Mordy

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Mordy

miasto w gminie miejsko-wiejskiej

Kościół św. Michała Archanioła

Herb

Państwo

Polska

Województwo

mazowieckie

Powiat

siedlecki

Gmina

Mordy

Data założenia

1408 (pierwsza wzmianka)

Prawa miejskie

1488–1869, od 1919

Burmistrz

Jan Paweł Ługowski

Powierzchnia

4,54 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności
• gęstość

1698^[1]
394,5 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 25

Kod pocztowy

08-140

Tablice rejestracyjne

WSI

Położenie na mapie gminy Mordy

Położenie na mapie Polski

Położenie na mapie województwa mazowieckiego

Położenie na mapie powiatu siedleckiego

52°12′40″N 22°30′55″E/52,211111 22,515278

TERC (TERYT)

1426054

SIMC

0975747

Urząd miejski

ul. Kilińskiego 9
08-140 Mordy

Multimedia w Wikimedia Commons

Hasło w Wikisłowniku

Strona internetowa

Mordy – miasto w Polsce w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, położone 19 km na północny wschód od Siedlec, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mordy.

Miasto prywatne, później miasto królewskie posiadało prawo magdeburskie w 1486 roku, położone było w ziemi drohickiej województwa podlaskiego^[2]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. siedleckiego.

Historia

1408 początki miejscowości – siedziba parafii
1434 Mordy własnością rodziny Korczewskich, następnie Hlebowiczów
1486 lokacja miasta na prawie chełmińskim^[3]
1550 (ok.) Mordy stają się własnością Radziwiłłów
1553-1554 Mikołaj Radziwiłł Czarny usunął miejscowego proboszcza i na jego miejsce wprowadził „ministra helweckiego”
1563 synod ariański w Mordach
1569 miasto znalazło się w granicach Korony
1571 Mikołaj Krzysztof Radziwiłł Sierotka, syn Mikołaja wrócił do katolicyzmu, zbór zamknięto, przywrócono parafię katolicką^[4], własność Ciecierskich herbu Rawicz, którzy wznieśli tu zamek obronny
1655–1660 zamek zniszczony podczas potopu szwedzkiego
1717 w miejscu dawnego zamku wybudowano barokowy pałac
1795 w zaborze austriackim
1809 w Księstwie Warszawskim
1815 potem w Królestwie Polskim
1828–1830 Mordy własnością króla pruskiego Fryderyka Wilhelma, od którego zostały wykupione przez Bank Rządu Królestwa Polskiego
1869 utrata praw miejskich
1919 odzyskanie praw miejskich
listopad 1941 – utworzenie przez Niemców we wschodniej części miasta getta dla ludności żydowskiej^[5]. Ogółem przez getto przeszło ok. 4500 Żydów z Mordów i okolicznych miejscowości^[5]. Zostało ono zlikwidowane 22 sierpnia 1942, a jego mieszkańcy wywiezieni do obozu zagłady w Treblince^[5].
1944 -1945 - w okolicach formuje się z mieszkańców okolicznych miast i wsi 8 dywizja piechoty 2 Armii Wojska Polskiego^[6].

Nazwa

Nazwa znana jest od XV wieku, w 1580 pojawia w notatkach zapisana jako Mordi. Pochodzi ona prawdopodobnie od przezwiska Morda, użytego w liczbie mnogiej^[7].

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Mordów w 2014 roku^[8].

