Mokobody

wieś

Kościół pw. św. Jadwigi

Państwo

Polska

Województwo

mazowieckie

Powiat

siedlecki

Gmina

Mokobody

Liczba ludności (2011)

1677^[2]^[3]

Strefa numeracyjna

Kod pocztowy

08-124^[4]

Tablice rejestracyjne

WSI

SIMC

0682175^[5]

Położenie na mapie gminy Mokobody

Położenie na mapie Polski

Położenie na mapie województwa mazowieckiego

Położenie na mapie powiatu siedleckiego

52°15′56″N 22°06′41″E/52,265556 22,111389^[1]

Multimedia w Wikimedia Commons

Strona internetowa

Mokobody – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, w gminie Mokobody^[5]^[6]

Wieś leży nad rzeką Liwiec. Siedziba gminy Mokobody, oraz rzymskokatolickiej parafii św. Jadwigi. Dawniej miasto prywatne, posiadało prawo chełmińskie, w 1496 roku położone było w ziemi drohickiej województwa podlaskiego^[7], prawa miejskie utraciło w 1870 roku.

Do 1954 roku istniała gmina Skupie, której siedzibą były Mokobody. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mokobody. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie siedleckim. We wsi działa jednostka ochotniczej straży pożarnej^[8].

Historia

Dawne nazwy miejscowości brzmiały Mąkobody i Makowody. Wieś leżała w ziemi drohickiej i była własnością rycerską. Właściciel wsi Jan Mąkobodzki w okresie władania Podlasiem przez Bolesława IV księcia mazowieckiego był kasztelanem i sędzią liwskim. Prawdopodobnie w okresie zbrojnego zatargu Kazimierza Jagiellończyka z Bolesławem stał po stronie tego ostatniego, wskutek czego utracił swoje dobra. Mokobody stały się królewszczyzną. W 1487 r. Kazimierz Jagiellończyk darował je wraz z innymi dobrami Iwaszce Bohdanowiczowi Litaworowi Chreptowiczowi, podskarbiemu dwornemu litewskiemu.

W 1496 roku miasto prywatne zostało lokowane na prawie chełmińskim^[9]. W 1510 r. potwierdzenie przywilejów i nazwę Nowe Miasto, która jednak się nie przyjęła. Do Unii brzeskiej istniała tu Cerkiew prawosławna. Mokobody należały m.in. do Ostrorogów, Ossolińskich, Jezierskich i Kuczyńskich. W 1673 roku miasto posiadał starosta drohicki Zbigniew Ossoliński^[10].

Bardzo duży wkład Mokobody włożyły w powstanie styczniowe. Już w styczniu wysłały do obrony Węgrowa ok. 600 chłopów, w większości byli uzbrojeni w kosy. 2 lutego brali oni udział w bitwie pod Węgrowem, a także słynnym w całej Europie ataku kosynierów na działa carskie. Następnego dnia, pod Mokobodami 1 tys. powstańców, w tym 200 strzelców, pod komendą kpt. Kuczkowskiego ps. Mucha, pobiło oddział rosyjski z Siedlec. Rosjanie ponieśli duże straty, było ok. 100 zabitych oraz dużo więcej rannych. W bitwie tej znaczący wkład mieli również mieszkańcy Mokobód i okolicznych wiosek. Wiele osób nie brało bezpośredniego udziału w walkach, ale pomagało walczącym. Chłopi dostarczali żywność oraz informowali o ruchach wojsk rosyjskich^[11].

Po stłumieniu powstania carska policja i wojsko rozpoczęły aresztowania powstańców. Najwybitniejszym powstańcem był urodzony w Świniarach Ludomir Benedyktowicz, który stracił w powstaniu obie dłonie. Pamiątkowa tablica na jego cześć znajduje się przy głównym wejściu do kościoła w Mokobodach. Za masowy udział mieszkańców Mokobód w powstaniu rząd carski w 1867 r., czyli kilka lat po upadku powstania styczniowego, ukarał miasteczko zabraniem mu praw miejskich i zdegradowaniem do roli wsi.

