Membracoidea

Rafinesque, 1815

Okres istnienia: jura–dziś

PreꞒ

Ꞓ

201.4/0

Tropidaspis carinata z rodziny Aetalionidae

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

uskrzydlone

Rząd

pluskwiaki

Podrząd

cykadokształtne

Nadrodzina

Membracoidea

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Membracoidea – nadrodzina pluskwiaków z podrzędu cykadokształtnych, tradycyjnie zaliczanego do piewików. Obejmuje około 25 tysięcy opisanych gatunków. Takson kosmopolityczny.

Opis

Najbardziej charakterystyczną cechą tych pluskwiaków jest budowa tylnych odnóży. Mają one duże i poprzeczne biodra, wydłużone uda, a na goleniach rzędy szczecinek^[1]^[2]. Pierwotna dla tej nadrodziny zdolność do skoków została jednak utracona w wielu jej grupach^[3]. Przednią parę skrzydeł cechują wąskie przestrzenie kostalne. Tarczka odznacza się obecnością apodem^[1]. U wszystkich rodzin z wyjątkiem skoczkowatych anepisternum i katepisternum śródtułowia są nieoddzielone szwem. Znaczna część gatunków ma na grzbietowej części episternum śródtułowia haczykowaty wyrostek^[2]. Dla zgarbowatych charakterystyczne jest wydłużenie przedplecza w wyrostek przykrywający tarczkę^[4].

Biologia i występowanie

Takson kosmopolityczny^[1], prawdopodobnie pochodzący z Nowego Świata. Wszystkie rodziny z wyjątkiem skoczkowatych są najsilniej reprezentowane w faunie neotropikalnej^[5], a Melizoderidae występują wyłącznie w Ameryce Południowej. Większość rodzajów, a także liczne plemiona i podrodziny, ograniczone są w swym zasięgu do pojedynczych kontynentów^[1].

Wszystkie gatunki są fitofagami, a większość odznacza się wąskimi preferencjami co do roślin żywicielskich i siedlisk^[1]. Pierwotnie żywiły się ssąc drewno, ale większość gatunków współczesnych wtórnie przystosowała się do ssania łyka, a część do ssania miękiszu. Zdecydowanie najczęstsze jest żerowanie na nadziemnych częściach roślin, a na korzeniach żerują nieliczne gatunki^[3]. W zbiorowiskach trawiastych strefy tropikalnej i umiarkowanej Membracoidea często są najbardziej zróżnicowaną gatunkowo grupą roślinożerców. Na pustyniach i suchych zbiorowiskach trawiastych licznie występują gatunki całkowicie pozbawione zdolności do lotu oraz takie, w których osobniki w pełni uskrzydlone pojawiają się sporadycznie^[1].

Larwy wielu gatunków żerują w dużych agregacjach, w których skład wchodzić mogą również osobniki dorosłe^[3]. W rodzinach zgarbowatych i Aetalionidae wiele gatunków wchodzi w zależności mutualistyczne z mrówkami. W grupach tych rozpowszechniona jest także troska rodzicielska o potomstwo. Samice pilnują jaj, a czasem także larw. Larwy niektórych gatunków wydają dźwięki mobilizujące samicę do ataku, który może polegać np. na zrzuceniu napastnika z rośliny tylnymi odnóżami^[1].

Systematyka i ewolucja

Przedstawiciele nadrodziny znani są z zapisu kopalnego od jury^[1]. Z analizy filogenetycznej Deitza i Dietricha (1993) wynikało, że spośród rodzin współczesnych pozycję bazalną zajmują skoczkowate^[5], które w zapisie kopalnym występują od wczesnej kredy^[1]. Analiza Cryana z 2005 dawała taką pozycję Myerslopiidae i wskazywała na parafiletyzm skoczkowatych^[3]. Na parafiletyzm tych ostatnich wskazują także wyniki analizy molekularnej Dietricha i innych z 2001^[6]. Współcześnie przyjmuje się, że od skoczkowatych wywodzi się przynajmniej część pozostałych rodzin^[1].

Membracoidea stanowią największą nadrodzinę podrzędu^[3]. Zalicza się około 25 tysięcy opisanych gatunków, zgrupowanych w około 3500 rodzajach i 6 rodzinach^[1]^[2]:

Aetalionidae Spinola, 1850
†Archijassidae Becker-Migdisova, 1962
Cicadellidae Latreille, 1802 – skoczkowate
†Karajassidae Szczerbakow, 1992^[7] – uznana za podrodzinę należącą do rodziny Archijassidae przez Szczerbakowa (2012)^[8]
Melizoderidae Deitz et Dietrich, 1993
Membracidae Rafinesque-Schmaltz, 1815 – zgarbowate
Myerslopiidae Hamilton, 1999