Polityka

Burmistrzowie:

Andrzej Piotrowski (2006-2010)
Jerzy Wąsowski (2010-2014)
Jan Paweł Ługowski (od 2014)

Transport

698 Siedlce – Mordy – Łosice – Terespol

Linia kolejowa nr 31: Siedlce – Mordy – Czeremcha – Hajnówka – Cisówka

Architektura

Zabytki

zespół pałacowo-parkowy z 1 połowy XIX wieku: zrąb pałacu pochodzi z ok. 1717 r., fundacja rodziny Ciecierskich. Około 1838 r. rodzina Zembrzuskich gruntownie przebudowała pałac w stylu klasycystycznym. W 2 połowie rozbudowano pałac. Ostatnimi właścicielami pałacu była rodzina Przewłockich. Ostatni raz był remontowany w latach 1963–1964. Obecnie zdewastowany. Barokowa brama przejazdowa pochodzi z początku XVIII wieku. W 2018 odzyskany przez Przewłockich.
barokowy kościół św. Michała Archanioła z 1738 r. (Parafia św. Michała Archanioła w Mordach).

Galeria

Fragment rynku
Brama wjazdowa do pałacu
Fronton pałacu (2012)
Kaplica cmentarna
Stacja kolejowa w Mordach (widoczna sieć trakcyjna – obecnie nieistniejąca)
Widok na miasto z lotu ptaka

Zobacz też

Parafia św. Michała Archanioła w Mordach
Cmentarz żydowski w Mordach
Mordy – stacja kolejowa
Mordy Miasto – przystanek kolejowy

Przypisy

↑ Raport o stanie gminy w roku 2021. Stan ludności 31.12.2021 str. 6 [dostęp 2022-10-20]
↑ Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich, w: Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Maria Kwapień, Józef Maroszek, Andrzej Wyrobisz, Wrocław 1976, s. 97.
↑ Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich w XVI-XVIII w., w: Maria Kwapień; Józef Maroszek; Andrzej Wyrobisz, Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Wrocław 1976, s. 97.
↑ Jan Mironczuk, Wyznania protestanckie na obszarze dystryktu podlaskiego, w: Odrodzenie i Reformacja w Polsce vol. 62 (2018), s. 147.
↑ ^a ^b ^c Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 326. ISBN 83-01-00065-1.
↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 641
↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. strona 154. ISBN 83-04-02436-5.
↑ Mordy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

Linki zewnętrzne

Mordy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 675 .
Miasto i Gmina Mordy
Wirtualny Album Mordów. album.mordy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
Historia miejscowości. gimnazjum.mordy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-07)].
Mordy w serwisie Polinów

Miasta województwa mazowieckiego

Na prawach powiatu	Ostrołęka Płock Radom Siedlce Warszawa
Powiatowe	Białobrzegi Ciechanów Garwolin Gostynin Grodzisk Mazowiecki Grójec Kozienice Legionowo Lipsko Łosice Maków Mazowiecki Mińsk Mazowiecki Mława Nowy Dwór Mazowiecki Ostrów Mazowiecka Ożarów Mazowiecki Otwock Piaseczno Płońsk Pruszków Przasnysz Przysucha Pułtusk Sierpc Sochaczew Sokołów Podlaski Szydłowiec Węgrów Wołomin Wyszków Zwoleń Żuromin Żyrardów
Gminne	Bieżuń Błonie Bodzanów Brok Brwinów Cegłów Chorzele Ciepielów Czerwińsk nad Wisłą Dobre Drobin Gąbin Gielniów Glinojeck Głowaczów Góra Kalwaria Halinów Iłża Jadów Jastrząb Jedlnia-Letnisko Józefów Kałuszyn Karczew Kobyłka Konstancin-Jeziorna Kosów Lacki Latowicz Lubowidz Łaskarzew Łochów Łomianki Maciejowice Magnuszew Marki Milanówek Mogielnica Mordy Mrozy Mszczonów Myszyniec Nowe Miasto Nowe Miasto nad Pilicą Odrzywół Osieck Piastów Pilawa Pionki Podkowa Leśna Raciąż Radzymin Różan Sanniki Serock Siennica Sienno Skaryszew Sochocin Solec nad Wisłą Sulejówek Tarczyn Tłuszcz Warka Wiskitki Wyszogród Wyśmierzyce Zakroczym Ząbki Zielonka Żelechów