Zabytki

Kościół parafialny, klasycystyczny z lat 1792–1818, fundacji starosty Jana Onufrego Ossolińskiego. Projekt architektoniczny autorstwa Jakuba Kubickiego jest czterokrotnie pomniejszonym projektem tegoż autora wyróżnionego w ogłoszonym przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego konkursie architektonicznym na świątynię – votum za Konstytucję 3 maja^[12],
- obraz Matki Boskiej Budzieszyńskiej z XVII w., otaczany wielkim kultem,
- rokokowe rzeźby ewangelistów, wykonane przez Macieja Polejowskiego,
- obraz "Chrystus Nauczający" z końca XVIII wieku, którego autorstwo przypisuje się Franciszkowi Smuglewiczowi,
- obraz "Hołd Pasterzy" z XIX wieku autorstwa Piotra le Bruna,
- model kościoła wykonany w 1793 roku przez Jakuba Kubickiego,
Drewniana organistówka z XIX w.obecnie znajdująca się w skansenie we wsi Nowa Sucha, w miejscu organistówki znajduje się obecnie pomnik Jana Pawła II
Drewniana dzwonnica z XIX w.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 82668
↑ Wieś Mokobody w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-25] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 792 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich, w: Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Maria Kwapień, Józef Maroszek, Andrzej Wyrobisz, Wrocław 1976, s. 96.
↑ OSP Mokobody [online], www.siedlce-straz.pl [dostęp 2020-11-06] .
↑ Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich w XVI-XVIII w., w: Maria Kwapień; Józef Maroszek; Andrzej Wyrobisz, Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Wrocław 1976, s. 96.
↑ Anna Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny : struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998, s. 120.
↑ Kuczkowski - Katalog Powstańców Styczniowych [online], genealogia.okiem.pl [dostęp 2021-08-03] .
↑ dr Rafał Dmowski: Świątynia Opatrzności Bożej w pomniejszeniu czyli kościół pw. św. Jadwigi w Mokobodach. [w:] "Prestiż", 2014, nr 10, s. 12-13 [on-line]. [dostęp 2015-05-26]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Mokobody, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 620 .
Mokobody. Historia miejscowości oraz parafii
Mokobody w "Pamiętniku Sandomierskim" t.1 Tomasza Ujazdowskiego w tekście o Budzieszynie str. 364
Mokobody w tekście z 1590 r

Zobacz też

Cmentarz żydowski w Mokobodach

Gmina Mokobody

Siedziba gminy: Mokobody

Wsie	Bale Dąbrowa Jeruzale Kapuściaki Kisielany-Kuce Kisielany-Żmichy Książopole-Jałmużny Księżopole-Smolaki Męczyn Męczyn-Kolonia Mokobody Mokobody-Kolonia Niwiski Osiny Dolne Osiny Górne Pieńki Skupie Świniary Wesoła Wólka Proszewska Wólka Żukowska Wyłazy Zaliwie-Brzozówka Zaliwie-Piegawki Zaliwie-Szpinki Zemły Ziomaki Żuków
Integralne części wsi	Tuszetów

Powiat siedlecki (1867–1975)

