Miedzna

Ten artykuł dotyczy wsi w województwie mazowieckim. Zobacz też: Miedzna – struga w woj. zachodniopomorskim.
Miedzna
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny w Miedznie
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

węgrowski

Gmina

Miedzna

Liczba ludności (2011)

1241[2][3]

Strefa numeracyjna

25

Kod pocztowy

07-106[4]

Tablice rejestracyjne

WWE

SIMC

0681224[5]

Położenie na mapie gminy Miedzna
Mapa konturowa gminy Miedzna, na dole znajduje się punkt z opisem „Miedzna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Miedzna”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Miedzna”
Położenie na mapie powiatu węgrowskiego
Mapa konturowa powiatu węgrowskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Miedzna”
Ziemia52°28′03″N 22°05′23″E/52,467500 22,089722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Miedzna
Historyczny herb miasta Miedzna (dzisiaj herb gminy Miedzna)

Miedzna – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie węgrowskim, w gminie Miedzna[5][6].

Wieś leży nad rzeką Miedzanką, jest siedzibą gminy Miedzna. Dawniej miasto; uzyskała lokację miejską w 1470 roku, zdegradowana po 1500 roku. Miasto prywatne Miedzna vel Międzylesie posiadało prawo magdeburskie w 1531 roku, położone było w ziemi drohickiej województwa podlaskiego[7], zdegradowana w 1869 roku[8].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Miedzna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Historia

Wieś zamieszkana przez Podlasian. Kościół pod wezwaniem Zwiastowania NMP istniał tu już w 1470 r. Do Unii brzeskiej istniała tu również cerkiew prawosławna[9]. Pierwszymi właścicielami Miedzny i okolicznych wsi byli Karscy. Po nich dobra miedzeńskie przejęli Wodyńscy, następnie Butlerowie i Kuczyńscy[10].

Miasto Miedzna założone zostało w 1531 r. przez Jana Wodyńskiego. Przywilej erekcyjny na prawie magdeburskim miasto otrzymało od Zygmunta I. W roku 1631 Miedzna wyznaczona została na miejsce odbywania sądów ziemskich w ziemi drohickiej, prawo to potwierdzono w 1673 roku. Miasto posiadała w 1673 roku podkomorzyna koronna Konstancja Butlerowa[11].

Miasto ma zachowany XVI-wieczny układ urbanistyczny oraz zabytki architektury.

W miejscowości w 1867 urodził się Jan Szmurło – polski lekarz, profesor otorynolaryngologii i filozof medycyny.

Zabytki

  • Kościół parafialny wzniesiony w latach 1887–1889 w stylu neogotyckim, siedziba parafii Zwiastowania NMP,
  • zajazd z 2 połowy XVIII wieku, przebudowany w XIX i XX wieku,
  • ruiny dworu obronnego otoczonego fosą z przełomu XVI/XVII wieku, w miejscu starszego grodziska.
  • Kaplica Objawienia w Miedznie – późnobarokowa, zbudowana na początku XIX w. na miejscu lepianki młynarskiej związanej tradycją z początkiem kultu Matki Bożej Miedzeńskiej. Jest to obiekt murowany, otynkowany, na planie sześcioboku, dwukondygnacyjny, malowniczo wkomponowany w grupę starych lip. W górnej kondygnacji znajdują się półkoliście zamknięte wnęki, w których umieszczono barokowe rzeźby Chrystusa Ukrzyżowanego, św. Jana Nepomucena i św. Antoniego Padewskiego. Narożniki kaplicy osłaniają gładkie pilastry, a ściany wieńczy bogato profilowany gzyms. Całość nakryta jest sześciopołaciowym dachem namiotowym zakończonym latarnią (w czasie remontu dachu w 1997 r. zakryta) i baniastym hełmem. Wewnątrz na uwagę zasługują dwa płótna pochodzące z początku XIX w. przedstawiające Matkę Boską z Dzieciątkiem i Chrystusa Błogosławiącego.

Zobacz też

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 79662
  2. Wieś Miedzna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-31] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 775 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
  5. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT.
  6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich, w: Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Maria Kwapień, Józef Maroszek, Andrzej Wyrobisz, Wrocław 1976, s. 96.
  8. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 50–51.
  9. fotopolska.eu - Polska na fotografii [online], eu/1460,artykul.html [dostęp 2024-04-24] .
  10. LechL. Niepiekło LechL., Parafia Miedzna i jej mieszkańcy, 2021, ISBN 978-83-950904-2-4 .
  11. Anna Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny: struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998, s. 121.

Linki zewnętrzne

  • Miedzna 1 (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 334 .
  • p
  • d
  • e
Gmina Miedzna
  • Siedziba gminy: Miedzna
Wsie
Integralne
części wsi

Herb gminy Miedzna

  • p
  • d
  • e
Powiat węgrowski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867-1954 i 1973-75)
  • Borze (do 1954)
  • Czarnogłów (do 1939 )
  • Grębków
  • Jaczew (do 1952)
  • Kamieńczyk (1870-89 )
  • Korytnica
  • Liw (od 1973)
  • Łochów
  • Łojki (do 1874)
  • Miedzna
  • Ossówno (do 1954)
  • Płatkownica (do 18??)
  • Prostyń (do 1954)
  • Ruchna (do 1954)
  • Sadowne
  • Sinołęka (do 1954)
  • Stara Wieś (do 1954)
  • Stoczek
  • Trawy (1952-54)
  • Wierzbno (od 1973)
  • Wyszków (do 1954)
Gromady (1954-72)
  • Bojmie (1954-55 )
  • Borzychy (1954-56)
  • Budziska (1954-57)
  • Czerwonka-Kolonia (1954-61)
  • Grębków (1954-72)
  • Groszki Nowe (1954-57 )
  • Gwizdały (1954-56 )
  • Huta Gruszczyno (1954-59)
  • Jartypory (1954-59)
  • Jerzyska (1954-59)
  • Kamionna (1954-72)
  • Karczewiec (1954-59)
  • Kąty (1954-72)
  • Kołodziąż (1954-68)
  • Kopcie (1954-72)
  • Korytnica (1954-72)
  • Lipki Stare (1954-59)
  • Liw (1954-72)
  • Łochów (1954-72)
  • Miedzna (1954-72)
  • Międzyleś (1954-68)
  • Morzyczyn Włościański (1954-59)
  • Mrozowa Wola (1954-59)
  • Ogrodniki (1954-61)
  • Ossówno (1954-59)
  • Ostrówek (1954-72)
  • Paplin (1956-68)
  • Pniewnik (1954-59)
  • Poszewka (1954-59)
  • Prostyń (1954-72)
  • Roguszyn (1954-72)
  • Ruchna (1954-72)
  • Sadowne (1954-72)
  • Starawieś (1954-72)
  • Stoczek (1954-72)
  • Trawy (1954-72)
  • Turna (1954-59)
  • Ugoszcz (1954-59)
  • Wierzbno (1954-72)
  • Wrotnów (1954-72)
  • Wyszków (1954-72)
  • Zarzetka (1954-61)
  • Żelazów (1954-61)
  • p
  • d
  • e
Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).