Wodopływkowate

Wodopływkowate

Hydrochidae
Thomson, 1859
Okres istnienia: kreda wczesna–dziś PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 145/0 145/0
Hydrochus flavipennis
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Infrarząd	Staphyliniformia
Nadrodzina	kałużnicokształtne
Rodzina	wodopływkowate
Synonimy
Hydrochinae Thomson, 1859
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Wodopływkowate^[1] (Hydrochidae) – rodzina chrząszczy z podrzędu wielożernych i nadrodziny kałużnicokształtnych. Rozmieszczona kosmopolitycznie. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są owadami wodnymi, przemieszczającymi się po podłożu. Obejmuje dwa rodzaje i około 280 opisanych gatunków.

Morfologia

Chrząszcze o wydłużonym, zwykle dość smukłym ciele długości od 1,5 do 6 mm^[2][3], w zarysie wyraźnie między przedpleczem a pokrywami przewężonym, zazwyczaj słabo lub przeciętnie wypukłym, rzadko sklepionym silnie^[3][4]. Głowa jest prognatyczna, zaopatrzona w silnie wyłupiaste, półkuliste, z przodu niewykrojone oczy złożone. Czułki zbudowane są z siedmiu członów, z których trzy ostatnie formują dość zwartą, gęsto owłosioną buławkę. Szew epistomalny jest po bokach kanciasty i tworzy wraz z bruzdą wzdłuż środka czoła literę „Y”. Duży nadustek nie zasłania silnie poprzecznej, zesklerotyzowanej wargi górnej. Warga dolna ma nieco szerszą niż dłuższą bródkę z przednią krawędzią kanciasto wyciągniętą oraz głaszczki wargowe z członem ostatnim rozszerzonym. Przedplecze ma na powierzchni duże, okrągłe wciski rozmieszczone w dwóch poprzecznych szeregach – trzy w przednim i cztery w tylnym. W zarysie jest najszersze przed środkiem, węższe od pokryw. Na powierzchni głowy i przedplecza występują ziarenka z punktami szczecinkowymi, często metalicznie połyskujące, ale niekiedy zlewają się one lub zanikają, w tym ostatnim przypadku pozostawiając same punkty. Tarczka jest mała i trójkątna, lekko wydłużona. Pokrywy mają silnie punktowane rzędy i pozbawione punktowania, często częściowo żebrowato wysklepione, niekiedy opatrzone guzkami międzyrzędy. Nie występują rządki przyszwowe. Odnóża mają dość smukłe i walcowate golenie oraz zbudowane z pięciu członów stopy. Tylna para bioder jest przeciętnie poprzeczna i bardzo wąsko oddzielona. Odwłok ma pięć widocznych sternitów^[3][2][4].

Ekologia i występowanie

Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są owadami wodnymi, łażącymi po podłożu, w przypadku dorosłych bardzo powolnie. Zasiedlają głównie wody stojące i wolno płynące, zwłaszcza pobrzeża kałuż i bajor, zawsze w towarzystwie roślin wodnych, korzeni lub zanurzonych gałęzi. Osobniki dorosłe żerują na glonach i rozkładającej się materii roślinnej. Samice składają jaja pojedynczo do niewielkich, płaskich, jedwabnych kapsułek, które przytwierdzają do roślin wodnych, korzeni drzew, kawałków kory lub kamieni w pobliżu brzegu. Larwy klują się z nich po siedmiu lub ośmiu dniach^[2].

Rodzaj kosmopolityczny, znany ze wszystkich krain zoogeograficznych^[4][2]. W krainie palearktycznej stwierdzono 27 gatunków^[5], z których 7 wykazano z Polski (zobacz: wodopływkowate Polski)^[6].

Taksonomia i ewolucja

Rodzinę tę wprowadził w 1859 roku Carl Gustaf Thomson^[7]. Bywa ona także traktowana jako podrodzina w obrębie kałużnicowatych^[8]. Obejmuje dwa rodzaje^[3] i około 280 opisanych gatunków^[3][9]:

• Hydrochus Leach, 1817 – wodopływek
• †Ponohydrochus Prokin et Strelnikova, 2021

Rodzaj Hydrochus znany jest w zapisie kopalnym od eocenu, natomiast Ponohydrochus znany jest wyłącznie ze skamieniałości datowanych na hoteryw w kredzie wczesnej^[3].

Wyniki molekularnych analiz filogenetycznych wskazują na tworzenie przez wodopływkowate kladu (tzw. „helophorid lineage”) wraz z ziemioryjkowatymi, oguzkowatymi i Epimetopidae^[10][11].

Przypisy