Siedziba powiatu – Siedlce

Przynależność wojewódzka	gubernia siedlecka (1867–1912) gubernia lubelska (1912–1915) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. lubelskie (PRL) (1944–48) woj. warszawskie (1949–75)
Miasta	Łosice (← 1932–55 →) Mokobody (do 1870) Mordy (do 1870 i od 1919) Siedlce (do 1948 →)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Czuryły (do 1954) Domanice (do 1954) Górki (← 1932–54) Huszlew (← 1932–54) Jasionka (do 1928) Jastrzębie (do ?) (Stara) Kornica (← 1932–54) Kotuń (od 1973) Królowa Niwa (do 1954) Krześlin (do 1954) Łysów (← 1932–54) Mokobody (od 1973) Mordy (do ?) Mordy (od 1973) Niwiski (do 1954) Olszanka (← 1932–54) Paprotnia (od 1973) Pióry (do 1928) Przesmyki (← 1923–54) Sarnaki (← 1932–54) Seroczyn (do 18??) Siedlce (od 1973) Skórzec Skupie (do 1954) Stara Wieś (do 1954) Stok Ruski (ok. 1915–54) Suchożebry (od 1973) Świniarów (← 1932–54) Tarków (do 1954) Wiśniew (do 1954) Wodynie (do 1954) Zbuczyn (Poduchowny) Żeliszew (do 1954)
Gromady (1954–72)	Bejdy (1954–55 →) Białki (1954–61) Bojmie (← 1956–72) Borki-Wyrki (1954–59) Chotycze (1954–55 →) Czeberaki (1954–55 →) Czołomyje (1954–61) Dąbrówka-Niwka (1954–61) Domanice (1954–72) Golice (1954–58) Górki (1954–55 →) Grala-Dąbrowizna (1954–59) Hadynów (1954–55 →) Hołubla (1954–72) Huszlew (1954–55 →) Izdebki-Wąsy (1954–59) Kamianki Lackie (1954–55 →) Kobylany (1954–55 →) Kornica Nowa (1954–55 →) Koszewnica (1954–59) Kotuń (1954–72) Krynica (1954–61) Krzesk (1954–72) Krzesk Stary (1954–61) Krześlin (1954–72) Krzymosze (1954–59) Krzywośnity (1954–55 →) Lipno (1954–55 →) Łysów (1954–55 →) Mierzwice Kolonia (1954–55 →) Mokobody (1954–72) Mordy (1954–72) Mostów (1954–55 →) Niemojki (1954–55 →) Niwiski (1954–72) Olszanka (1954–55 →) Olszyc Szlachecki (1954–59) Opole Nowe (1954–61) Paprotnia (1954–72) Platerowo-Pasieka (1954–55 →) Podnieśno (1954–59) Pruszyn (1954–68) Przesmyki (1954–55 →) Radomyśl (1954–61) Radzików Wielki (1954–72) Ruda Wolińska (1954–59) Rusków (1954–55 →) Sarnaki (1954–55 →) Sekuła (1954–57) Seroczyn (1954–72) Siedlce (1961–72) Skórzec (1954–72) Skupie (1954–59) Stok Lacki (1954–61) Strzała (1954–61) Suchożebry (1954–72) Szpaki Stare (1954–55 →) Śmiary (1954–61) Tarcze (1954–72) Wiśniew (1954–72) Wodynie (1954–72) Wojnów (1954–55 →) Wołyńce (1958–59) Zakrze (1954–55 →) Zbuczyn Poduchowny (1954–72) Żabokliki (1959–61) Żeliszew Podkościelny (1954–72) Żelków-Kolonia (1954–68)

Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Adamów (1539–1870)
Aleksandrów Łódzki (1822–1870, od 1924)
Andrzejewo (1528–1870)
Annopol (1761–1870, od 1996)
Babiak (1815–1870)
Bakałarzewo (1570–1870)
Balwierzyszki (1520–1870)
Baranów (1544–1870)
Bełchatów (1737–1870, od 1925)
Bełżyce (1417–1870, od 1958)
Będków (1453–1870)
Biała Rawska (1498–1510, 1521–1870, od 1925)
Białaczów (1456–1674, 1787–1870, od 2024)
Białobrzegi (1540–1870, od 1958)
Bielawy (1403–1870)
Bielsk (1373–1870)
Bieżuń (1406–1674, 1767–1870, od 1994)
Biskupice (1450–1870)
Bobrowniki (1403–1870, od 2024)
Bobrowniki (1485–1870)
Bodzanów (1351–1870, od 2023)
Bodzentyn (1355–1870, od 1994)
Bogoria (1616–1870, od 2024)
Bolesławiec (1266–1870, od 2024)
Bolimów (1370–1870, od 2022)
Brdów (1436–1870)
Brok (1501–1870, od 1922)
Brudzew (1458–1870)
Burzenin (1378–1870)
Busko-Zdrój (1287–1870, od 1916)
Bychawa (1537–1870, od 1958)
Cegłów (1621–1870, od 2022)
Chocz (1382–1870, od 2015)
Chodecz (1442–1812, 1822–1870, od 1921)
Chodel (1517–1824, 1838–1870)
Chorzele (1542–1870, od 1919)
Ciechanowiec Nowe Miasto (1580–1795, 1807–1870, 1938→***)
Ciepielów (1548–1870, od 2024)
Czeladź (1242–1870, od 1915)
Czemierniki (1509–1870, od 2024)
Czersk (1350–1870)
Czerwińsk nad Wisłą (1373–1870, od 2020)
Czyżew (1738–1870, od 2011)
Ćmielów (1505–1870, od 1962)
Daleszyce (1569–1870, od 2007)
Dąbrowice (1455–1870, od 2023)
Denków (1564–1870, 1954→***)
Dobra (1392–1870, od 1919)
Dobrzyń nad Drwęcą (1789–1870, 1919–1950→*)
Drobin (1511–1870, od 1994)
Drzewica (1429–1870, od 1987)
Działoszyn (1412–1870, od 1994)
Filipów (1570–1870)
Firlej (1557–1870)
Frampol (1738–1870, od 1993)
Gielniów (1455–1870, od 2024)
Gliniany (1595–1870)
Głowaczów (1445–1870, od 2024)
Głowno (1427–1870, od 1925)
Głusk (1688–1870, 1989→***)
Gniewoszów (1693–1870)
Golina (1330–1870, od 1921)
Goraj (1405–1870, od 2021)
Gorzków-Osada (1689–1870)
Goszczyn (1386–1870)
Gowarczów (1430–1870, od 2024)
Góra Kalwaria # (1670–1883, od 1916)
Grabowiec (1601–1870)
Grabowiec (1418–1870)
Grabów (1372–1690, 1800–1870, od 2024)
Grajewo (1540–1870, od 1919)
Granica (1735–1870, 1965→****)
Grocholice (1485–1870, 1977→***)
Grodzisk Mazowiecki (1522–1870, od 1916)
Grzegorzew (1435–1870)
Horodło (1432–1870)
Horodyszcze (1558–1870)
Iłów (1506–1870)
Iłża (1239–1870, 1916–1919, od 1925)
Inowłódz (1350–1870, od 2024)
Iwaniska (1403–1870, od 2022)
Iwanowice (1460–1870)
Izbica (1750–1870, od 2022)
Izbica Kujawska (1394–1870, od 1973)
Jadów (1823–1870, od 2023)
Janowiec (1537–1870)
Janowo (1421–1870)
Janów (1696–1870)
Janów Podlaski (1465–1870, 1919–1940, 1944–1946)
Jarczów (1775–1870)
Jastrząb (1422–1870, od 2023)
Jedlińsk (1530–1870)
Jeziorzany (Łysobyki) (1498–1870)
Jeżów (1334–1870, od 2023)
Jędrzejów (1271–1870, od 1916)
Józefów (1725–1870, od 1988)
Józefów nad Wisłą (1687–1870, od 2018)
Kamieńczyk (1428–1870)
Kamieńsk (1374–1870, od 1994)
Kamionka (1469–1870, od 2021)
Karczew (1548–1870, od 1959)
Kazanów (1566–1870)
Kazimierz (1288–1870)
Kazimierz Biskupi (1287–1870)
Kazimierz Dolny (1348–1870, od 1927)
Kiernozia (1523–1579, 1784–1870, od 2024)
Kikół (1791–1870, od 2024)
Kleczew (1366–1870, od 1919)
Klimontów (1604–1870, od 2020)
Klwów (1413–1870)
