Zubin Mehta

Zubin Mehta (2007)

Data i miejsce urodzenia

29 kwietnia 1936
Bombaj

Pochodzenie

Pars

Instrumenty

fortepian, kontrabas

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

dyrygent

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Zubin Mehta (ur. 29 kwietnia 1936 w Bombaju^[1]) – indyjski dyrygent muzyki poważnej.

Życiorys

Wielokrotnie prowadził koncert noworoczny w Wiedniu. Przez ponad 50 lat był związany z Izraelską Orkiestrą Symfoniczną w Tel Awiwie, a w latach 1981–2019 pełnił funkcję jej dyrektora^[2]. Dyrygował na koncertach trzech tenorów – Plácido Domingo, Luciano Pavarottiego i José Carrerasa^[3]^[4]. W 2005 zorganizował w Madras koncert wspomagający ofiary tsunami. W 2007 wystąpił w Polsce z orkiestrą florenckiego Teatru Muzycznego.

W 1966 został odznaczony Orderem Padma Bhushan, a w 2001 – Orderem Padma Vibhushan. Jest laureatem japońskiej Praemium Imperiale 2008.

Jego ojcem był Mehli Mehta(inne języki), indyjski dyrygent i skrzypek^[5], a nauczycielem Hans Swarowsky.

Odznaczenia

Złoty Order za Zasługi na polu cywilnym (Słowenia, 2019)^[6]

Przypisy

↑ David Ewen: Musicians since 1900: performers in concert and opera. Uniwersytet Michigan: H. W. Wilson Co., 1978, s. 513.
↑ HannahH. Harnest HannahH., Israel Philharmonic bids emotional farewell to Maestro Zubin Mehta [online], www.timesofisrael.com [dostęp 2019-07-15] (ang.).
↑ Koncert Trzech Tenorów w Termach Karakalli w Rzymie, cz. 2. TVP, 2013-12-19. [dostęp 2021-02-24]. (pol.).
↑ 3 Tenors Hit High Note With Arias in Arena. Los Angeles Times, 1994-07-17. [dostęp 2021-02-24]. (ang.).
↑ Zubin Mehta [online], opera.co.uk [dostęp 2018-12-24] (ang.).
↑ Odlikovanja [online], Predsednica Republike Slovenije [dostęp 2024-04-25] (słoweń.).

Dyrektorzy muzyczni/ dyrygenci Filharmonii Nowojorskiej

Ureli Corelli Hill (1842–1847)
Theodore Eisfeld (1848–1865)
Carl Bergmann (1855–1876)
Leopold Damrosch (1876–1877)
Theodore Thomas (1877–1891)
Anton Seidl (1891–1898)
Emil Paur (1898–1902)
Walter Damrosch (1902–1903)
Wasilij Safonow (1906–1909)
Gustav Mahler (1909–1911)
Josef Stránský (1911–1923)
Willem Mengelberg (1922–1930)
Arturo Toscanini (1928–1936)
John Barbirolli (1936–1941)
Artur Rodziński (1943–1947)
Leopold Stokowski (1949–1950)
Dimitri Mitropoulos (1949–1958)
Leonard Bernstein (1958–1969)
Pierre Boulez (1971–1977)
Zubin Mehta (1978–1991)
Kurt Masur (1991–2002)
Lorin Maazel (2002–2009)
Alan Gilbert (2009–2017)
Jaap van Zweden (od 2018)

Kennedy Center Honors

Lata 70.

1978	Marian Anderson Fred Astaire George Balanchine Richard Rodgers Artur Rubinstein
1979	Aaron Copland Ella Fitzgerald Henry Fonda Martha Graham Tennessee Williams

Lata 80.

1980	Leonard Bernstein James Cagney Agnes de Mille Lynn Fontanne Leontyne Price
1981	Count Basie Cary Grant Helen Hayes Jerome Robbins Rudolf Serkin
1982	George Francis Abbott Lillian Gish Benny Goodman Gene Kelly Eugene Ormandy
1983	Katherine Dunham Elia Kazan Frank Sinatra James Stewart Virgil Thomson
1984	Lena Horne Danny Kaye Gian Carlo Menotti Arthur Miller Isaac Stern
1985	Merce Cunningham Irene Dunne Bob Hope Alan Jay Lerner i Frederick Loewe Beverly Sills
1986	Lucille Ball Hume Cronyn i Jessica Tandy Yehudi Menuhin Antony Tudor Ray Charles
1987	Perry Como Bette Davis Sammy Davis Jr. Nathan Milstein Alwin Nikolais
1988	Alvin Ailey George Burns Myrna Loy Aleksander Schneider Roger L. Stevens
1989	Harry Belafonte Claudette Colbert Alexandra Danilova Mary Martin William Schuman

Lata 90.