Gmina Mordy

Siedziba gminy: Mordy

Wsie	Czepielin Czepielin-Kolonia Czołomyje Doliwo Głuchów Klimonty Krzymosze Leśniczówka Ogrodniki Olędy Ostoje Pieńki Pióry-Pytki Pióry Wielkie Płosodrza Ptaszki Radzików-Kornica Radzików-Oczki Radzików-Stopki Radzików Wielki Rogóziec Sosenki-Jajki Stara Wieś Stok Ruski Suchodołek Suchodół Wielki Wielgorz Wojnów Wólka-Biernaty Wólka Soseńska Wyczółki
Kolonia	Kolonia Mordy
Integralne części wsi	Dworszczyzna Kierzczane Pod Rogóziec

Powiat siedlecki

Miasta	Mordy
Gminy miejsko-wiejskie	Mordy
Gminy wiejskie	Domanice Korczew Kotuń Mokobody Paprotnia Przesmyki Siedlce Skórzec Suchożebry Wiśniew Wodynie Zbuczyn

Powiat siedlecki (1867–1975)

Siedziba powiatu – Siedlce

Przynależność wojewódzka	gubernia siedlecka (1867–1912) gubernia lubelska (1912–1915) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. lubelskie (PRL) (1944–48) woj. warszawskie (1949–75)
Miasta	Łosice (← 1932–55 →) Mokobody (do 1870) Mordy (do 1870 i od 1919) Siedlce (do 1948 →)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Czuryły (do 1954) Domanice (do 1954) Górki (← 1932–54) Huszlew (← 1932–54) Jasionka (do 1928) Jastrzębie (do ?) (Stara) Kornica (← 1932–54) Kotuń (od 1973) Królowa Niwa (do 1954) Krześlin (do 1954) Łysów (← 1932–54) Mokobody (od 1973) Mordy (do ?) Mordy (od 1973) Niwiski (do 1954) Olszanka (← 1932–54) Paprotnia (od 1973) Pióry (do 1928) Przesmyki (← 1923–54) Sarnaki (← 1932–54) Seroczyn (do 18??) Siedlce (od 1973) Skórzec Skupie (do 1954) Stara Wieś (do 1954) Stok Ruski (ok. 1915–54) Suchożebry (od 1973) Świniarów (← 1932–54) Tarków (do 1954) Wiśniew (do 1954) Wodynie (do 1954) Zbuczyn (Poduchowny) Żeliszew (do 1954)
Gromady (1954–72)	Bejdy (1954–55 →) Białki (1954–61) Bojmie (← 1956–72) Borki-Wyrki (1954–59) Chotycze (1954–55 →) Czeberaki (1954–55 →) Czołomyje (1954–61) Dąbrówka-Niwka (1954–61) Domanice (1954–72) Golice (1954–58) Górki (1954–55 →) Grala-Dąbrowizna (1954–59) Hadynów (1954–55 →) Hołubla (1954–72) Huszlew (1954–55 →) Izdebki-Wąsy (1954–59) Kamianki Lackie (1954–55 →) Kobylany (1954–55 →) Kornica Nowa (1954–55 →) Koszewnica (1954–59) Kotuń (1954–72) Krynica (1954–61) Krzesk (1954–72) Krzesk Stary (1954–61) Krześlin (1954–72) Krzymosze (1954–59) Krzywośnity (1954–55 →) Lipno (1954–55 →) Łysów (1954–55 →) Mierzwice Kolonia (1954–55 →) Mokobody (1954–72) Mordy (1954–72) Mostów (1954–55 →) Niemojki (1954–55 →) Niwiski (1954–72) Olszanka (1954–55 →) Olszyc Szlachecki (1954–59) Opole Nowe (1954–61) Paprotnia (1954–72) Platerowo-Pasieka (1954–55 →) Podnieśno (1954–59) Pruszyn (1954–68) Przesmyki (1954–55 →) Radomyśl (1954–61) Radzików Wielki (1954–72) Ruda Wolińska (1954–59) Rusków (1954–55 →) Sarnaki (1954–55 →) Sekuła (1954–57) Seroczyn (1954–72) Siedlce (1961–72) Skórzec (1954–72) Skupie (1954–59) Stok Lacki (1954–61) Strzała (1954–61) Suchożebry (1954–72) Szpaki Stare (1954–55 →) Śmiary (1954–61) Tarcze (1954–72) Wiśniew (1954–72) Wodynie (1954–72) Wojnów (1954–55 →) Wołyńce (1958–59) Zakrze (1954–55 →) Zbuczyn Poduchowny (1954–72) Żabokliki (1959–61) Żeliszew Podkościelny (1954–72) Żelków-Kolonia (1954–68)

Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Adamów (1539–1870)
Aleksandrów Łódzki (1822–1870, od 1924)
Andrzejewo (1528–1870)
Annopol (1761–1870, od 1996)
Babiak (1815–1870)
Bakałarzewo (1570–1870)
Balwierzyszki (1520–1870)
Baranów (1544–1870)
Bełchatów (1737–1870, od 1925)
Bełżyce (1417–1870, od 1958)
Będków (1453–1870)
Biała Rawska (1498–1510, 1521–1870, od 1925)
Białaczów (1456–1674, 1787–1870, od 2024)
Białobrzegi (1540–1870, od 1958)
Bielawy (1403–1870)
Bielsk (1373–1870)
Bieżuń (1406–1674, 1767–1870, od 1994)
Biskupice (1450–1870)
Bobrowniki (1403–1870, od 2024)
Bobrowniki (1485–1870)
Bodzanów (1351–1870, od 2023)
Bodzentyn (1355–1870, od 1994)
Bogoria (1616–1870, od 2024)
Bolesławiec (1266–1870, od 2024)
Bolimów (1370–1870, od 2022)
Brdów (1436–1870)
Brok (1501–1870, od 1922)
Brudzew (1458–1870)
Burzenin (1378–1870)
Busko-Zdrój (1287–1870, od 1916)
Bychawa (1537–1870, od 1958)
Cegłów (1621–1870, od 2022)
Chocz (1382–1870, od 2015)
Chodecz (1442–1812, 1822–1870, od 1921)
Chodel (1517–1824, 1838–1870)
Chorzele (1542–1870, od 1919)
Ciechanowiec Nowe Miasto (1580–1795, 1807–1870, 1938→***)
Ciepielów (1548–1870, od 2024)
Czeladź (1242–1870, od 1915)
Czemierniki (1509–1870, od 2024)
Czersk (1350–1870)
Czerwińsk nad Wisłą (1373–1870, od 2020)
Czyżew (1738–1870, od 2011)
Ćmielów (1505–1870, od 1962)
Daleszyce (1569–1870, od 2007)
Dąbrowice (1455–1870, od 2023)
Denków (1564–1870, 1954→***)
Dobra (1392–1870, od 1919)
Dobrzyń nad Drwęcą (1789–1870, 1919–1950→*)
Drobin (1511–1870, od 1994)
Drzewica (1429–1870, od 1987)
Działoszyn (1412–1870, od 1994)
Filipów (1570–1870)
Firlej (1557–1870)
Frampol (1738–1870, od 1993)
Gielniów (1455–1870, od 2024)
Gliniany (1595–1870)
Głowaczów (1445–1870, od 2024)
Głowno (1427–1870, od 1925)
Głusk (1688–1870, 1989→***)
Gniewoszów (1693–1870)
Golina (1330–1870, od 1921)
Goraj (1405–1870, od 2021)
Gorzków-Osada (1689–1870)
Goszczyn (1386–1870)
Gowarczów (1430–1870, od 2024)
Góra Kalwaria # (1670–1883, od 1916)
Grabowiec (1601–1870)
Grabowiec (1418–1870)
Grabów (1372–1690, 1800–1870, od 2024)
Grajewo (1540–1870, od 1919)
Granica (1735–1870, 1965→****)
Grocholice (1485–1870, 1977→***)
Grodzisk Mazowiecki (1522–1870, od 1916)
Grzegorzew (1435–1870)
Horodło (1432–1870)
Horodyszcze (1558–1870)
Iłów (1506–1870)
Iłża (1239–1870, 1916–1919, od 1925)
Inowłódz (1350–1870, od 2024)
Iwaniska (1403–1870, od 2022)
Iwanowice (1460–1870)
