ɭ ʎ̥ ʎ ʟ̥ ʟ ʟ̠
boczne uderzeniowe ɺ ɭ̆ ʎ̆ ʟ̆
Niepłucne
dwuwar-
gowe 		wargowo-
zębowe 		zębowe przednio-
językowo-
dziąsłowe 		zadziąs-
łowe 		z retroflek-
sją 		podnie-
bienne 		miękko-
podnie-
bienne 		języcz-
kowe 		gardło-
we 		krtaniowe
ejektywne zwarte pʼ tʼ ʈʼ cʼ kʼ qʼ ʡʼ
zwarto-
szczelinowe 		t̪θʼ tsʼ t̠ʃʼ ʈʂʼ kxʼ qχʼ
szczelinowe ɸʼ fʼ θʼ sʼ ʃʼ ʂʼ ɕʼ xʼ χʼ
boczne zwarto-
szczelinowe 		tɬʼ cʎ̝̊ʼ kʟ̝̊ʼ
boczne
szczelinowe 		ɬʼ
mlaski nieprzydechowe/
dźwięczne 		ʘ ʘ̬ ǀ ǀ̬ ǃ ǃ̬ ǃ˞ ǃ̬˞ ǂ ǂ̬ ◌ˀ
nosowe ʘ̃ ǀ̃ ǃ̃ ǃ̃˞ ǂ̃ ◌̃ˀ
boczne ǁ ǁ̬
boczne nosowe ǁ̃
iniektywne ɓ̥ ɓ ɗ̥ ɗ ᶑ̥ ᶑ ʄ̊ ʄ ɠ̊ ɠ ʛ̥ ʛ
Z koartykulacją
nosowe
nm wargowo-przedniojęzykowa
ŋm wargowo-miękkopodniebienna
zwarte
tp wargowo-przedniojęzykowa
(bezdźwięczna)
db wargowo-przedniojęzykowa
(dźwięczna)
kp wargowo-miękkopodniebienna
(bezdźwięczna)
gb wargowo-miękkopodniebienna
(dźwięczna)
qʡ języczkowo-nagłośniowa
szczelinowe
ɧ zadziąsłowo-miękkopodniebienna
(bezdźwięczna)
półotwarte
ʍ wargowo-miękkopodniebienna
(bezdźwięczna)
w wargowo-miękkopodniebienna
(dźwięczna)
ɫ boczna dziąsłowa welaryzowana
ɥ̊ wargowo-podniebienna (bezdźwięczna)
ɥ wargowo-podniebienna (dźwięczna)