Kłobuck (1339–1870, od 1919)
Kłodawa (1383–1870, od 1925)
Kock (1417–1870, od 1919)
Kodeń (1511–1870)
Kołbiel (1532–1870)
Komarów-Osada (1748–1870)
Koniecpol (1403–1870, od 1927)
Konstantynów (1729–1870)
Konstantynów Łódzki (1830–1870, od 1924)
Końskowola (1532–1870)
Koprzywnica (1262–1870, od 2001)
Kosów Lacki (1723–1870, od 2000)
Koszyce (1374–1870, od 2019)
Kowal (1339–1870, od 1919)
Koziegłowy (1472–1870, od 1950)
Koźminek (1369–1870, od 2021)
Krasnobród (1576–1870, od 1994)
Krasnosielc (1824–1870)
Kromołów (1388–1870, 1977→***)
Krośniewice (1452–1870, od 1926)
Kryłów (1523–1870)
Krzepice (1357–1870, od 1915)
Krzeszów (1641–1870)
Książ Wielki (1372–1870, od 2023)
Kuczbork-Osada (1384–1870)
Kunów (1467–1870, od 1990)
Kurów (1442–1870)
Kurozwęki (1347–1870)
Kurzelów (1285–1870)
Lasocin (1547–1870)
Latowicz (1423–1870, od 2023)
Lądek (1269–1870)
Lelów (1314–1870)
Lipsk (1580–1870, od 1983)
Lipsko (1613–1870, od 1958)
Liw (1421–1870)
Lubień Kujawski (1489–1870, od 1919)
Lubraniec (1509–1870, od 1919)
Ludwinów (1719–1870)
Lutomiersk (1274–1870, od 2022)
Lututów (1406–1720, 1843–1870, od 2020)
Łagów (1375–1870, od 2018)
Łaskarzew (1418–1870, od 1969)
Łaszczów (1549–1870, od 2010)
Łomazy (1566–1870)
Łosice (1505–1870, od 1919)
Łoździeje (1597–1870, od 1946)
Maciejowice (1507–1870, od 2024)
Magnuszew (1377–1576, 1776–1870, od 2024)
Małogoszcz (1408–1870, od 1996)
Markuszów (1330–1870)
Michów (1531–1870)
Miedzna (1470–1870)
Modliborzyce (1642–1870, od 2014)
Modrzejów (1706–1870, 1915→***)
Mogielnica (1317–1870, od 1916)
Mokobody (1496–1870)
Mordy (1488–1870, od 1919)
Mrzygłód (1412–1870, 1915–1919; 1983→***)
Mstów (1278–1870)
Myszyniec (1791–1870, od 1993)
Nadarzyn (1453–1870)
Nowa Brzeźnica (1287–1870)
Nowa Słupia (1351–1870, od 2019)
Nowe Brzesko (1279–1870, od 2011)
Nowe Miasto (1420–1870, od 2022)
Nowe Miasto nad Pilicą (1400–1870, od 1916)
Nowogród (1427–1870, od 1927)
Nowy Korczyn (1258–1870, 1916–1919, od 2019)
Nur (1416–1870)
Odrzywół (1418–1870, od 2024)
Ogrodzieniec (1386–1870, od 1973)
Okuniew (1538–1870)
Oleśnica (1470–1870, od 2019)
Olita (1581–1870, od 1977)
Olsztyn (1488–1870, od 2022)
Opatowiec (1271–1870, od 2019)
Opatówek (1338–1870, od 2017)
Opole Lubelskie (1418–1870, od 1957)
Orchówek (1506-XVIII, 1775–1870)
Osieck (1558–1870, od 2024)
Osiek (1430–1870, od 1994)
Osięciny (1824–1870)
Osmolin (1462–1870)
Ostrów Lubelski (1548–1870, od 1919)
Ożarów (1569–1870, od 1988)
Pacanów (1265–1870, od 2019)
Pajęczno (1276–1870, od 1958)
Parysów (1538–1870)
Parzęczew (1421–1870, od 2024)
Pawłów (1470–1870)
Piaseczno (1429–1870, od 1916)
Piaski (1456–1870, od 1993)
Piątek (1339–1870, od 2020)
Pierzchnica (1370–1870, od 2019)
Pilica (1394–1870, od 1994)
Pilwiszki (1536–1870)
Piotrków Kujawski (1738–1870, od 1998)
Piszczac (1530–1870, od 2024)
Pławno (1544–1870)
Poddębice (1400–1673, 1822–1870, od 1934)
Połaniec (1264–1870, od 1980)
Poniemuń (1763–1825, 1836–1870, 1931→***)
Praszka (1392–1870, od 1919)
Proszowice (1358–1870, od 1923)
Przedecz (1363–1870, od 1919)
Przerośl (1576–1870)
Przybyszew (1396–1870)
Przyrów (1369–1870, od 2024)
Przysucha (1710–1870, od 1958)
Przytyk (1333–1870, od 2024)
Puchaczów (1527–1870)
Pyzdry (1257–1870, od 1919)