Izbica (1750–1870, od 2022)
Izbica Kujawska (1394–1870, od 1973)
Jadów (1823–1870, od 2023)
Janowiec (1537–1870)
Janowo (1421–1870)
Janów (1696–1870)
Janów Podlaski (1465–1870, 1919–1940, 1944–1946)
Jarczów (1775–1870)
Jastrząb (1422–1870, od 2023)
Jedlińsk (1530–1870)
Jeziorzany (Łysobyki) (1498–1870)
Jeżów (1334–1870, od 2023)
Jędrzejów (1271–1870, od 1916)
Józefów (1725–1870, od 1988)
Józefów nad Wisłą (1687–1870, od 2018)
Kamieńczyk (1428–1870)
Kamieńsk (1374–1870, od 1994)
Kamionka (1469–1870, od 2021)
Karczew (1548–1870, od 1959)
Kazanów (1566–1870)
Kazimierz (1288–1870)
Kazimierz Biskupi (1287–1870)
Kazimierz Dolny (1348–1870, od 1927)
Kiernozia (1523–1579, 1784–1870, od 2024)
Kikół (1791–1870, od 2024)
Kleczew (1366–1870, od 1919)
Klimontów (1604–1870, od 2020)
Klwów (1413–1870)
Kłobuck (1339–1870, od 1919)
Kłodawa (1383–1870, od 1925)
Kock (1417–1870, od 1919)
Kodeń (1511–1870)
Kołbiel (1532–1870)
Komarów-Osada (1748–1870)
Koniecpol (1403–1870, od 1927)
Konstantynów (1729–1870)
Konstantynów Łódzki (1830–1870, od 1924)
Końskowola (1532–1870)
Koprzywnica (1262–1870, od 2001)
Kosów Lacki (1723–1870, od 2000)
Koszyce (1374–1870, od 2019)
Kowal (1339–1870, od 1919)
Koziegłowy (1472–1870, od 1950)
Koźminek (1369–1870, od 2021)
Krasnobród (1576–1870, od 1994)
Krasnosielc (1824–1870)
Kromołów (1388–1870, 1977→***)
Krośniewice (1452–1870, od 1926)
Kryłów (1523–1870)
Krzepice (1357–1870, od 1915)
Krzeszów (1641–1870)
Książ Wielki (1372–1870, od 2023)
Kuczbork-Osada (1384–1870)
Kunów (1467–1870, od 1990)
Kurów (1442–1870)
Kurozwęki (1347–1870)
Kurzelów (1285–1870)
Lasocin (1547–1870)
Latowicz (1423–1870, od 2023)
Lądek (1269–1870)
Lelów (1314–1870)
Lipsk (1580–1870, od 1983)
Lipsko (1613–1870, od 1958)
Liw (1421–1870)
Lubień Kujawski (1489–1870, od 1919)
Lubraniec (1509–1870, od 1919)
Ludwinów (1719–1870)
Lutomiersk (1274–1870, od 2022)
Lututów (1406–1720, 1843–1870, od 2020)
Łagów (1375–1870, od 2018)
Łaskarzew (1418–1870, od 1969)
Łaszczów (1549–1870, od 2010)
Łomazy (1566–1870)
Łosice (1505–1870, od 1919)
Łoździeje (1597–1870, od 1946)
Maciejowice (1507–1870, od 2024)
Magnuszew (1377–1576, 1776–1870, od 2024)
Małogoszcz (1408–1870, od 1996)
Markuszów (1330–1870)
Michów (1531–1870)
Miedzna (1470–1870)
Modliborzyce (1642–1870, od 2014)
Modrzejów (1706–1870, 1915→***)
Mogielnica (1317–1870, od 1916)
Mokobody (1496–1870)
Mordy (1488–1870, od 1919)
Mrzygłód (1412–1870, 1915–1919; 1983→***)