1990	Dizzy Gillespie Katharine Hepburn Risë Stevens Jule Styne Billy Wilder
1991	Roy Acuff Betty Comden i Adolph Green Fayard Nicholas i Harold Nicholas Gregory Peck Robert Shaw
1992	Lionel Hampton Paul Newman i Joanne Woodward Ginger Rogers Mstisław Rostropowicz Paul Taylor
1993	Johnny Carson Arthur Mitchell Georg Solti Stephen Sondheim Marion Williams
1994	Kirk Douglas Aretha Franklin Morton Gould Harold Prince Pete Seeger
1995	Jacques d’Amboise Marilyn Horne B.B. King Sidney Poitier Neil Simon
1996	Edward Albee Benny Carter Johnny Cash Jack Lemmon Maria Tallchief
1997	Lauren Bacall Bob Dylan Charlton Heston Jessye Norman Edward Villella
1998	~~Bill Cosby~~ (anulowane) Fred Ebb i John Kander Willie Nelson André Previn Shirley Temple
1999	Victor Borge Sean Connery Judith Jamison Jason Robards Stevie Wonder

Lata 2000–2009

2000	Michaił Barysznikow Chuck Berry Plácido Domingo Clint Eastwood Angela Lansbury
2001	Julie Andrews Van Cliburn Quincy Jones Jack Nicholson Luciano Pavarotti
2002	James Earl Jones James Levine Chita Rivera Paul Simon Elizabeth Taylor
2003	James Brown Carol Burnett Loretta Lynn Mike Nichols Itzhak Perlman
2004	Warren Beatty Ossie Davis i Ruby Dee Elton John Joan Sutherland John Williams
2005	Tony Bennett Suzanne Farrell Julie Harris Robert Redford Tina Turner
2006	Zubin Mehta Dolly Parton Smokey Robinson Steven Spielberg Andrew Lloyd Webber
2007	Leon Fleisher Steve Martin Diana Ross Martin Scorsese Brian Wilson
2008	Morgan Freeman George Jones Barbra Streisand Twyla Tharp Pete Townshend i Roger Daltrey
2009	Mel Brooks Dave Brubeck Grace Bumbry Robert De Niro Bruce Springsteen

Lata 2010–2019

2010	Merle Haggard Jerry Herman Bill T. Jones Paul McCartney Oprah Winfrey
2011	Barbara Cook Neil Diamond Yo-Yo Ma Sonny Rollins Meryl Streep
2012	Buddy Guy Dustin Hoffman David Letterman Led Zeppelin Natalia Makarowa
2013	Martina Arroyo Herbie Hancock Billy Joel Shirley MacLaine Carlos Santana
2014	Al Green Tom Hanks Patricia McBride Sting Lily Tomlin
2015	Carole King George Lucas Rita Moreno Seiji Ozawa Cicely Tyson
2016	Martha Argerich Eagles Al Pacino Mavis Staples James Taylor
2017	Carmen de Lavallade Gloria Estefan LL Cool J Norman Lear Lionel Richie
2018	Cher Philip Glass Reba McEntire Wayne Shorter Hamilton (Lin-Manuel Miranda, Thomas Kail, Alex Lacamoire i Andy Blankenbuehler)
2019	Earth, Wind & Fire Sally Field Linda Ronstadt Ulica Sezamkowa Michael Tilson Thomas

Lata 2020–2029

2020	Debbie Allen Joan Baez Garth Brooks Midori Dick Van Dyke
2021	Justino Díaz Berry Gordy Lorne Michaels Bette Midler Joni Mitchell
2022	George Clooney Amy Grant Gladys Knight Tania León U2
2023	Billy Crystal Renée Fleming Barry Gibb Queen Latifah Dionne Warwick