Raciąż (1425–1870, od 1922)
Raciążek (1317–1870)
Raczki (1703–1870)
Radoszyce (1370–1870, 1915–1919, od 2018)
Radzanów (1400–1870)
Radziejów (1252–1870, od 1919)
Radziłów (1466–1870)
Rajgród (1566–1870, od 1924)
Raków (1569–1870)
Rejowiec (1547–1870, od 2017)
Rossosz (1584–1870)
Rozprza (1272–1870, od 2023)
Różan (1378–1870, od 1919)
Rychwał (1458–1870, od 1921)
Ryczywół (1369–1870)
Rzgów (1502–1870, 1915–1919, od 2006)
Sapieżyszki (1825–1870)
Sarnaki (1754–1870)
Sawin (1492–1870)
Secemin (1395–1870)
Sereje (1511–1870)
Serock (1417–1870, od 1923)
Serokomla (1537–1870)
Sieciechów (1370–1870)
Siennica (1526–1870, od 2024)
Sienno (1421–1870, od 2024)
Siewierz (1304–1870, od 1962)
Simno (1626–1870, od 1956)
Skalbmierz (1342–1870, od 1927)
Skała (1262–1870, od 1987)
Skaryszew (1264–1870, od 1922)
Skępe (1445–1870, od 1997)
Skrzynno (1308–1870)
Skulsk (1384–1504, 1566–1662, 1793–1870)
Sławatycze (1577–1870)
Sławków (1286–1870, 1958–1977→**, od 1984)
Słomniki (1358–1870, od 1917)
Służewo (1339–1870)
Sobków (1563–1870)
Sobota (1393–1870)
Sochocin (1385–1870, od 2021)
Sokoły (1827–1870, 1919–1950)
Solec nad Wisłą (1370–1870, 1916–1919, od 2021)
Sompolno (1477–1870, od 1973)
Sopoćkinie (1560–1870)
Stanisławów (1523–1870)
Staw (1405–1870)
Stawiski (1702–1871, od 1915)
Stawiszyn (1291–1870, od 1915)
Sterdyń (1737–1870)
Stężyca (1330–1870)
Stoczek Łukowski (1540–1870, od 1919)
Stopnica (1362–1870, 1916–1919, od 2015)
Stryków (1394–1870, od 1923)
Sudargi (1724–1870)
Sulejów (1296–1870, od 1927)
Szadek (1295–1870, od 1919)
Szczekociny (1470–1870, od 1923)
Szczerców (1364–1870)
Szreńsk (1383–1870)
Szydłów (1329–1870, od 2019)
Ślesin (1358–1579, 1618–1870, od 1921)
Śniadowo (1775–1870)
Tarczyn (1353–1870, od 2003)
Tarłów (1550–1870)
Tarnogóra (1548–1870)
Tarnogród (1567–1870, 1915–1919, od 1987)
Tuliszków (1458–1870, od 1919)
Turobin (1420–1870, od 2024)
Tuszyn (1416–1870, od 1924)
Tyszowce (1419–1870, od 2000)
Uchanie (1484–1870)
Ujazd (1428–1870, od 2023)
Uniejów (1331–1870, od 1919)
Urzędów (1405–1870, od 2016)
Waśniów (1351–1870)
Wąchock (1454–1870, od 1994)
Wąsosz (1436–1870)
Wąwolnica (1346–1870)
Widawa (1388–1870)
Wieniawa (1768–1870, 1916→***)
Wieruszów (1368–1870, od 1919)
Wierzbica (1469–1870)
Wierzbnik (1624–1870, 1916–1939→*)
Wilczyn (1458–1478, 1485–1870)
Wiskitki (1595–1870, 1916–1919, od 2021)
Wisznice (1579–1870)
Wisztyniec (1570–1870)
Wiślica (1345–1870, od 2018)
Wizna (1435–1870)
Wiżajny (1620–1870)
Władysławów (1727–1870, 1919–1934)
Włodowice (1386–1870, od 2023)
Włoszczowa (1539–1870, od 1916)
Wodzisław (1366–1870, od 2021)
Wohyń (1519–1870)
Wojsławice (1445–1870)
Wolanów (1773–1870)
Wolbórz (1273–1870, od 2011)
Wolbrom (1321–1870, od 1930)
Wysokie Mazowieckie (1503–1870, od 1919)
Wyszków (1502–1870, od 1919)
Wyśmierzyce (1338–1870, od 1922)
Zagórów (1407–1870, od 1919)
Zaklików (1565–1870, od 2014)
Zambrów (1430–1870, od 1919)
Zawichost # (1255–1888, od 1926)
Złoczew (1605–1870, od 1919)
Zwoleń (1425–1870, 1915–1919, od 1925)
Żarki (1382–1870, od 1949)
Żarnowiec (1340–1870)
Żarnów (1360–1577, 1655–1662, 1786–1870, od 2024)
Żółkiewka (1702–1870)
Żuromin (1767–1870, od 1925)
Żychlin (1397–1870, od 1924)

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).