Mstów (1278–1870)
Myszyniec (1791–1870, od 1993)
Nadarzyn (1453–1870)
Nowa Brzeźnica (1287–1870)
Nowa Słupia (1351–1870, od 2019)
Nowe Brzesko (1279–1870, od 2011)
Nowe Miasto (1420–1870, od 2022)
Nowe Miasto nad Pilicą (1400–1870, od 1916)
Nowogród (1427–1870, od 1927)
Nowy Korczyn (1258–1870, 1916–1919, od 2019)
Nur (1416–1870)
Odrzywół (1418–1870, od 2024)
Ogrodzieniec (1386–1870, od 1973)
Okuniew (1538–1870)
Oleśnica (1470–1870, od 2019)
Olita (1581–1870, od 1977)
Olsztyn (1488–1870, od 2022)
Opatowiec (1271–1870, od 2019)
Opatówek (1338–1870, od 2017)
Opole Lubelskie (1418–1870, od 1957)
Orchówek (1506-XVIII, 1775–1870)
Osieck (1558–1870, od 2024)
Osiek (1430–1870, od 1994)
Osięciny (1824–1870)
Osmolin (1462–1870)
Ostrów Lubelski (1548–1870, od 1919)
Ożarów (1569–1870, od 1988)
Pacanów (1265–1870, od 2019)
Pajęczno (1276–1870, od 1958)
Parysów (1538–1870)
Parzęczew (1421–1870, od 2024)
Pawłów (1470–1870)
Piaseczno (1429–1870, od 1916)
Piaski (1456–1870, od 1993)
Piątek (1339–1870, od 2020)
Pierzchnica (1370–1870, od 2019)
Pilica (1394–1870, od 1994)
Pilwiszki (1536–1870)
Piotrków Kujawski (1738–1870, od 1998)
Piszczac (1530–1870, od 2024)
Pławno (1544–1870)
Poddębice (1400–1673, 1822–1870, od 1934)
Połaniec (1264–1870, od 1980)
Poniemuń (1763–1825, 1836–1870, 1931→***)
Praszka (1392–1870, od 1919)
Proszowice (1358–1870, od 1923)
Przedecz (1363–1870, od 1919)
Przerośl (1576–1870)
Przybyszew (1396–1870)
Przyrów (1369–1870, od 2024)
Przysucha (1710–1870, od 1958)
Przytyk (1333–1870, od 2024)
Puchaczów (1527–1870)
Pyzdry (1257–1870, od 1919)
Raciąż (1425–1870, od 1922)
Raciążek (1317–1870)
Raczki (1703–1870)
Radoszyce (1370–1870, 1915–1919, od 2018)
Radzanów (1400–1870)
Radziejów (1252–1870, od 1919)
Radziłów (1466–1870)
Rajgród (1566–1870, od 1924)
Raków (1569–1870)
Rejowiec (1547–1870, od 2017)
Rossosz (1584–1870)
Rozprza (1272–1870, od 2023)
Różan (1378–1870, od 1919)
Rychwał (1458–1870, od 1921)
Ryczywół (1369–1870)
Rzgów (1502–1870, 1915–1919, od 2006)
Sapieżyszki (1825–1870)
Sarnaki (1754–1870)
Sawin (1492–1870)
Secemin (1395–1870)
Sereje (1511–1870)
Serock (1417–1870, od 1923)
Serokomla (1537–1870)
Sieciechów (1370–1870)
Siennica (1526–1870, od 2024)
Sienno (1421–1870, od 2024)
Siewierz (1304–1870, od 1962)
Simno (1626–1870, od 1956)
Skalbmierz (1342–1870, od 1927)
Skała (1262–1870, od 1987)
Skaryszew (1264–1870, od 1922)
Skępe (1445–1870, od 1997)
