Osięciny
wieś | |||
Kościół pw. Opieki Matki Bożej | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | radziejowski | ||
Gmina | Osięciny | ||
Liczba ludności (III 2011) | 2925[2] | ||
Strefa numeracyjna | 054 | ||
Kod pocztowy | 88-220[3] | ||
Tablice rejestracyjne | CRA | ||
SIMC | 0867087 | ||
Położenie na mapie gminy Osięciny | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego | |||
Położenie na mapie powiatu radziejowskiego | |||
52°37′45″N 18°43′20″E/52,629167 18,722222[1] | |||
| |||
Strona internetowa |
Osięciny – wieś (dawne miasto) w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, na Kujawach, powiecie radziejowskim, w gminie Osięciny[4][5]. Siedziba gminy Osięciny.
Dawniej wieś była siedzibą władz gminy Osięciny. W latach 1954-1972 wieś była siedzibą władz gromady Osięciny. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa włocławskiego.
We wsi była stacja kolejowa kolei wąskotorowej Osięciny.
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0867093 | Karolin | część wsi (od 2023 r. wieś[6]) |
1067213 | Osięciny-Probostwo | część wsi (od 2023 r. kolonia) |
1067220 | Osięciny-Wieś | część wsi (od 2023 r. kolonia) |
0867101 | Zagaj | część wsi (od 2023 r. wieś) |
Demografia
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 2925 mieszkańców[2]. Jest największą miejscowością gminy Osięciny.
Prawa miejskie
Osięciny uzyskały lokację miejską w 1824 roku, zdegradowane w 1870 roku[7].
Właściciel
Właścicielem Osięcin w roku 1888, jak podaje spis majętności powiatu włocławskiego, był Józef hrabia Skarbek'"`UNIQ--nowiki-00000023-QINU`"'8'"`UNIQ--nowiki-00000024-QINU`"'
Żydzi
W 1921 r. w mieście (jid. Ort Tora) mieszkało 436 Żydów, którzy przybyli z Holandii i Niemiec i zajmowali się złotnictwem i przepisywaniem fragmentów Tory do mezuz. Mieli bożnicę z krytą blachą, cheder, mykwę, jesziwę, kasę chorych, bibliotekę, koło teatralne; należeli do organizacji: Agudas Szlojmej Emunej Jisroel (jid. Związek Prawdziwie Wiernych Izraela), Bedar, lewicowego związku syjonistycznego. Mieszkańcami byli: Yitzhak Poznański i jego ojciec Gershon Poznański z linii Sochaczewerów, główny rabin Osięcin, spokrewnieni z Izraelem, którego dziadek pochodził z oddalonych ok. 30 km Kowal. 16 kwietnia 1942 r. osięcińscy Żydzi zostali zapędzeni do kościoła parafialnego i wywiezieni ciężarówkami (mobilnymi komorami gazowymi) do oddalonego o 60 km obozu zagłady SS-Sonderkommando Kulmhof[9].
II wojna światowa
We wrześniu 1939 roku mieścił się w Osięcinach punkt opatrunkowy, gdzie przywożono rannych żołnierzy niemieckich spod Włocławka. W roku 1945 w pobliskim lesie żołnierze radzieccy rozstrzelali według jednego świadka około 100 jeńców niemieckich, nie odnaleziono jednak ich ciał[10].
Obiekty zabytkowe
Zachował się układ urbanistyczny miasteczka z dużym rynkiem oraz rozplanowaniem zabudowy charakterystycznym dla okresu powstania miejscowości. Do obiektów zabytkowych znajdujących się w rejestrze zabytków zaliczany jest:
- neogotycki kościół parafialny z lat 1845-1855, zaprojektowany przez Henryka Marconiego, wraz z cmentarzem i ogrodzeniem
- zespół dworski (klasycystyczny dwór zwany pałacem Skarbków, park oraz folwark) z przełomu XVIII i XIX wieku[11].
inne:
- bożnica, obecnie obiekt handlowy
- cmentarz żydowski
- kilka domów z przełomu XVIII i XIX wieku.
Patroni gminy
W lutym 2007 roku błogosławieni księża męczennicy czasów II wojny światowej Wincenty Matuszewski i Józef Kurzawa zostali ogłoszeni patronami gminy Osięciny.
Pierwsze wzmianki
Według znalezionych źródeł Osięciny istnieją od około 700 lat.
Związani z Osięcinami
- hrabia Józef Skarbek herbu Awdaniec (ur. 13 marca 1819 - zm. 24 lipca 1900 w Osięcinach) właściciel Osięcin, Bartłomiejowic, Woli Skarbkowej i Samszyc u schyłku XIX wieku. Współpracownik Słownika geograficznego Królestwa Polskiego. Patron kościoła wybudowanego jego staraniem w latach 1854-1856 pw. Opieki Panny Maryi.
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 94377
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 878 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2783)
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 58-59.
- ↑ Borucki ↓, s. 359.
- ↑ "Zrobiłoby się remont, ale jak Żydzi przyjdą i zechcą odebrać? Wtedy papier na nic". Mienie pożydowskie w Polsce
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej, Oddziałowa Komisja w Gdańsku. [dostęp 2015-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-02)].
- ↑ Rejestr zabytków - woj. kujawsko-pomorskie
Bibliografia
- Maksymilian Borucki: Ziemia kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym. Wyd. Herman Neuman. Włocławek 1882.
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona Osięcin
- Strona Gimnazjum im. Ziemi Kujawskiej w Osięcinach
- Strona szkoły podstawowej w Kościelnej Wsi
- Osięciny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 634 .
- Osięciny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 417 .
- p
- d
- e
- Siedziba gminy: Osięciny
Wsie |
|
---|---|
Kolonie | |
Części wsi |
|
- p
- d
- e
- Siedziba powiatu – Radziejów
Przynależność wojewódzka |
|
---|---|
Miasta (1867–71 → i ← 1956–75) | |
Gminy wiejskie (1867–71 → i 1973–75) |
|
Gromady (1956–72) |
|
- p
- d
- e
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.
|
Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).