Wikiprojekt:Filmy

Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie sztuki

XX wiek	1981 malarstwo: Marc Chagall, Antoni Tàpies 1982 muzyka: Vladimir Horowitz, Olivier Messiaen, Josef Tal 1983/1984 architektura: Ralph Erskine 1984/1985 rzeźba: Eduardo Chillida 1986 malarstwo: Jasper Johns 1987 muzyka: Isaac Stern, Krzysztof Penderecki 1988 architektura: Fumihiko Maki, Giancarlo De Carlo 1989 rzeźba: Claes Oldenburg 1990 malarstwo: Anselm Kiefer 1991 muzyka: Yehudi Menuhin, Luciano Berio 1992 architektura: Frank Gehry, Jørn Utzon, Denys Lasdun 1993 rzeźba: Bruce Nauman 1994/1995 malarstwo: Gerhard Richter 1995/1996 muzyka: Zubin Mehta, György Ligeti 1996/1997 architektura: Frei Otto, Aldo van Eyck 1998 rzeźba: James Turrell 1999 malarstwo: nie przyznano 2000 muzyka: Pierre Boulez, Riccardo Muti
XXI wiek	2001 architektura: Álvaro Siza 2002/2003 malarstwo i rzeźba: Louise Bourgeois 2004 muzyka: Mstisław Rostropowicz, Daniel Barenboim 2005 architektura: Jean Nouvel 2006/2007 malarstwo i rzeźba: Michelangelo Pistoletto 2008 muzyka: Gia Kanczeli, Claudio Abbado 2010 architektura: Peter Eisenman, David Chipperfield 2011 malarstwo i rzeźba: Rosemarie Trockel 2012 muzyka: Plácido Domingo, Simon Rattle 2013 architektura: Eduardo Souto de Moura 2014 rzeźba: Olafur Eliasson 2015 muzyka: Jessye Norman, Murray Perahia 2016 architektura: Phyllis Lambert 2017 rzeźba: Laurie Anderson, Lawrence Weiner 2018 muzyka: Paul McCartney, Ádám Fischer 2019 architektura: Moshe Safdie 2020 malarstwo i rzeźbiarstwo: Cindy Sherman 2021 muzyka: Olga Neuwirth(inne języki) 2022 architektura: Yoshiharu Tsukamoto, Momoyo Kaijima, Elizabeth Diller

XX wiek

1981 malarstwo: Marc Chagall, Antoni Tàpies
1982 muzyka: Vladimir Horowitz, Olivier Messiaen, Josef Tal
1983/1984 architektura: Ralph Erskine
1984/1985 rzeźba: Eduardo Chillida
1986 malarstwo: Jasper Johns
1987 muzyka: Isaac Stern, Krzysztof Penderecki
1988 architektura: Fumihiko Maki, Giancarlo De Carlo
1989 rzeźba: Claes Oldenburg
1990 malarstwo: Anselm Kiefer
1991 muzyka: Yehudi Menuhin, Luciano Berio
1992 architektura: Frank Gehry, Jørn Utzon, Denys Lasdun
1993 rzeźba: Bruce Nauman
1994/1995 malarstwo: Gerhard Richter
1995/1996 muzyka: Zubin Mehta, György Ligeti
1996/1997 architektura: Frei Otto, Aldo van Eyck
1998 rzeźba: James Turrell
1999 malarstwo: nie przyznano
2000 muzyka: Pierre Boulez, Riccardo Muti

XXI wiek

2001 architektura: Álvaro Siza
2002/2003 malarstwo i rzeźba: Louise Bourgeois
2004 muzyka: Mstisław Rostropowicz, Daniel Barenboim
2005 architektura: Jean Nouvel
2006/2007 malarstwo i rzeźba: Michelangelo Pistoletto
2008 muzyka: Gia Kanczeli, Claudio Abbado
2010 architektura: Peter Eisenman, David Chipperfield
2011 malarstwo i rzeźba: Rosemarie Trockel
2012 muzyka: Plácido Domingo, Simon Rattle
2013 architektura: Eduardo Souto de Moura
2014 rzeźba: Olafur Eliasson
2015 muzyka: Jessye Norman, Murray Perahia
2016 architektura: Phyllis Lambert
2017 rzeźba: Laurie Anderson, Lawrence Weiner
2018 muzyka: Paul McCartney, Ádám Fischer
2019 architektura: Moshe Safdie
2020 malarstwo i rzeźbiarstwo: Cindy Sherman
2021 muzyka: Olga Neuwirth(inne języki)
2022 architektura: Yoshiharu Tsukamoto, Momoyo Kaijima, Elizabeth Diller

Laureaci nagrody Praemium Imperiale (muzyka)