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Christopher H. Dietrich: Auchenorrhyncha (Cicadas, Spittlebugs, Leafhoppers, Treehoppers and Plathoppers). W: Encyclopedia of Insects. Vincent H. Resh, Ring T. Cardé (red.). Academic Press, 2009, s. 56–63. ISBN 978-0-08-092090-0.
↑ ^a ^b ^c Lewis L. Deitz, Christopher H. Dietrich. Superfamily Membracoidea (Homoptera: Auchenorrhyncha). I. Introduction and revised classification with new family-group taxa. „Systematic Entomology”. 18 (4), s. 287–296, 1993. DOI: 10.1111/j.1365-3113.1993.tb00667.x..
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Jason R. Cryan. Jason R. Cryan: Molecular phylogeny of Cicadomorpha (Insecta: Hemiptera: Cicadoidea, Cercopoidea, and Membracoidea): adding evidence to controversy. „Systematic Entomology”. 30 (4), s. 563—574, 2005.
↑ Walter J. Le Quesne: Handbooks for the identification of British Insects. Vol. II. part 2 (a). Hemiptera. Cicadomorpha (excluding Deltocephalinae and Typhlocybinae). Londyn: Royal Entomological Society of London, 1965, s. 4.
↑ ^a ^b Lewis L. Deitz, Christopher H. Dietrich. Superfamily Membracoidea (Homoptera: Auchenorrhyncha). II. Cladistic analysis and conclusions. „Systematic Entomology”. 18 (4), s. 297–311, 1993. DOI: 10.1111/j.1365-3113.1993.tb00668.x1.
↑ C.H. Dietrich, R.A. Rakitov, J.L. Holmes, W.C. Black. Phylogeny of the major lineages of Membracoidea (Insecta: Hemiptera: Cicadomorpha) based on 28S rDNA sequences. „Mol Phylogenet Evol.”. 18 (2), s. 293-305, 2001.
↑ Dmitrij E. Szczerbakow. The earliest leafhoppers (Hemiptera: Karajassidae n. fam.) from the Jurassic of Karatau. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie: Monatshefte”. Rocznik 1992 (1), s. 39–51, 1992. (ang.).
↑ Dmitrij E. Szczerbakow. More on Mesozoic Membracoidea (Homoptera). „Russian Entomological Journal”. 21 (1), s. 15–22, 2012. (ang.).

Rodziny pluskwiaków

królestwo: zwierzęta
typ: stawonogi
gromada: owady
podgromada: uskrzydlone
infragromada: nowoskrzydłe
nadrząd: Paraneoptera

Piewiki

Fulgorokształtne

Coleoscytoidea	†Coleoscytidae
Fulgoroidea	Acanaloniidae Achilidae Achilixiidae cybelowate Derbidae Eurybrachidae Flatidae Fulgoridae †Fulgoridiidae Gengidae Hypochthonellidae Kinnaridae †Lalacidae Lophopidae Meenoplidae †Neazoniidae Nogodinidae ocikowate owoszczowate †Perforissidae †Qiyangiricaniidae Ricaniidae sietnicowate szrońcowate szydlakowate Tropiduchidae †Weiwoboidae
Surijokocixioidea	†Surijokocixiidae

Cykadokształtne

Cercopoidea	†Cercopionidae Clastopteridae Epipygidae krasankowate Machaerotidae pienikowate †Procercopidae †Sinoalidae
Cicadoidea	piewikowate Tettigarctidae
Dysmorphoptiloidea	†Dysmorphoptilidae †Eoscarterellidae †Magnacicadiidae
Hylicelloidea	†Chiliocyclidae †Hylicellidae †Mesojabloniidae
Membracoidea	Aetalionidae †Archijassidae Melizoderidae Myerslopiidae skoczkowate zgarbowate
Palaeontinoidea	†Dunstaniidae †Mesogereonidae †Palaeontinidae
Pereborioidea	†Curvicubitidae †Ignotalidae †Pereboriidae
Prosboloidea	†Prosbolidae †Maguviopseidae
Prosbolopseoidea	†Prosbolopseidae

Pluskwiaki różnoskrzydłe

Dipsocoromorpha

Dipsocoroidea	Ceratocombidae †Cuneocoridae Dipsocoridae Hypsipterygidae Schizopteridae
Stemmocryptoidea	Stemmocryptidae

Enicocephalomorpha

Enicocephaloidea	Aenictopecheidae Enicocephalidae

Pluskwiaki półwodne

Gerroidea	nartnikowate Hermatobatidae
Hebroidea	błotnicowate
Hydrometroidea	Macroveliidae poślizgowate
Mesovelioidea	Madeoveliidae Paraphrynoveliidae plesicowate wodziarkowate