Skrzynno (1308–1870)
Skulsk (1384–1504, 1566–1662, 1793–1870)
Sławatycze (1577–1870)
Sławków (1286–1870, 1958–1977→**, od 1984)
Słomniki (1358–1870, od 1917)
Służewo (1339–1870)
Sobków (1563–1870)
Sobota (1393–1870)
Sochocin (1385–1870, od 2021)
Sokoły (1827–1870, 1919–1950)
Solec nad Wisłą (1370–1870, 1916–1919, od 2021)
Sompolno (1477–1870, od 1973)
Sopoćkinie (1560–1870)
Stanisławów (1523–1870)
Staw (1405–1870)
Stawiski (1702–1871, od 1915)
Stawiszyn (1291–1870, od 1915)
Sterdyń (1737–1870)
Stężyca (1330–1870)
Stoczek Łukowski (1540–1870, od 1919)
Stopnica (1362–1870, 1916–1919, od 2015)
Stryków (1394–1870, od 1923)
Sudargi (1724–1870)
Sulejów (1296–1870, od 1927)
Szadek (1295–1870, od 1919)
Szczekociny (1470–1870, od 1923)
Szczerców (1364–1870)
Szreńsk (1383–1870)
Szydłów (1329–1870, od 2019)
Ślesin (1358–1579, 1618–1870, od 1921)
Śniadowo (1775–1870)
Tarczyn (1353–1870, od 2003)
Tarłów (1550–1870)
Tarnogóra (1548–1870)
Tarnogród (1567–1870, 1915–1919, od 1987)
Tuliszków (1458–1870, od 1919)
Turobin (1420–1870, od 2024)
Tuszyn (1416–1870, od 1924)
Tyszowce (1419–1870, od 2000)
Uchanie (1484–1870)
Ujazd (1428–1870, od 2023)
Uniejów (1331–1870, od 1919)
Urzędów (1405–1870, od 2016)
Waśniów (1351–1870)
Wąchock (1454–1870, od 1994)
Wąsosz (1436–1870)
Wąwolnica (1346–1870)
Widawa (1388–1870)
Wieniawa (1768–1870, 1916→***)
Wieruszów (1368–1870, od 1919)
Wierzbica (1469–1870)
Wierzbnik (1624–1870, 1916–1939→*)
Wilczyn (1458–1478, 1485–1870)
Wiskitki (1595–1870, 1916–1919, od 2021)
Wisznice (1579–1870)
Wisztyniec (1570–1870)
Wiślica (1345–1870, od 2018)
Wizna (1435–1870)
Wiżajny (1620–1870)
Władysławów (1727–1870, 1919–1934)
Włodowice (1386–1870, od 2023)
Włoszczowa (1539–1870, od 1916)
Wodzisław (1366–1870, od 2021)
Wohyń (1519–1870)
Wojsławice (1445–1870)
Wolanów (1773–1870)
Wolbórz (1273–1870, od 2011)
Wolbrom (1321–1870, od 1930)
Wysokie Mazowieckie (1503–1870, od 1919)
Wyszków (1502–1870, od 1919)
Wyśmierzyce (1338–1870, od 1922)
Zagórów (1407–1870, od 1919)
Zaklików (1565–1870, od 2014)
Zambrów (1430–1870, od 1919)
Zawichost # (1255–1888, od 1926)
Złoczew (1605–1870, od 1919)
Zwoleń (1425–1870, 1915–1919, od 1925)
Żarki (1382–1870, od 1949)
Żarnowiec (1340–1870)
Żarnów (1360–1577, 1655–1662, 1786–1870, od 2024)
Żółkiewka (1702–1870)
Żuromin (1767–1870, od 1925)
Żychlin (1397–1870, od 1924)

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).

Kontrola autorytatywna (miasto):