Leptopodomorpha

Leptopodoidea	Leotichiidae †Leptaphelocheiridae Leptopodidae Omaniidae †Palaeoleptidae
Saldoidea	Aepophilidae †Archegocimicidae nabrzeżkowate

Pluskwiaki wodne właściwe

Corixoidea	†Shurabellidae wioślakowate
Naucoroidea	Aphelocheiridae †Leptaphelocheiridae Potamocoridae †Triassocoridae żyrytwowate
Nepoidea	Belostomatidae płoszczycowate
Notonectoidea	pluskolcowate
Pleoidea	Helotrephidae †Mesotrephidae pianówkowate †Scaphocoridae
Ochteroidea	Gelastocoridae Ochteridae

Cimicomorpha

Cimicoidea	Curaliidae dziubałkowate pluskwowate Lasiochilidae Lyctocoridae Plokiophilidae Polyctenidae †Torirostratidae Velocipedidae †Vetanthocoridae
Joppeicoidea	Joppeicidae
Miroidea	tasznikowate Microphysidae
Naboidea	Medocostidae zażartkowate
Reduvoidea	Pachynomidae †Ceresopseidae zajadkowate
Thaumastocoroidea	Thaumastocoridae
Tingoidea	†Ebboidae †Hispanocaderidae †Ignotingidae prześwietlikowate

Pentatomomorpha

Aradoidea	†Kobdocoridae korowcowate Termitaphididae
Coreoidea	Hyocephalidae smyczykowate Stenocephalidae †Trisegmentatidae wtykowate wysysowate †Yuripopovinidae
Idiostoloidea	Henicocoridae Idiostolidae
Lygaeoidea	Artheneidae Blissidae brudźcowate Colobathristidae Cryptorhamphidae Malcidae Meschiidae Ninidae Pachygronthidae †Pachymeridiidae płaszczyńcowate sienikowate skupieńcowate smukleńcowate wyłupieniowate wzdęcielowate zwińcowate
Pyrrhocoroidea	kowalowate Largidae
Tarczówki	Aphylidae błyszczykowate Canopidae Cyrtocoridae Dinidoridae Lestoniidae Megarididae †Mesopentacoridae Parastrachiidae Phloeidae pawężowate †Primipentatomidae †Probascanionidae †Protocoridae puklicowate Saileriolidae tarczówkowate Tesseratomidae Thaumastellidae Urostylididae †Venicoridae ziemikowate żółwinkowate

Coelorrhyncha

Peloridiomorpha	†Hoploridiidae †Karabasiidae Peloridiidae †Progonocimicidae
Progonocimicomorpha	†Progonocimicidae

Piersiodziobe

czerwce

Aclerdidae
†Albicoccidae
†Apticoccidae
†Arnoldidae
Beesoniidae
†Burmacoccidae
brzózkowate
Conchaspididae
Dactylopiidae
drewnikowate
†Electrococcidae
Eriococcidae
†Grimaldiellidae
†Grohnidae
gwiazdoszowate
†Hammanococcidae
Halimococcidae
†Hodgsonicoccidae
†Inkaidae
†Jersicoccidae
†Kozariidae
†Kukaspididae
kermesowate
korowinowcowate
†Labiococcidae
†Lebanococcidae
Lecanodiaspididae
†Lithuanicoccidae
Margarodidae
miłkowate
misecznikowate
†Pennygullaniidae
Phenacoleachiidae
Phoenicococcidae
†Serafinidae
Stictococcidae
tarcznikowate
†Weitschatidae
wełnowcowate
zabielicowate

koliszki

Aphalaridae
Calophyidae
Carsidaridae
Homotomidae
†Liadopsyllidae
Liviidae
†Malmopsyllidae
Phacopteronidae
†Protopsyllidiidae
Psyllidae
Triozidae

mączliki

mączlikowate

mszyce

Adelgoidea	ochojnikowate †Elektraphididae †Mesozoicaphididae
Aphidoidea	mszycowate †Bajsaphididae †Canadaphididae †Cretamyzidae †Drepanochaitophoridae †Oviparosiphidae †Sinaphididae
Genaphidoidea	†Genaphididae
Naibioidea	†Dracaphididae †Naibiidae †Sinojuraphididae
Palaeoaphidoidea	†Ellinaphididae †Isolitaphididae †Juraphididae †Palaeoaphididae †Parvaverrucosidae †Rasnitsynaphididae †Shaposhnikoviidae †Szelegiewicziidae
Phylloxeroidea	filokserowate
Tajmyraphidoidea	†Burmitaphididae †Grassyaphididae †Khatangaphididae †Lebanaphididae †Retinaphididae †Tajmyraphididae
Triassoaphidoidea	†Creaphididae †Leaphididae †Lutevanaphididae †Triassoaphididae